नवी दिल्ली : भारताने आपले पहिले ध्रुवीय संशोधन जहाज (Polar Research Vessel - PRV) तयार करण्याचा निर्णय घेतला आहे. या प्रकल्पासाठी कोलकात्याच्या ‘गार्डन रीच शिपबिल्डर्स अँड इंजिनियर्स’ (GRSE) आणि नॉर्वेच्या कोंग्सबर्ग कंपनी यांच्यात सामंजस्य करार (MoU) झाला आहे. हा करार नॉर्वेतील ओस्लो येथे झाला. या वेळी केंद्रीय पोर्ट्स, शिपिंग आणि जलमार्ग मंत्री सर्बानंद सोनोवाल उपस्थित होते.
हे जहाज कोलकात्यातील जीएसआरईच्या यार्डमध्ये तयार होणार आहे. या जहाजाचे डिझाइन कोंग्सबर्ग कंपनी करणार आहे. हे जहाज ‘नॅशनल सेंटर फॉर पोलर अँड ओशन रिसर्च’ (NCPOR) द्वारे चालवले जाईल. या जहाजामुळे भारताला आर्क्टिक आणि अंटार्क्टिक भागात संशोधन करता येईल. या करारामुळे भारताच्या जहाजबांधणी क्षमतेत वाढ होईल. जीएसआरईने यापूर्वीही युद्धनौका आणि संशोधन जहाजे तयार केली आहेत. या नवीन प्रकल्पामुळे भारताच्या 'मेक इन इंडिया' उपक्रमाला चालना मिळेल.
या जहाजामुळे समुद्रातील हवामान बदल आणि समुद्राच्या तळाशी असलेल्या गोष्टींचा अभ्यास करता येईल. या जहाजामुळे भारताच्या वैज्ञानिक संशोधनात मोठी भर पडेल. या कराराच्या बातमीमुळे जीएसआरईच्या शेअर्समध्ये १०% वाढ झाली आहे. हे शेअर्स ३४६४.८ वर पोहोचले आहेत.
ध्रुवीय संशोधनाचे महत्त्व
ध्रुवीय भाग म्हणजे पृथ्वीचे आर्क्टिक (उत्तर ध्रुव) आणि अंटार्क्टिक (दक्षिण ध्रुव) हे दोन टोकाचे भाग. या भागांमध्ये हवामान बदल, समुद्राची पातळी, आणि जैवविविधतेचा अभ्यास करणे महत्त्वाचे आहे. ध्रुवीय भागांतील बर्फ वितळल्याने समुद्राची पातळी वाढते. यामुळे किनारपट्टी भागांतील लोकांना धोका निर्माण होतो. या भागांतील हवामान बदलाचा संपूर्ण पृथ्वीवर परिणाम होतो.
ध्रुवीय भागांमध्ये अनेक प्रकारचे जीवसृष्टी आढळते. या भागांचा अभ्यास केल्याने जैवविविधतेचे संरक्षण करता येते. ध्रुवीय भागांतील संशोधनामुळे हवामान बदल, समुद्राची पातळी, आणि जैवविविधतेचा सखोल अभ्यास करता येतो. या अभ्यासामुळे पृथ्वीच्या भविष्यासाठी योग्य निर्णय घेता येतात.
ध्रुव इतिहासाची जतन केली गेलेली कुपी
ध्रुवीय भागांचा इतिहास हजारो वर्षांपूर्वीचा आहे. या भागांमध्ये अनेक प्राचीन जीवसृष्टी आढळते. या भागांतील बर्फाच्या थरांमध्ये पृथ्वीच्या इतिहासाची माहिती साठलेली आहे. १९व्या शतकात अनेक देशांनी ध्रुवीय भागांमध्ये संशोधन मोहिमा केल्या. या मोहिमांमुळे ध्रुवीय भागांतील भूगोल, हवामान, आणि जीवसृष्टीचा अभ्यास झाला.
२०व्या शतकात ध्रुवीय भागांमध्ये वैज्ञानिक संशोधन वाढले. या भागांमध्ये अनेक संशोधन केंद्रे स्थापन झाली. या केंद्रांमुळे ध्रुवीय भागांतील हवामान बदल, समुद्राची पातळी, आणि जैवविविधतेचा सखोल अभ्यास झाला. आजही ध्रुवीय भागांतील संशोधन सुरू आहे. या संशोधनामुळे पृथ्वीच्या भविष्यासाठी महत्त्वपूर्ण माहिती मिळते.