कमलनाथ, जरा सांभाळून!

कॉंग्रेसच्या लोकांना वंदे मातरम्‌वर एवढा राग का, हेच कळत नाही. जणूकाही हे गीत भाजपाने तयार केले आहे की काय असे वाटते. मुसलमानांनी कॉंग्रेसला यावेळी मतदान केले म्हणून, वंदे मातरम्‌वर बंदी आणली असेल तर ते अधिकच चिंताजनक आहे. कॉंग्रेसला हिंदूंनी एकही मत दिले नाही की काय, असे वाटते. मुसलमानांना गुप्त बैठकीत जी काही वचने दिलीत, त्यात हेही वचन होते का, याचा खुलासा कमलनाथ यांनी केला पाहिजे. ही वचने जाहीर झाली, तर मग हिंदू मतदारांनाही आपल्या चुका दुरुस्त करण्याची सद्बुद्धी येऊ शकते.

सोनिया मॅडम यांना खुश करण्याच्या नादात कमलनाथ एकापेक्षा एक राजकीयदृष्ट्या ज्यांना बावळट म्हणता येईल, असे निर्णय घेत सुटले आहेत. त्याला त्यांनी आवर घातला पाहिजे. इंदिरा गांधींनी या देशावर लादलेल्या आणिबाणीच्या विरोधात ज्यांनी संघर्ष केला, त्यापैकी मिसाबंदी असलेल्यांना मध्यप्रदेशात दरमहा मानधन दिले जाते. ते मानधन बंद करण्याचाही आदेश कमलनाथ यांनी काढला आहे. यात वैयक्तिक कमलनाथ म्हणून काही चुकले असे नाही. कारण आणिबाणीत जे अत्याचार झालेत त्याने कमलनाथ यांचे हात चांगलेच रंगले आहेत. त्यामुळे ज्यांच्यावर आपण अत्याचार केलेत, त्यांनाच मानधन कसे द्यायचे, असा प्रश्न शीख नरसंहारात आरोपी असलेल्या कमलनाथांच्या मनात येणे शक्य आहे. म्हणूनच त्यांनी ताबडतोब हे मानधन बंद करण्याचा निर्णय घेतला असावा. आणिबाणीच्या काळात इंदिरा गांधींच्या हुकूमशाहीविरुद्ध आणि या देशाची लोकशाही वाचविण्यासाठी संघाने जे प्रयत्न केलेत, ते भारताच्या इतिहासात सुवर्णाक्षरांनी लिहून ठेवण्यासारखे आहेत. बाकी विरोधी पक्ष सोबत होते, परंतु नावापुरतेच. सर्वात प्रखर विरोध संघाने केला, सर्वात जास्त अत्याचार संघ कार्यकर्त्यांवरच झालेत. असे असताना, खरेतर संघाकडे लोकशाहीचे रक्षणकर्ते म्हणून बघायला हवे होते. परंतु, तसे कुणी करताना दिसत नाही. तशी दानतही हवी म्हणा! परंतु, मागील सरकारने सुरू केलेली मानधनाची योजनाच बंद करणे म्हणजे सूडाच्या राजकारणाचा कडेलोट झाला, असेच म्हणावे लागेल.

खरेतर, या असल्या गोष्टींकडे परिपक्व राजकारण्याने लक्ष द्यायचे नसते. परंतु ती परिपक्वता, कुणाच्या तरी आशीर्वादाने शिखरावर बसविण्यात आलेल्या व्यक्तीत असेलच असे नाही. लोकही उगाचच कुणाहीकडून काहीही अपेक्षा ठेवू लागतात. परंतु, कमलनाथ यांची ही स्वामिनिष्ठा जनतेला पचनी पडेलच असे नाही. ही जनता एका क्षणात होत्याचे नव्हते करायला मागेपुढे पाहणार नाही.

तीच गोष्ट संघ शाखांवरील बंदीला लागू आहे. कमलनाथ यांनी उगाचच आगीशी खेळून आपले हात भाजून घेऊ नयेत. सोनिया मॅडमला व राहुलजींना खुश केले म्हणजे आपले आसन मजबूत राहील, अशा स्वप्नातही कमलनाथ यांनी राहू नये. इतके वर्षे तसेही कमलनाथ यांना कचर्‍यासारखे दूर सारले होतेच. आताही तसे करण्यास हायकमांडला काही वेळ लागणार नाही. मग कुठल्या तोंडाने कमलनाथ लोकांसमोर जाणार? कमलनाथ यांचे वय बरेच असले, तरी अजून त्यांची राजकीय कारकीर्द संपलेली नाही. ती कारकीर्द अपमानास्पद रीतीने व्यतीत करायची नसेल, तर कमलनाथ यांनी सांभाळूनच वागावे, असा आमचा सल्ला आहे.