‘सायकलमित्र’ पाटील काका

२८ वर्षे गरज म्हणून वापरलेल्या सायकलची कालांतराने त्यांना गोडीही लागली अन् मनस्वी छंदही जडला. कामानिमित्त पुण्यात आल्यानंतर काही दिवस प्रकाश यांनी पायी प्रवासदेखील केला. मात्र, त्यानंतर एका जुन्या सायकलवरच त्यांनी कसेबसे निभावून नेले. त्याकाळी केवळ गरज म्हणून ते सायकल चालवत होते. मात्र, तेव्हापासून सायकल आणि प्रकाश यांचे एक घनिष्ट नाते फुलत गेले. अगदी सुट्टीच्या दिवशीही प्रकाशकाका सायकलवरून परिसरात हमखास एकतरी फेरफटका मारायचे. पुढे तर कामानिमित्त फारसा वेळ न मिळाल्याने त्यांना सायकल चालवायलाही सवड मिळत नसे.’पीएमपी’मध्ये रुजू झाल्यानंतर साधारण २०१३ साली लांबपल्ल्याच्या प्रवासासाठी सर्वप्रथम सायकलवरून भटकंती करण्याचा प्रकाशकाकांनी विचार केला. आता सायकलवरून आणि तोही एवढा लांबवरचा प्रवास करण्याची ही पहिलीच वेळ असल्याने त्यांच्या मनात थोडी धाकधूक होतीच. पण, रोज सायकल चालवण्याचा सराव असल्याने तेवढाच धीर आणि हिंमतही होती. अखेर कर्नाटक, हम्पी, तिरुपती बालाजी असा दीर्घ प्रवास त्यांनी सायकलवरून पूर्ण केला. या अनुभवामुळे त्यांच्या मनात आत्मविश्वास जागृत झाला. त्यानंतर मात्र दरवर्षी लांब पल्ल्याचा प्रवास करण्याचा प्रकाशकाकांनी संकल्पच सोडला.

एवढेच नाही तर नोकरी सांभाळत, त्यांनी सायकलिंगचा छंदही तितक्याच आपुलकीने जोपासला. आज सलग २५ वर्षांहून अधिक काळ प्रकाशकाका अविरतपणे सायकल चालवत आहेत. कामावर असताना किंवा प्रसंगी सुट्टी घेऊन दक्षिण भारताची सायकल सफर प्रकाशकाकांनी केली. २०१५ साली सेवानिवृत्तीनंतर सायकलिंगसाठी त्यांना भरपूर वेळ मिळू लागला. अशा या ‘सायकलमित्र’ प्रकाशकाकांनी आतापर्यंत तब्बल अडीच लाख किमींहून अधिक अंतर सायकलवर आक्रमिले आहे. आजवर त्यांनी दीडशे छोटे-मोठे प्रवास केले. त्यामध्ये ५० लांबपल्ल्याच्या ठिकाणांचाही समावेश आहे. अष्टविनायक दर्शन, हिमालय डोंगररांगांपासून ते कन्याकुमारी, पुणे ते नेपाळ, पुणे ते कन्याकुमारी, पुणे ते शिर्डी, खान्देश, मराठवाडा असे अगदी महाराष्ट्राच्या कानाकोपर्‍यापासून ते देशाच्या दुर्गम भागांतही प्रकाशकाकांनी सायकलवरून देशाटनाचा आनंद लुटला.

उत्तर प्रदेशचे मुख्यमंत्री योगी आदित्यानाथ यांच्या भेटीचा अनुभव सांगताना, प्रकाशकाका सांगतात की, ”नेपाळला जाताना गोरखपूर येथे गोरक्षनाथ मंदिर आहे. तेथे उत्तर प्रदेशचे मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ यांची अनपेक्षित भेट झाली. त्यांची भेट घेऊन मी भारावूनच गेलो.” अशाप्रकारे विविध जिल्ह्यांत फिरस्ती करताना ‘सायकलमित्र (प्रकाश) पाटील काका’ म्हणून त्यांना ओळखत असल्याचेही ते सांगतात. शिवाय सोशल मीडियाच्या माध्यमातून प्रकाशकाका सायकलप्रवास व पर्यावरण संरक्षण-संवर्धनाबाबत सक्रियपणे जनजागृती करतात. नुकतेच ३६ जिल्हे सायकलवरून पालथे घातल्यानंतर ’३६ जिल्हेवाले काका’ असेही काहीजण आपुलकीने हाक मारत असल्याचे ते सांगतात.