विश्वगुरू भारताची विश्वशांतीकडे वाटचाल

'व्यक्ती तितक्या प्रकृती’ या नियमानुसार प्रत्येक मनुष्याचा स्वभाव, विचार, शरीराची ठेवण, त्वचेचा रंग, जीवनशैली, वैचारिक पातळी व प्रारब्ध यात वैचित्र असते. सुकृती व विकृती, सदाचार व दुराचार, सुजाण व अजाण, सुजन व दुर्जन हे वर्णन सार्थ करणारे लोक देशोदेशी पाहावयास मिळतात. प्राचीन काळापासून भारतवर्षात वेद, उपनिषदे, श्रुती, स्मृती, पुराणे व जीवनशास्त्रे-आयुर्विज्ञान (लाईफ सायन्सेस) यांच्या माध्यमातून मनुष्याला सकलसृष्टीचे कल्याण साधणार्‍या मानवधर्माचे (धर्माला आज सनातन धर्म, हिंदू धर्म इत्यादी नावांनी संबोधले जाते.) पालन करण्यास उद्युक्त करण्याचे प्रयत्न ऋषी-मुनी, साधू-संत यांनी केले व अजूनही होत आहेत. पूर्वी राजे-महाराजे यांना त्यांचे गुरू राजधर्म अनुसरून राज्य कारभार करण्यासाठी मार्गदर्शन करत असत. त्यामुळे स्वतः धर्माचे पालन करून इतरांना धर्मपालन करण्यास प्रवृत्त करणार्‍या महापुरुषांना व साध्वी स्त्रियांना राजाश्रय मिळून त्यांचे दुष्टप्रवृत्तींपासून रक्षण करून यज्ञयाग, विद्यादान करण्यासाठी संरक्षण व प्रोत्साहन दिले जात असे. अधार्मिक दुर्जनांना, राजद्रोह्यांना, विधी नियम मोडणार्‍या दुराचारी भ्रष्टाचारी लोकांना कठोर शिक्षा केली जात असे. ऋषी-मुनीही आपल्या आत्मसामर्थ्याने दुर्जनांना शाप देत असत. त्यांना जर उपरती झाली तर उःशापदेत असत. तसेच वरदान व आशीर्वादही देत असत.

 

वेदांत, आमची धर्मशास्त्रे, श्रुती, स्मृती, पुराणे, पूजा-प्रार्थना, योगासने, ध्यानधारणा हे आमचे धर्माचरण आजपर्यंत हजारो वर्षे काळाच्या खडतर कसोटीवर पारखून, तावून सुलाखून आलेले व टिकलेले व आज नावाजलेल्या पाश्चात्य शास्त्रज्ञांनीही अत्यंत उपयुक्त ठरवलेले विचार, सिद्धांत व कृती असलेले ज्ञानभांडार आहे. या ज्ञानभांडारावर संशोधन करून त्याची आजच्या काळातील आवश्यकता व उपयुक्तता आता त्यांनी आम्हाला दाखवून द्यावी, त्याची उपयुक्तता आजच्या काळातही कृतीत आणण्यासारखी आहे, याकडे त्यांनी आमचे लक्ष वेधावे. तेव्हा आणि तेव्हाच त्या गोष्टींचे महत्त्व आम्हा भारतीयांना कळावे व पुष्कळदा त्यांनी दाखवून दिल्यावरही आम्ही त्यांकडे दुर्लक्ष करावे, ही एक बुद्धिभेद झालेल्या भारतीयांची अत्यंत गंभीर शोकांतिका आहे. गोर्‍या साहेब लोकांनी आपल्याच ज्ञानभांडाराची स्तुती केली की आपण त्याची उदो उदो करतो, ही आपली गुलामीची मानसिकता आता बदलणे गरजेचे आहे. आपल्या सुदैवाने २०१४ पासून एका साधू वृत्तीच्या द्रष्ट्या नेत्याच्या अधिपत्याखाली आधुनिक तंत्रज्ञान व आधुनिक सायन्स यांची कास धरून वेदांत व प्राचीन भारतीय जीवनशास्त्रे यांचे पुनरुत्थान करून धर्मशास्त्रांवर आधारलेली शिक्षणपद्धती निर्माण करून, स्वामी विवेकानंदांना अपेक्षित असलेल्या नवभारताच्या निर्मितीचे काम मोठ्या जोमात सुरू झाले आहे. आपल्या धर्म, शास्त्रे, परंपरा, आहारपद्धती यांवर युरोप, अमेरिकेत अभ्यास व संशोधन चालू आहेच, पण याचे निष्कर्ष आपल्यापर्यंत पोहोचण्याआधी भारतीय वेदशास्त्रसंपन्न शास्त्री, आधुनिक तंत्रज्ञानाचे जाणकार व संस्कृतचे जागतिक भाषांत भाषांतर करणारे भाषांतरकार या सर्वांना एकत्र करून आपल्या धर्म, वेदांत व जीवनशास्त्रांचे पुनरुज्जीवन व पुनर्लेखन करणे व आपण भारतीय जनतेने ते प्रथम आचरणात आणणे, हे जगापुढे आदर्श निर्माण करणे हे आपले कर्तव्य आहे.

एकविसाव्या शतकात जगातील काही अविचारी, अविवेकी, स्वार्थी, कायदे नियमांची चाड न बाळगणार्‍या राजकारणी, देशप्रमुख, शस्त्रास्त्रांचे उत्पादक, विविध रसायनांचे उत्पादक, यंत्रसामग्रीचे कारखानदार, कृत्रिम रासायनिक औषधनिर्मिती करणार्‍या फार्मा कंपन्या यांनी संगनमताने अनैतिक मार्गाने नफेखोरी करून पर्यावरण, आरोग्य व भारताची विश्वकल्याणकारी धर्मसंस्कृती यांचा नाश केला, ही वस्तुस्थिती आहे. त्यामुळे जगातील सामान्य जनता शारीरिक व मानसिक आरोग्यावर व आर्थिक स्थितीवर परिणाम झाल्याने त्रस्त व संभ्रमित आहे. ज्ञानावर जगातील सर्व लोकांचा अधिकार आहे. ते देशनिरपेक्ष आहे. त्याला देशाच्या मर्यादेचे बंधन नाही. आजच्या जागतिकीकरणाच्या युगात तर ज्ञानाला देश, काळ, भाषा, रिलिजन यांचे बंधन नाही. योगविद्येवर भारताचे स्वामित्व व अणुबॉम्बवर किंवा अणुशक्तीवर अमेरिकेचे स्वामित्व आहे, असे नाही. ज्यांना ज्यांना जगात कोठेही उपलब्ध झालेल्या ज्ञानाचा उपयोग करावयाचा असेल, त्यांनी तो करावा व ज्यांना त्यात संशोधन करून भर घालता येईल, त्यांनी ती घालावी. तरीसुद्धा ज्या देशातील ज्ञानवंतांनी जगातील अत्यंत मोलाच्या अर्थपूर्ण, मार्मिक व अंतःप्रतिभापूर्ण ज्ञानाचा शोध लावला, त्या देशातील त्यांच्या वैचारिक व सांस्कृतिक परंपरेवर वारसाहक्क असणार्‍यांनी पिढ्यान्पिढ्या, अनेक शतके, त्या ज्ञानाविषयी उदासीन राहावे, त्याची उपेक्षा करावी व हेटाळणीही करावी - कारण इतर विचारसरणीचे लोक करतात म्हणून- व तेच अनेक शतकांनंतर इतर देशांनी अत्यंत उत्सुकतेने घेण्याचा प्रयत्न करून त्याची मूळची शास्त्रीय बैठक शोधून काढावी व परत आम्हालाच सांगावे की, पाहा ही तुमची योगविद्या, फार उत्कृष्ट व शास्त्रशुद्ध व नित्य आचरणात आणण्याजोगी विचारसरणी आहे! या आपल्या दुर्दैवी विचारांचा आता आपण त्याग करून, आपल्या या ज्ञानभंडाराचे आधुनिकीकरण करून मूळ विचारांना धक्का न लावता पुनरुज्जीवन करणे व त्याचे जगभरात वितरण करणे, हे आपल्यावर नियतीने सोपवलेले दायित्व आहे.

ज्ञानचंद्र वाघ