सुबह का भूला शाम को वापस आएगा ?

साधारण अडीच वर्षांपूर्वी म्हणजे १५ फेब्रुवारी २०१५ ला अरविंद केजरीवालांनी दिल्लीच्या मुख्यमंत्रीपदाचा कार्यभार सांभाळला. मुख्यमंत्रीपदावर दुसऱ्यांदा आरूढ झाल्यानंतर आणि जनतेचा इतका अभूतपूर्व पाठिंबा मिळाल्यानंतर केजरीवालांच्या डोक्यात हवा गेली नसती तरच नवल. ज्या अपेक्षेने लोकांनी निवडून दिले त्याचा त्यांना विसर पडला आणि मोदी सरकारला विरोध हा एक कलमी कार्यक्रम त्यांनी अंगिकारला आणि नेमके तिथेच चुकले. आपणच मोदी लाट थांबवली अशा वल्गना करण्यास त्यांनी सुरुवात केली. आपला पक्ष काँग्रेसला कसा पर्याय आहे हे सिद्ध करण्यात त्यांनी खूप शक्ती खर्च केली. भाजपच्या सर्व ध्येयधोरणांवर टीका करायला सुरुवात केली. सोशल मिडियातून व्यक्त होण्याचे प्रमाण वाढवले. त्यातही दिल्लीच्या जिव्हाळ्याचे विषय न घेता केंद्रात आणि अन्य राज्यांमध्ये भाजप कसे चुकीचे काम करत आहे यावरच त्यांचा अधिक भर होता.

केजरीवाल सरकारने आल्या आल्या जनलोकपाल विधेयक पारित केले, पण त्यातही अनेक बदल करुन. त्यामुळे ते पुन्हा एकदा टीकेचे लक्ष्य ठरले. त्यानंतर सप्टेंबर २०१६ मध्ये उरी येथे झालेल्या दहशतवाही हल्ल्यानंतर त्यांनी पंतप्रधान मोदींवर टीका केली. भारत सरकारच्या चुकीच्या परराष्ट्र धोरणामुळे पाकिस्तान ऐवजी भारतच जागतिक व्यासपीठावर एकाकी पडला आहे असा अजब तर्क त्यांनी लावला. त्यावरून पुन्हा एकदा त्यांच्यावर सडकून टीका झाली. पुढच्याच महिन्यात ऑक्टोबर २०१६ ला भारतीय सैन्याने सर्जिकल स्ट्राईक केला आणि भारत - पाकिस्तानसह संपूर्ण जग हादरले. मोदी सरकारचे सर्व स्तरांतून कौतुक व्हायला लागले. वास्तविक केजरीवालांनीही त्याचे कौतुक करून शांत बसायला हवे होते. मात्र तसे न करता उलट त्यांनी सर्जिकल स्ट्राईकचा पुरावा केंद्र सरकारकडे मागितला आणि न भूतो असा विरोध त्यांना सर्वच स्तरातून झाला. मोदी विरोध करण्यासाठी केजरीवाल या थराला जातील आणि भारतीय सैन्याच्या पराक्रमावरच शंका घेतील अशी कोणालाच कल्पना नव्हती. मात्र केजरीवालांच्या या वक्तव्यामुळे मोदी समर्थक नसलेल्यांमध्येही त्यांनी स्वतःचे हसे करून घेतले.

केंद्र सरकारने घेतलेल्या नोटबंदीच्या निर्णयाला केजरीवाल यांनीही विरोध केला. इतकेच नव्हे तर हा ८ लाख कोटींचा भ्रष्टाचार आहे असा आरोपही केला. पण मोदींच्या या दणक्यातून माध्यमेच लवकर सावरली नाहीत म्हणून केजरीवालांच्या विरोधाला फारशी प्रसिद्धी मिळाली नाही. दरम्यानच्या काळात आम आदमी पक्षातही बरेच राजकारण झाले. पक्षाचा थिंक टँक असलेले योगेंद्र यादव यांनी केजरीवालांच्या काम करण्याच्या पद्धतीवर टीका करून पक्ष सोडला. तर प्रशांत भूषण आणि त्यांचे वडील शांतिभूषण यांनीही हेच कारण देत पक्ष सोडणेच पसंत केले. केजरीवाल सरकारच्या मंत्र्यांवर विविध आरोप झाले, त्यात भ्रष्टाचारापासून ते लैंगिक अत्याचारांपर्यंत सर्व प्रकारचे आरोप करण्यात आले. प्रसंगी काही मंत्र्यांना घरी बसवावे लागले. कपिल मिश्रा या त्यांच्याच माजी मंत्र्याने खुद्द केजरीवालांवरच भ्रष्टाचाराचे आरोप लावले की ज्याची उत्तरे अजूनही त्यांनी दिलेली नाहीत. हे ही कमी होते म्हणून की काय पक्षाचे प्रवक्ते कुमार विश्वास यांनीही पक्ष जवळपास सोडल्यात जमा होता. अखेर त्यांना खासदारकी देऊन शांत बसवण्यात आणि या सगळ्यातून सहीसलामत बाहेर पडण्यात केजरीवालांना यश आले.

मधल्या काळात त्यांना एक वेगळाच शौक चढला होता. तो म्हणजे हिंदी चित्रपटांच्या रसग्रहणाचा. कितीतरी आठवडे जवळपास प्रत्येक शुक्रवारी न चुकता त्यांनी अनेक हिंदी चित्रपटाचे समीक्षण करून आपल्या ट्वीटर खात्यावरून त्याविषयी लिखाण केले. मात्र यावरून त्यांना बरीच टीकाही सहन करावी लागली. मुख्यमंत्री आपले काम सोडून चित्रपट पाहात बसतात आणि लोकांच्या कल्याणाची कामे करत नाहीत असा आरोप त्यांच्यावर करण्यात आला. शिवाय मधल्या काळात त्यांच्यावर डाव्या चळवळींच्या वळचणीला गेल्याचा आरोपही करण्यात आला होता. हैद्राबादमधील विद्यार्थी रोहित वेमुलाच्या आत्महत्येवरून त्यांनी घेतलेल्या भूमिकेवरून त्यांच्यावर ही टीका झाली होती. तसेच देशात भाजपविरोधी पक्षांच्या तिसऱ्या आघाडीलाही त्यांनी उघड पाठिंबा दिला होता आणि बिहारच्या निवडणुकीत त्यांनी भाजपविरोधी प्रचारही केला होता. एकंदरच सर्व नकारात्मक कारणांसाठीच केजरीवालांची कीर्ति पसरली होती. कदाचित त्यातूनच त्यांना सद्बुद्धी झाली असावी.

सध्या दिल्ली सरकारने अनेक लोकोपयोगी विषय लावून धरले आहेत. अनेक क्षेत्रांमध्ये त्यांनी आपले काम सुरु केले आहे. त्यातील एक क्षेत्र म्हणजे सार्वजनिक आरोग्य. ज्या एका योजनेमुळे दिल्ली सरकारवर एकाच वेळी कौतुक आणि टीका दोन्ही होत आहे ती म्हणजे मोहल्ला क्लिनिक. आम आदमी पक्षाचे कार्यकर्ते आणि खुद्द सरकार त्याच्या यशाच्या उंचच उंच कमानी बांधत आहे तर विरोधी पक्षात असलेल्या भारतीय जनता पक्षाला मात्र त्या कमानी पाहावत नाहीत असे दिसते. म्हणूनच भाजपने याच मोहल्ला क्लिनिकला विरोध केला आहे. लोकांमध्येही यासंदर्भात दोन प्रतिक्रिया दिसत आहेत. ज्यांना ज्यांना याचा फायदा झाला त्यांच्यासाठी केजरीवाल देवदूताप्रमाणे आहेत तर ज्यांना तासन् तास रांगेत उभे राहावे लागले त्यांच्यासाठी हे मोहल्ला क्लिनिक म्हणजे भंपकपणा आहे. पण दिल्ली सरकारने तरी सध्या ही योजना लावून धरल्याचे दिसते आणि त्याचे चांगले परिणाम सध्या दिसत आहेत.