‘प्रथमेशा’चा पुजारी...

प्रथमेश यांनी मोठ्या हिमतीने दुसरा पर्याय निवडला. भेडशी या गावातच राहायचे आणि वडिलांना कामात मदत करायची. हे निश्चित झाल्यावर, मनापासून व्यवसायवाढीचा विचार प्रथमेश करू लागला. त्यासाठी त्याने अनेक मूर्तिकारांशी चर्चा केली. अनेक मूर्तिशाळांना भेटी दिल्या. त्यांच्या तयार होणार्‍या मूर्ती आणि देऊलकरांच्या कारखान्यात होणार्‍या मूर्तींमधील फरक बारकाईने समजून घेतले.शिक्षणाने त्या क्षेत्राचे सखोल ज्ञान मिळाले होतेच. त्यामुळे, सर्वात प्रथम गणपतीच्या मूर्तींच्या त्वचेचा रंग बदलण्याचा निर्णय घेतल्याचे प्रथमेश सांगतात. कोकणात बहुतेक ठिकाणी अभ्रक मिश्रित रंग मूर्तीसाठी वापरले जातात. आमच्याही कारखान्यात हेच रंग वापरले जात असल्याचे प्रथमेश म्हणाले. “अभ्रकामुळे मूर्तीला एक वेगळीच चमक येते. पण, त्यामुळे मूर्तीचा नैसर्गिक बाज कमी होतो, असे लक्षात आले. म्हणून शहरांकडे जेे मानवी त्वचेसारखे रंग मूर्तींसाठी वापरले जातात, तेच रंग वापरण्यास मी सुरुवात केली,” असे प्रथमेश यांनी नमूद केले. त्यांनी केलेल्या या प्रभावशाली बदलाचा सकारात्मक परिणाम त्यांच्या व्यवसायावर दिसू लागला. पूर्वी गणेशोत्सवाला ३५० मूर्तींची होणारी विक्री आज हजाराच्या घरात पोहोचली आहे.

“आम्हा कोकणवासीयांची त्या गणरायावर विशेष माया आहे आणि त्या गणरायाचेदेखील आमच्यावर नितांत प्रेम आहे. त्यामुळे आमच्याकडे येणारा प्रत्येकजण, हा आपली मूर्ती कशी असावी, याची एक छबी घेऊनच आमच्याकडे येत असतो. प्रत्येकाच्या हट्टाला न्याय देणे कधीकधी शक्य होत नाही. पण, भक्ताच्या देवाप्रती असणार्‍या प्रेमळ हट्टाचा मान ठेवण्याचा प्रामाणिक प्रयत्न आम्ही कायमच करीत असतो,” असे प्रथमेश म्हणाले. “दरवर्षी येणारे भक्त ‘यावर्षी वेगळे काय?’ हा प्रश्न घेऊनच आमच्याकडे येतात. त्यामुळे, सतत काहीतरी नवीन शिकावेच लागते,” असेदेखील त्यांनी नमूद केले. त्यामुळेच देऊलकरांच्या मूर्तिशाळेतील मूर्ती आता रत्नआभूषणांनी सजूनच भक्तांच्या मनोकामना पूर्ण करण्यासाठी त्यांच्या घरी जाऊ लागल्या आहेत.

 

पर्यावरणाचा समतोल साधणेदेखील तितकेच महत्त्वाचे आहे. त्यामुळेच प्रथमेश यांनी पर्यावरणपूरक मूर्तिकलादेखील आत्मसात केली आहे. त्यामुळेच कोकणातील मूर्तिकारांच्या हाताला १२ महिने काम मिळावे, या हेतूने प्रथमेश यांनी आपल्या लहानशा मूर्तिशाळेचे रुपांतर आर्ट्स स्टुडिओमध्ये केले. मध्यंतरीच्या काळात त्यांनी फायबरवर काम करून, त्यातून कलाकृती निर्माण करण्याचे कौशल्य आत्मसात केले. त्यामुळे, मंदिरातील सजावट करण्याची कामेदेखील मोठ्या प्रमाणात येऊ लागली. आज त्यांच्या भेडशी येथील ‘गणेश आर्ट्स स्टुडिओ’मध्ये हंगामात २५ ते ३० कामगार कार्यरत असतात. तर, हंगाम नसतानादेखील १०-१२ कामगारांना रोजगार उपलब्ध झाल्याचे त्यांनी सांगितले. त्यांच्या घरातील त्यांचे सर्व भाऊ-बहिणीदेखील हंगामात या कामी मदत करतात. गणेश मूर्तिशाळा ते ‘गणेश आर्ट्स स्टुडिओ’ या यशाचे सर्व श्रेय प्रथमेश आपल्या संपूर्ण कुटुंबालाच देतात. भविष्यात भेडशी गावच्या या स्टुडिओत तयार झालेल्या मूर्तींना शहरात ओळख मिळावी, हेच त्यांचे स्वप्न आहे. प्रथमेश यांच्या पुढील वाटचालीस दै. ‘मुंबई तरुण भारत‘च्या अनेकानेक शुभेच्छा!

 

कौस्तुभ वीरकर