वृक्षपूजा : भाग २ अश्वत्थ

‘अश्वत्थ वृक्ष’ म्हणजे पिंपळाचं झाड. भारतीय संस्कृतीतील पूजनीय वृक्षांमध्ये हा सर्वोच्च स्थानी आहे. ‘अश्वत्थम् जलं अस्य अस्ति, मूले सिक्तत्वात ।’ अर्थात, मुळात शिंपडल्यामुळे ज्याचे पाणी दुसऱ्या दिवशी टिकत नाही असा वृक्ष म्हणजे ‘अश्वत्थ’ होय, अशी या वृक्षाची व्याख्या केली गेली आहे. अश्वत्थाची एक उत्पत्ती तैत्तिरीय ब्राह्मणात दिली आहे ती अशी, एकदा अग्नी देवांपासून निघाला व त्याने अश्वरूप धारण केले. तो त्या स्वरूपात एक संवत्सर अश्वत्थ वृक्षावर राहिला, म्हणून त्या वृक्षाला ‘अश्वत्थ’ म्हणू लागले.

 

 

 

 

अश्वत्थ: पूजितो येन सर्व संपूजितं भवेत॥

 

 

 

अश्वत्थरुपो भगवान प्रीयतां मे जनार्दन: ॥

 

 

 

 

      २. मराठी विश्वकोश