चुंबकीय स्फोटांचा अभ्यासासाठी NASA ने ट्विन सॅटेलाईट्स केले लाँच

वँडेनबर्ग : NASA ने दोन सॅटेलाइट्सची जोडी TRACERS (Tandem Reconnection and Cusp Electrodynamics Reconnaissance Satellites) लाँच केली आहे. हे सॅटेलाइट्स पृथ्वीच्या उंचीवर खूपच जवळून फिरतील. त्यांचा उद्देश आहे अंतरिक्षातील चुंबकीय 'magnetic reconnection' शोधणे. या प्रक्रियेत सूर्याचा चुंबकीय प्रकार पृथ्वीच्या चुंबकीय प्रकाराला भिडतो. त्यामुळे इलेक्ट्रिक ऊर्जा अचानक निर्माण होते. हे सॅटेलाइट्स अंतरिक्षात 'polar cusps' या ठिकाणी फिरतील. ही एक चिमणी स्वरूपाची जागा असते. सूर्याचा वारा त्यातून पृथ्वीच्या वातावरणात प्रवेश करतो. त्यामुळे या प्रक्रियेचे निरीक्षण शक्य होते. दोन्ही सॅटेलाइट अगदी जवळ-जवळ एकाच मार्गाने फिरतील. त्यांचे अगदी अंतर कमी असेल. त्यामुळे ते एकाच वेळी वेगवेगळ्या ठिकाणी डेटा कॅप्चर करतील. यामुळे चुंबकीय पुनर्संचयचा real-time अभ्यास करता येणे शक्य होईल.

ही माहिती पृथ्वीच्या संरक्षणाच्या दृष्टीने खूप महत्त्वाची आहे. चुंबकीय पुनर्संचयामुळे तयार होणारे चार्जड पार्टिकल्स कम्युनिकेशन, जीपीएस, ऊर्जा नेटवर्क, पावर ग्रीड आणि अंतरिक्षातील उपग्रहांना त्रास देऊ शकतात. या मिशनची लाँचिंग SpaceX च्या Falcon 9 रॉकेटने केली. सॅटेलाइट्स वँडेनबर्ग (कॅलिफोर्निया) येथील Space Launch Complex 4 Eastवरून २३ जुलै २०२५ रोजी सकाळी ११:१३ वाजता लाँच झाले.

लाँचिंगनंतर दोन्ही सॅटेलाइट्सला नियंत्रण केंद्राकडून कनेक्शन प्राप्त झाले. दुसऱ्या सॅटेलाइटशी सुमारे तीन तासांनी संपर्क साधला गेला, साधारण अमेरिकेच्या वेळेप्रमाणे दुपारी ३:४३ वाजता. यानंतर चार आठवड्यांची “commissioning period” असेल. या काळात सॅटेलाइट्सची उपकरणे तपासली जातील. काही नियोजित कामे सेट केल्यानंतर, १२ महिन्यांच्या मुख्य मिशनला सुरुवात होईल. मुख्य मिशनमध्ये चुंबकीय पुनर्संचयाचे फोटो, पार्टीकल्यचा वेग, ऊर्जा परिवर्तन, चुंबकीय क्षेत्रातील घटना इ उपयुक्त माहिती गोळा केली जाईल. यामुळे अवकाश हवामानाचे अंदाज सुधारतील. आपला जीपीएस, सेलफोन सिग्नल, इत्यादी यंत्रणा सुरक्षित होतात.

NASA च्या सूर्यभौतिकशास्त्र विभागाचे दिग्दर्शक जो वेस्टलेक म्हणाले, “TRACERS मुळे आपल्याला सूर्यापासून मिळणारी उर्जा कशी आणि केव्हा पृथ्वीवर परिणाम करते याचे निरीक्षण करता येईल.” मिशनचे प्रमुख अन्वेषक डेव्हिड माइल्स म्हणाले, “हे मिशन पृथ्वीच्या चुंबकीयक्षेत्रा विषयी आपले ज्ञान बदलून टाकेल. NASA च्या माहितीनुसार TRACERS मिशनचे बजेट सुमारे 170 दशलक्ष डॉलर्स आहे