‘डीआरडीओ’ उभारणार ५०० ऑक्सिजन प्लांट

 

 

 

 

 

नवी दिल्ली विशेष प्रतिनिधी : डीआरडीओ म्हणजेच संरक्षण संशोधन आणि विकास संघटना, पीएम केअर्स फंड अंतर्गत, कोविड-19 रुग्णांसाठी वैद्यकीय ऑक्सिजननिर्मिती करणारे प्लांट उभारणार आहे. भारताची हलक्या वजनाची लढावू जहाजे तेजस साठी विमानात नेता येईल असा ऑक्सिजन निर्माण करण्याचे तंत्रज्ञान डीआरडीओच्या DEBEL या विभागाने विकसित केले होते. त्याच तंत्रज्ञानाचा वापर या प्लांटसाठीही केला जाणार आहे. या प्लांटमध्ये प्रति मिनिट 1000 लिटर ऑक्सिजन तयार करण्याची क्षमता आहे. या व्यवस्थेमुळे, पाच लिटर प्रती मिनिट या वेगाने 190 रूग्णांना दिवसभर ऑक्सिजन पुरवला जाऊ शकतो तसेच, 195 सिलेंडर देखील भरले जाऊ शकतात.

 

 

 

या तंत्रज्ञानाचे हस्तांतरण बंगळूरूच्या मेसर्स टाटा ऍडव्हान्स्ड सिस्टिम्स आणि कोयंबतूरच्या मेसर्स ट्रायडन्ट न्यूमेटिक प्रायव्हेट लिमिटेडला करण्यात आले आहे. या दोन्ही कंपन्या देशभरातल्या विविध रुग्णालयांमध्ये 380 ऑक्सिजन निर्मिती प्लांट उभारणार आहेत. या व्यतिरिक्त 500 LPM क्षमतेचे 120 प्लांट्स सीएसआयआर च्या अखत्यारीतील भारतीय पेट्रोलियम संस्था तयार करणार आहे.

आरोग्य सुविधा केंद्रात तसेच कोविड रुग्णालयांमध्ये सध्या वैद्यकीय ऑक्सिजनची उपलब्धता अत्यंत महत्वाची ठरते आहेत.या वैद्यकीय ऑक्सिजन प्लांटसाठी आवश्यक अशा या तंत्रज्ञानानुसार, 93±3% ऑक्सिजन तयार करण्याची क्षमता असून तो थेट रूग्णालयातील रुग्णांना दिला जाऊ शकतो किंवा ऑक्सिजन सिलेंडर्समध्ये भरला जाऊ शकतो. यासाठी बदलत्या दाबाशी समतोल राखणारे PSA तंत्रज्ञान वापरले जाणार आहे. तसेच वातावरणातल ऑक्सिजन थेट कढून घेणाऱ्या मोल्यूक्युलर सीव्ह तंत्रज्ञानाचा वापर केला जाणार आहे.

 

 

 

 

 

हे तंत्रज्ञान या महामारीच्या काळात, शहरी आणि ग्रामीण भागातील कोरोना रूग्णांपर्यंत थेट ऑक्सिजन पुरवठा करण्यास उपयुक्त ठरणार आहे. यातून रुग्णालयांना त्यांच्यासाठी आवश्यक असलेला प्राणवायू गरजेच्या वेळी मिळू शकेल. या सर्व प्लांटची उभारणी झाल्यानंतर, रूग्णांलयांमध्येच ऑक्सिजन पुरवण्यासाठीची व्यवस्था असेल आणि दुर्गम तसेच ग्रामीण भागात त्याचा अधिक उपयोग होऊ शकेल. लष्कराच्या इशान्य आणि लेह -लदाख भागात, लष्कराने अशाप्रकारचे ऑक्सिजन प्लांट उभारले आहेत. हे प्लांट ISO 1008 नुसार आंतरराष्ट्रीय मानकांची पूर्तता करणारे आहे. दिल्ली आणि एनसीआर प्रदेशातील पाच प्रस्तावीत प्लांटची उभारण्याची तयारी सुरु झाली आहे.

 

 

डीआरडीओ ने 380 वैद्यकीय ऑक्सिजन केंद्रांची उभारणी करण्याचे काम सुरुही केले आहे. तसेच टाटा ऍडव्हान्स्ड सिस्टिम्स आणि ट्रायडन्ट न्यूमेटिक प्रायव्हेट लिमिटेडला 332 केंद्र विकसित करण्याची ऑर्डर देण्यात आली आहे. कोयंबतूर येथील कंपनी पीएमकेअर्स फंडमधून दर महिन्याला 125 प्लांट्स तयार करणार आहे.

 

 

 

 

 

 

 

कोविड रुग्णांसाठी खत कंपन्यांद्वारे प्रतिदिन अंदाजे 50 मेट्रिक टन (MT) वैद्यकीय ऑक्सिजन उपलब्ध होईल. यामुळे आगामी काळात देशातील रुग्णालयांना वैद्यकीय दर्जाच्या ऑक्सिजनच्या पुरवठ्यात वाढ होणार आहे.

रसायने आणि खते मंत्रालय, बंदरे, नौवहन आणि जलमार्ग मंत्रालय (स्वतंत्र प्रभार) राज्यमंत्री मनसुख मांडवीय, यांच्या अध्यक्षतेखाली सार्वजनिक क्षेत्र, खाजगी क्षेत्र त्याचप्रमाणे सहकारी क्षेत्रातील खत कंपन्यांतील ऑक्सिजन निर्मितीच्या व शक्यतांचा शोध घेण्यासंदर्भात एक बैठक झाली.

 

 

 

मांडवीय यांनी यावेळी खत कंपन्यांना त्यांच्या ऑक्सिजनची निर्मिती करण्याच्या क्षमतेच्या स्थितीचा पुन्हा अंदाज घेऊन आणि रुग्णालयांना वैद्यकीय दर्जाच्या ऑक्सिजनचा पुरवठा करण्यात अधिक वृध्दी करुन या महामारीच्या काळात समाजाला सहाय्य करण्याचे आवाहन केले. खत कंपन्यांनी मंत्रालयाने घेतलेल्या या पुढाकाराचे स्वागत केले आणि देशातील कोविड-19 महामारीच्या परिस्थितीशी सामना करण्याच्या भारत सरकारच्या प्रयत्नात त्वरित सामील होण्यात रुची दर्शविली.

 

 

 

• इफ्कोच्या (IFCO) गुजरातमधील कलोल युनिटमधे ताशी 200 क्युबिक मीटर ऑक्सिजन निर्मिती संयंत्र लावण्यात येत असून त्याची एकूण क्षमता प्रतिदिन 33,000 क्युबिक मीटर इतकी असेल.

 

 

 

 

• जीएसएफसीने (GSFC) आपल्या संयंत्रात लहान बदल करून द्रवरूप ऑक्सिजनचा पुरवठा सुरू केला आहे.

 

 

 

• जीएनएफसीने (GNFC) वायू विभाजन विभाग सुरू केल्यानंतर वैद्यकीय द्रवरूप ऑक्सिजनचा पुरवठा करण्यास सुरुवात केली आहे.

 

 

• जीएसएफएस आणि जीएनएफसीने (GSFS & GNFC) त्यांच्या ऑक्सिजन उत्पादन क्षमता वाढवण्याची प्रक्रिया सुरू केली आहे.

 

 

 

• इतर खत कंपन्या औद्योगिक सामाजिक दायित्व (सीएसआरच्या) निधीतून देशातील निवडक रुग्णालयात/जागांवर वैद्यकीय ऑक्सिजन निर्मिती संयंत्र उभारतील.