ते पंधरा दिवस : १२ ऑगस्ट, १९४७

 

“दोनच दिवसानंतर येणारा पंधरा ऑगस्ट हा दिवस भारताच्या इतिहासातला एक महत्वाचा दिवस ठरणार आहे. मी असे ऐकले आहे की कलकत्त्यातले काही मुसलमान हा दिवस ‘शोक दिवस’ म्हणून साजरा करणार आहेत. ही बातमी खोटी असेल अशी मी आशा करतो. अर्थात हा दिवस कसा साजरा करायचा, याबाबत प्रत्येकाचा दृष्टीकोण वेगळा असेल. आणि आपण कोणावरही, हा दिवस विशिष्ट पध्दतीने साजरा करण्याची बळजबरी करू शकणार नाही. आता प्रश्न असा की, पाकिस्तानच्या हिंदूंनी १५ ऑगस्ट ला काय करावे..? माझे उत्तर असेल, त्यांनी पाकिस्तान च्या राष्ट्र ध्वजाला प्रणाम करावा.”

“मी असंही ऐकलं आहे की पोर्तुगीज आणि फ्रेंच वसाहतीत (अर्थात गोवा, दमण, दीव, पाण्डीचेरी येथील) राहणारे भारतीय, पंधरा ऑगस्ट ला स्वतंत्रतेची घोषणा करणार आहेत. हा संपूर्णपणे अविचार आहे. आम्हां भारतीयांना माज आलाय, असा याचा अर्थ होईल. ब्रिटीश भारत सोडून जाताहेत. फ्रेंच किंवा पोर्तुगीज नाही. मी हे मानतो के त्या वसाहतीतले भारतीय आज ना उद्या निश्चित स्वतंत्र होतील. पण आज त्यांनी कायदा हातात घेणे योग्य नाही.”

“काल रात्री शहीद सुह्रावर्दी साहेब मला भेटायला आले होते. त्यांनी मला म्हटले की अश्या अशांत परिस्थितीत मी कलकत्ता सोडून जाणे योग्य नाही. त्यांनी मला विनंती केली आहे कि मी कलकत्त्यातला माझा मुक्काम वाढवावा आणि जोपर्यंत खरी शांतता नांदत नाही, तोपर्यंत येथेच राहावे.”

“मी सुह्रावर्दी साहेबांना, एका अटीवर त्यांची विनंती मान्य करण्याचे म्हटले आहे. ती अट म्हणजे, कलकत्त्यातल्या एखाद्या अशांत जागी, सुह्रावर्दी साहेबांनी एका छताखाली माझ्याबरोबर राहावे, आणि त्या जागेला पोलीस किंवा सैन्याचे संरक्षण नसावे. पुढील एक – दोन दिवसात सीमा आयोगाचा निर्णय घोषित होईल आणि विभाजनाची निश्चित रेषा स्पष्ट होईल. अश्या वेळी हिंदू आणि मुसलमान, दोघांनीही त्या आयोगाचा सन्मान करणे आवश्यक आहे.”.