‘ब्ल्यू स्टार’ची चाळिशी!

‘ऑपरेशन ब्ल्यू स्टार’च्या निषेधार्थ गुरुवारी पंजाबात बंद पाळण्याचे आवाहन करण्यात आले होते. त्यांना अर्थातच कॅनडा आणि पाकिस्तानमधून अर्थपुरवठा होत आहे. दुर्दैवाची गोष्ट म्हणजे, आम आदमी पक्षाचे सरकार या घटनांबाबत उदासीन असून ते सरकार या घटनांकडे दुर्लक्ष करीत आहे. यापेक्षाही अधिक काळजी करणारी गोष्ट म्हणजे नुकत्याच पार पडलेल्या लोकसभा निवडणुकीत दोन खलिस्तानवादी नेते- अमृतपालसिंग आणि सरबजितसिंग खालसा हे अनुक्रमे खदूरसाहिब व फरीदकोट या मतदारसंघांतून विजयी झाले आहेत. सरबजितसिंग हा इंदिरा गांधी यांचा मारेकरी बिआंतसिंगचा मुलगा. अमृतपालसिंगने आता जामिनासाठी अर्ज केला असून न्यायालयाकडून तो मंजूर होण्याची शक्यता आहे. वास्तविक, अमृतपालसिंग हा आसाममधील दिब्रूगडमधील तुरुंगात आहे. त्याने तेथून ही निवडणूक लढविली आणि त्यात विजयीही झाला. पंजाबपासून हजारो किमी दूर असलेल्या तुरुंगात राहूनही अमृतपालसिंग निवडणुकीत विजयी होतो, यावरून पंजाबातील जनतेत खलिस्तानबद्दल आशावाद अजूनही शिल्लक आहे, असेच म्हणावे लागते. ही निश्चितच गंभीर बाब. गतवर्षी हा अमृतपालसिंग अचानक भारतात दाखल झाला. त्याने स्वत:ला भिंद्रनवालेचे कार्य पुढे नेणारा नेता म्हणून समाजापुढे उभे केले. सरकारने जेव्हा त्याला अटक करण्याचा प्रयत्न केला, तेव्हा तो भूमिगत झाला आणि दीड महिन्यांनंतर त्याला अटक झाली. त्याच्यावर राष्ट्रीय सुरक्षा कायदा लावण्यात आला आहे. तेव्हापासून तो दिब्रूगडच्या तुरुंगात आहे.

लोकसभा निवडणुकीत भाजपचे घटलेले आणि काँग्रेसचे वाढलेले संख्याबळ, पंजाबात आम आदमी पार्टीचे असलेले सरकार आणि अमृतपालसिंगचा निवडणुकीत झालेला विजय यातून काही नव्या घडामोडी निर्माण होतात का, ते पाहावे लागेल. खलिस्तानी चळवळ कदाचित पूर्वीइतकी हिंसक होणार नाही, पण तिला जर राजकीय आणि राजनैतिक स्तरावर पाठबळ मिळत गेले, तर त्यातून नव्या गुंतागुंती उभ्या राहतील. आजवर भारतीयांना फारसा ठाऊक नसलेला आणि तुलनेने निरुपद्रवी कॅनडा या देशाचा खलिस्तानी चळवळीसंदर्भात वारंवार उल्लेख होऊ लागला आहे. कारण, त्या देशातील शीख समाज हा तेथील सत्ताधारी पक्षाची मतपेढी बनला आहे. त्या समाजाच्या मतांसाठी तेथील सत्तारूढ पक्षाचे नेते भारतावर हेत्वारोप करीत आहेत आणि खलिस्तानी चळवळीला प्रोत्साहन देत आहेत. कॅनडाच्या एका संसदीय समितीने नुकताच प्रसिद्ध केलेला एक अहवाल खूपच गंभीर आहे. ‘नॅशनल सिक्युरिटी अ‍ॅण्ड इंटेलिजन्स कमिटी ऑफ पार्लमेंटेरियन्स’ (एनसीकॉप) या समितीने दिलेल्या एका अहवालात म्हटले आहे की, कॅनडाच्या दृष्टीने चीन हा पहिल्या क्रमांकाचा शत्रू असून त्यानंतर भारत व रशियाचा क्रम लागतो.

कॅनडात राहणारा खलिस्तानवादी नेता हरदीपसिंग निज्जर याच्या हत्येत भारताच्या गुप्तहेर संघटनेचा हात असल्याचा आरोप कॅनडा सरकारने केला आहे. शिवाय आता भारताकडून पन्नून याच्याही हत्येचा प्रयत्न होत असल्याचा दावा कॅनडाचे पंतप्रधान जस्टिन ट्रुडो यांनी केला होता. त्यावरून दोन्ही देशांचे संबंध सध्या तणावपूर्ण बनले आहेत. बांगलादेशनिर्मितीचा सूड भारताचे तुकडे करून घेण्याच्या ध्येयाने पाकिस्तानी लष्करी नेतृत्त्वाला पछाडले आहे. म्हणूनच आजवर जम्मू-काश्मीरमध्ये पाकिस्तानने बेबंद फुटीरतावाद आणि दहशतवाद फैलावू दिला. त्याच्या जोडीला खलिस्तानी चळवळीलाही सक्रिय साहाय्य केले. सुदैवाने ‘कलम ३७०’ रद्द करून आणि दहशतवाद्यांविरोधात कठोर कारवाई करून मोदी सरकारने काश्मीरला बर्‍याच प्रमाणात शांत केले आहे. त्यामुळे आता खलिस्तानी चळवळीचे गाडलेले भूत बाहेर काढण्यासाठी पाकिस्तान उतावीळ झाला आहे. त्याला भारतविरोधी आंतरराष्ट्रीय इकोसिस्टीमची साथ लाभत आहे, ही चिंताजनक घडामोड म्हणावी लागेल.