भारतीय पत्रकारितेचे मूल्य संवेदनशील बनालया हवे, एक्सक्लूसिव नव्हे : डॉ. विकास दवे

मुंबई (विशेष प्रतिनिधी) : (Value of India Journalism) "पत्रकारितेत पाश्चिमात्य संकल्पना आपण जशीच्या तशी स्वीकारली हे दुर्दैव आहे. पत्रकारितेच्या संदर्भात रूढ होणाऱ्या वाक्प्रचारांचे प्रकार भारतीय दृष्टिकोनातून बदलण्याची गरज आहे. भारतीय पत्रकारितेचे मूल्य संवेदनशील बनालया हवे, एक्सक्लूसिव नव्हे.", असे प्रतिपादन साहित्य अकादमीचे संचालक डॉ.विकास दवे यांनी केले. ध्येयनिष्ठ संपादक मामाजी माणिकचंद्र वाजपेयी यांच्या १०५ व्या जयंतीनिमित्त आयोजित परिसंवादात ते बोलत होते. विश्व संवाद केंद्र, मध्य प्रदेशतर्फे आयोजित चर्चासत्रात 'पत्रकारिता आणि अपेक्षा : वर्तमान दृष्टीकोन' या विषयावर वक्त्यांनी आपले विचार व्यक्त केले. या चर्चासत्रात ज्येष्ठ पत्रकार गिरीश उपाध्यायही सहभागी झाले होते. कार्यक्रमाच्या अध्यक्षस्थानी केंद्राचे अध्यक्ष लजपत आहुजा होते.

हे वाचलंत का? : जम्मू काश्मीरमध्ये लोकशाही नांदतेय : देवेंद्र फडणवीस

डॉ.विकास दवे यावेळी म्हणाले की, पत्रकारिता हा व्यवसाय नसून एक मिशन आहे, असे आपण शिकवतो. लक्षात ठेवा की मिशन नेहमीच पवित्र नसते आणि व्यवसाय नेहमीच चुकीचा नसतो. जर पत्रकार आपल्या वैचारिक पायावर ठाम असेल तर तो समाजासाठी आपले सर्वोत्तम योगदान देऊ शकतो. लोकमान्य टिळक, स्वातंत्र्यवीर सावरकर, राजेंद्र माथूर, अभय छजलानी आणि मामाजी माणिकचंद्र वाजपेयी हे विचारधारेपासून अलिप्त असते तर आपल्याला ओळखले नसते. या सर्वांचे स्वतःचे वैचारिक पैलू होते.

पुढे ते म्हणाले, संघ समजून घ्यायचा असेल तर आद्य सरसंघचालक प.पू. डॉ. केशव हेडगेवार समजून घ्या. डॉ. हेडगेवार समजून घेतले तर संघासंबंधीचे सर्व प्रश्न पूर्ण होतात. तसेच मामाजी माणिकचंद्र वाजपेयी यांचे जीवन चरित्र समजून घेतले तर पत्रकारितेची तत्त्वे आणि मूल्ये लक्षात येतील. जर आपल्याला एआयचा धोका कमी करायचा असेल तर आपण कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या प्रकल्पात योगदान दिले पाहिजे.

परिसंवादाच्या अध्यक्षस्थानी असलेले विश्व संवाद केंद्र ट्रस्टचे अध्यक्ष लजपत आहुजा म्हणाले की, स्वातंत्र्यापूर्वीची पत्रकारिता राष्ट्रवादाने भरलेली होती. त्याचबरोबर मामाजी माणिकचंद्र वाजपेयी यांच्यासारखी उदाहरणे स्वातंत्र्योत्तर पत्रकारितेत दुर्मिळ आहेत. इंग्रजांनी पत्रकारितेचा वापर करून अनेक खोटी कथा तयार केली. आजही अनेक लोक पत्रकारितेचा वापर करून अशी खोटी कथा तयार करतात. म्हणजे आजची वेळ कथनात्मक पत्रकारितेची आहे. त्यामुळे विश्वासार्हतेचे संकट निर्माण झाले आहे.