गुजरातमधील खाडीक्षेत्र गुन्हेगारी आणि राष्ट्रविरोधी कृत्यांमुळे असुरक्षित आहेत. उदाहरणार्थ गुजरातमध्ये, हरामी नाला प्रवाहक्षेत्र भारतात उगम पावून पाकिस्तानात प्रवेश करते. मग पुन्हा भारतात येते. त्यामुळे हे प्रवाहक्षेत्र घुसखोर व तस्करांच्या पसंतीचे झालेले आहे...

योगी अरविंदांची बाजीप्रभूंवरची कविता आणि स्वातंत्र्यवीर सावरकरांनी ते पुण्यात महाविद्यालयात शिकत असताना लिहिलेला बाजीप्रभूंवरचा पोवाडा, असे हे एकाच विषयावरील दोन महाकवींच्या कवितांचे रसग्रहण.....

नाशिक सार्वजनिक वाचनालय भारतातील सर्वात जुने असे तिसर्‍या क्रमांकाचे वाचनालय आहे. भारतातील कोलकाता येथील आणि मुंबई येथील एशियाटिक लायब्ररीनंतर ‘सावाना’चा भारतात असणारा तिसरा क्रमांक ही नाशिककर नागरिकांसाठी मोठी अभिमानाची बाब आहे...

मराठी भाषा ही ज्ञानभाषा व्हायला हवी, असे अनेकांना वाटते. विश्वकोश यात महत्त्वाची भूमिका निभावतो. मराठीमध्ये विश्वकोश निर्मितीचे काम १९६०च्या दशकापासून सुरु करण्यात आले असून आता आधुनिक युगानुसार त्यात बदलही होत आहेत. इंटरनेट, मोबाईल व अ‍ॅपच्या माध्यमातून आता विश्वकोश एका क्लिकवर आला आहे. जाणून घेऊया विश्वकोशाचा आजपर्यंतचा प्रवास आणि त्याची नव्या काळातली पावले.....

आरोग्याच्या क्षेत्रात वेळोवेळी घेतलेल्या सकारात्मक निर्णयांमुळे राज्याचा गुणात्मक दर्जा वाढला आहे. त्यामुळे महाराष्ट्र देशात आरोग्याच्या बाबतीत नेहमीच अग्रेसर राहिले आहे. नीती आयोगाकडूनही राज्याच्या कामाची दखल घेतली असून मातामृत्यू, बालमृत्यूच्या क्षेत्रात राज्याने केलेल्या कामगिरीवर नीती आयोगाने शिक्कामोर्तब केले आहे. विभागाने राबविलेल्या अनेक योजना आणि उपक्रमांमुळे राज्याची आरोग्यसेवा सक्षम होण्यास मदत झाली आहे. त्याचा थेट फायदा नागरिकांना होत आहे. सामान्य माणूस केंद्रबिंदू मानून आरोग्य सेवेच्या ..

डोंगरीच्या तुरुंगातून सुटका झाल्यानंतर टिळक आगरकरांचे जे सत्कार झाले त्याबद्दल ‘नेटिव ओपीनियन’ च्या वृत्तान्तातले पुढील वाक्य फार महत्वाचे आहे. पानसुपारी वाटण्यापूर्वी भाषणे झाली. भाषण करणार्‍यात यहुदी हिंदू व मुसलमान या तिन्ही प्रकारचे लोक होते. सर्वधर्माच्या लोकांचा टिळक आगरकरांच्या सत्कारात सहभाग कसा होता हे यावरून दिसते. कोल्हापूर प्रकरणात कोण कुठल्या जातीधर्माचा आहे हा प्रश्न गौण ठरला आणि जे जे असत्य आहे, चुकीचे आहे आहे त्यावर हे तरुण संपादक हल्ला चढवणार हे सिद्ध झाले. कोल्हापूर खटल्यानंतर लोकंमध्ये ..

यादीतून ज्यांची नावे वगळली गेली आहेत, त्यातील एक लाखांहून अधिक लोक बंगाल सरकारच्या असहकारामुळे वंचित राहिले आहेत. ज्यांनी आपल्या अर्जामध्ये बंगालमधून आसामला येऊन स्थायिक झाल्याची माहिती व तपशील दिला आहे, त्याची छाननी बंगालच्या सरकारकडून होण्याची गरज आहे. बांगलादेशी घुसखोरांनी पश्चिम बंगाल, आसामसह महाराष्ट्र-मुंबई, ठाण्यातही बस्तान बसवल्याचे अनेकदा उघड झाले. केंद्र सरकारने जास्त घुसखोरी झालेल्या राज्यांत ‘एनआरसी’ची प्रक्रिया राबवावी, बांगलादेशी घुसखोरांना हुडकून काढावे...

थेंब थेंब पाण्याचा अडवा, पाणीसाठा धरणीचा वाढवा... कण कण मातीचा अडवा.. जमिनीचीही धूप थांबवा.. या उक्तीप्रमाणे राज्यातील महत्त्वाकांक्षी ‘जलयुक्त शिवार अभियाना’ची सुरुवात झाली आणि बघता बघता गेल्या चार वर्षांत राज्यातील शिवाराचे चित्रच बदलत असल्याचे दिसून आले. बळीराजाला दरवर्षी सुगीचे दिवस यावेत, यासाठी राज्य शासनाने ही योजना सुरू केली. मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्या कल्पनेतून शासनाच्या विविध विभागांनी एकत्र येऊन पाणी टंचाईमुक्तीचे आव्हान पेलले आहे. महाराष्ट्राच्या शेतीला शाश्वततेकडे नेणारी ही योजना ..

महाराष्ट्रातील सत्ताधारी भाजप-शिवसेना सरकारने गेल्या पाच वर्षांच्या कार्यकाळात अनेक विकासात्मक प्रकल्प मार्गी लावले. अजूनही बरेच प्रकल्प प्रस्तावित आहेत, तर काही विकासपथावर आहेत. यामध्ये रस्ते, द्रुतगती मार्ग, मेट्रो, रेल्वे तंत्रज्ञान, स्वच्छता, स्मार्ट शहरे, गृहबांधणी अशा अनेक आयामांचा समावेश आहे. या विकासकामांची ओळख करुन देणारा हा लेख... ..

शेतकर्‍यांचा उत्पादन खर्च कमी करून शेतीची उत्पादन क्षमता वाढली तर शेतकर्‍यांचे उत्पन्न वाढेल. त्यासाठी कृषी विभाग दीर्घकालीन उपाययोजना राबवित आहे. तेव्हा, महाराष्ट्रातील बळीराजाला बळ देणार्‍या कृषी योजनांची माहिती देणारा हा लेख.....

महाराष्ट्र हे देशातील सर्वात विकसित व पुढारलेले राज्य म्हणून ओळखले जाते. राज्यात २०१४ मध्ये झालेल्या सत्तांतरानंतर देवेंद्र फडणवीस मुख्यमंत्री झाले. भाजप सरकारच्या या कार्यकाळात सामाजिक, आरक्षणविषयक, औद्यागिक, आर्थिक मुद्दे उपस्थित झाले. सरकारने या सर्वच मुद्द्यांवर सकारात्मक व यशस्वी भूमिका घेतली. आपल्या सरकारच्या याच यशाबद्दल भाजप प्रदेशाध्यक्ष व महसूलमंत्री चंद्रकांतदादा पाटील यांच्याशी दै. मुंबई तरुण भारतच्या प्रतिनिधीने केलेली ही खास बातचित.....

पाकिस्तान आणि चीनचे संयुक्त आव्हान भारतासमोर उभे राहिले आहे. पाकिस्तान आणि चीन यांच्यातील मैत्री आणि दोघांचेही भारताच्या विरोधातील वागणे पाहता भारताने सुरक्षेच्या आणि प्ररोधनाच्या दृष्टीने आपल्या अणुधोरणावर पुनर्विचार करण्याची वेळ आली आहे, असे वाटते. पहिल्यांदा अणुहल्ला करणार नाही. मात्र, भारतावर अणुहल्ला झाल्यास प्रतिहल्ला करून शत्रूचे अधिकाधिक नुकसान करण्याचे भारताचे सध्याचे धोरण आहे. या धोरणानुसार पहिला हल्ला शत्रुराष्ट्राकडून अपेक्षित आहे. प्रतिहल्ल्याच्या भीतीतून शत्रुराष्ट्र आपल्यावर हल्ला करणार ..

महाभारतात भगवान श्रीकृष्णाने अर्जुनासाठी पथदर्शकाची भूमिका बजावल्याने पांडवांना विजय मिळाला. गेल्या ७० वर्षांचा काश्मीर प्रश्न 'कलम ३७०' आणि '३५ ए' रद्द झाल्याने आणि काश्मीर भारताचा खऱ्या अर्थाने अभिन्न अंग बनल्याचा आनंद आता कृष्णा तनपुरे साजरा करणार आहे. महाभारतातील कृष्ण रथाचा सारथी होता. हा कृष्णा सायकलचा सारथी बनून आपला प्रवास करणार आहे. अभाविपचा कार्यकर्ता असणारा आणि रा. स्व. संघाच्या संस्कारांचा अभिमान बाळगणाऱ्या कृष्णा तनपुरेविषयी.....

चेक अर्थात धनादेशाचा वापर हा काही अनुभवी जनांच्या दृष्टीने सोपा आणि वर्षानुवर्षाच्या कामकाजाचा भाग असला, तरीही आजच्या तरुण पिढीचा धनादेशाशी फारसा संबंध येत नाही. पण, काही आर्थिक व्यवहारांसाठी मात्र धनादेशाचीच मागणी केली जाते. त्यामुळे धनादेशाचा एकूणच वापर, प्रकार, नियमावली इत्यादींची खासकरुन तरुणांसाठी माहिती देणारा हा लेख.....

अवैध आयात व्यापार हा कडक निर्बंधाखाली आणला पाहिजे. अवैध व्यापारासाठी भारताच्या सीमा सील कराव्या लागतील. सरकारने वेळीच हालचाल केली तर हे संकट निश्चितपणे थोपवले जाऊ शकते यात काही शंका नाही. मात्र, त्यासाठी राष्ट्रीय कल्याणाची दुर्दम्य इच्छा आणि राजकीय इच्छाशक्ती असली पाहिजे. चीनवर बहिष्कार टाकून त्याच्याशी सर्व व्यवहार बंद केला पाहिजे. ‘स्वदेशी’चा शत्रू आणि ‘स्वदेशा’चा शत्रू यात काही भेद नाही!’..

केंद्रात आणि राज्यात बदललेले सरकार, भुजबळ यांची 'जेल वारी' या काळात आ. पंकज भुजबळ यांची मतदारसंघाशी नाळ तुटली. आगामी विधानसभा निवडणुकीत पंकज हॅटट्रीक साधतात की, राष्ट्रवादीच्या हातातून हाही मतदार संघ निसटतो, हे पाहणे महत्त्वाचे ठरणार आहे. ..

माझ्या लिखाणात मी नेहमीच 'प्राचीन भारतीय संस्कृती' असा उल्लेख करत असतो. मूर्ती, शिल्प, चित्र, शब्द, लिखित साहित्य अशा अनेक माध्यमांतून अशी संस्कृती स्पष्ट होत जाते. वेगवेगळ्या प्रदेशातील प्रथा, परंपरा, भाषा, परिधान, कुटुंब पद्धती, इतिहास, भूगोल, रसना संस्कृती, अलंकार पद्धती अशा समाजशास्त्राच्या विविध पैलूंच्या अभ्यासातून त्या त्या समाजाच्या संस्कृतीचा परिचय मिळत असतो. त्या समाजाची आध्यात्मिक मूल्ये, धार्मिक मूल्ये, नैतिक मूल्ये काय आहेत आणि ती तशी का आहेत, याचा व्यापक संदर्भ मिळतो. वर उल्लेख केलेल्या ..

राष्ट्राची परतंत्र आणि अवनत अवस्था टिळकांना शल्याप्रमाणे बोचत होती. राष्ट्राच्या अभिवृद्धीचा हा अनोखा प्रयत्न होता. अनेक आव्हानांचा सामना करताना वेगवेगळ्या स्वभावाची माणसे त्यांनी अनुभवली, आजमावली, स्वतःचे विचार आणि धोरणे प्रत्यक्षात उतरवताना अडचणीतून मार्ग काढला. शाळा, कॉलेज आणि वृत्तपत्रे अशा तिहेरी भूमिकांतून लोकजागरण करताना थेट तुरुंगापर्यंत जाण्याची मजल त्यांनी मारली. भोवतालच्या लोकांचे बरेवाईट अनुभव घेताना, आपला विवेक सदैव जागृत ठेवला. या अनुभवातून ‘विवेके क्रिया आपुली पालटावी’ या समर्थवचनाप्रमाणे ..

जहांगीर कलादालन, मुंबई येथे कर्नाटकातील चार प्रथितयश कलाकारांच्या कलाकृतींचे प्रदर्शन सुरू आहे. हे चारही कलाकार कर्नाटकातील चार वेगवेगळ्या कलासंस्कृतींची स्वतंत्रपणे ओळख असलेल्या ठिकाणांहून एकत्र आलेले आहेत. कदाचित त्यांनी प्रदर्शित केलेल्या कलाकृतींबद्दलचे हेच वैशिष्ट्य असावे. या चारही कलाकारांच्या कलाकृती निर्माणाची शैली आणि तंत्र जरी भिन्न भिन्न असले, तरी या चारही कलाकृती प्रकारांची नाळही निसर्गाशीच जुळलेली दिसते. निसर्गातील वैविध्यपूर्ण आकारांचे 'क्रिएटिव्ह एक्सप्रेशन' म्हणजे या कलाकारांच्या कलाकृती ..

संस्कृत शब्दांचा अनोखा विलास असलेली एक नक्षी टिळकांच्या नोंदवहीत सापडते. पोरवयातून तारुण्याकडे झेपावताना संस्कृतच्या वाचनाने टिळक 'सु-संस्कृत' होत होते. प्राचीन भाषेबद्दलच्या व्यासंगातून, ग्रंथांच्या अभ्यासातून स्वधर्म, संस्कृती आणि स्वराष्ट्र याबद्दलच्या ठाम निष्ठा टिळकांच्या मनात निर्माण झाल्या. त्याला इतिहासाच्या अभ्यासाची योग्य जोड मिळाली. गतकाळातील पूर्वजांचा पराक्रम आणि वर्तमानातील समाजाला आलेले शैथिल्य यांच्या तुलनेतून टिळकांच्या जाणिवा जागृत झाल्या. यातून त्यांना कार्यप्रवण होण्याची प्रेरणा ..

आठवड्याच्या मधल्या वारी सकाळी जरा लवकरच आमच्या कोपर्‍यावरच्या इराण्याकडे चहा घेत बसणं हा माझा तरुण वयातला छंद... छंद कारण ते करताना मला एक छान ‘फिलिंग’ येतं. हातात शोभेला एक वर्तमानपत्र घेऊन चांगलं तास-दीड तास बसता येतं...

सुषमाजींच्या जाण्याने प्रत्येकाला आपले जवळचे कुणीतरी गेल्यासारखे का वाटतंय, त्याचं उत्तर अनेक प्रसंगांमध्ये दडलंय. विलक्षण तेजस्वी डोळे आणि तसेच मनाला भिडणारे धारदार शब्द... लोकसभेतील विरोधी पक्षनेते पदावर असतानाची त्यांची कामगिरी आणि योगदान कोण विसरेल? त्यांच्या जाण्याने अटलजींच्या प्रभावळीतील आणखी एक तेजपुंज तारा निखळला आहे.....

माजी केंद्रीय मंत्री आणि तलाकच्या संदर्भात राजीव गांधी मंत्रिमंडळातून बाणेदारपणे राजीनामा देणारे अरिफ म. खान यांच्या मुलाखतीचे वृत्त दै. 'मुंबई तरुण भारत'च्या दि २६ जुलैच्या अंकात प्रसिद्ध झाले होते. त्यांनी 'देवबंद' या इस्लामी जगात नावाजलेल्या 'दारूल उलूम देवबंद' या संस्थेत अभ्यासले जाणारे 'अश्रफ अल हिदाया' हे पुस्तक, त्यातून कशाप्रकारे 'जिहाद'विषयक शिकवणूक तेथे शिकणाऱ्या व पुढे जाऊन मौलवी होऊन धार्मिक प्रवचने देणाऱ्या विद्यार्थ्यांवर ठसविली जाते, याची माहिती दिली होती. त्या 'देवबंद' संस्थेत पसरविल्या ..

बोलताना आपल्या तोंडातून निर्माण होणारा आवाज- उद्गार, शब्द या संबोधनाने ओळखला जातो. अशा असंख्य उद्गारांचे म्हणजे शब्दांचे एक वाक्य तयार होते आणि ते वाक्य आपल्याला काही निश्चित संकेत देत असते आणि अर्थ सूचित करत असते. असे शब्दसुद्धा प्रतीकशास्त्र म्हणजेच चिह्न संस्कृतीचा एक भाग आहेत...

संयुक्त महाराष्ट्राची चळवळ आणि अण्णा भाऊ या दोघांना एकमेकांपासून वगळताच येणार नाही. अण्णा भाऊंच्या कर्तृत्वाचा, वैचारिकतेचा आणि साहित्यिकतेचाही कस शाहिरी रूपात पुढे आला, तो संयुक्त महाराष्ट्राच्या चळवळीमध्ये...

स्त्रीने कसे असावे, याचे ठोकताळे समाजमनाने त्याचे त्यानेच ठरवलेले असतात. ते कालही ठरवलेले होते, आजही आहे. मात्र, अण्णा भाऊंच्या साहित्यातील नायिका या 'ठरवलेपणाला' या 'साचेबद्धपणा'ला अलगद नाकारत स्वत:चे अवकाश निर्माण करण्याचे प्रयत्न करतात. तसेच या सर्व नायिका भारतीय संस्कृतीची मूल्य जीवापाड जपणार्‍या आहेत. नीतिमत्तेसाठी, घरच्या इज्जतीसाठी त्या मरणाला कवटाळायला तयार आहेत. ..

साहित्यरत्न अण्णा भाऊ साठे यांच्या जन्मशताब्दी वर्षानिमित्त माझे अल्प विचार मांडत असताना मला अतिशय आनंद होत आहे. अण्णा भाऊ साठे यांच्याविषयी अनेक साहित्यिकांनी, समीक्षकांनी आपले विचार मांडले आहेत. त्यांना अण्णा भाऊ जसे दिसले तसे त्यांनी मांडण्याचा प्रयत्न केला आहे...

माणूस हा समाजशील प्राणी आहे. समाजाशिवाय, समूहाशिवाय त्याचे अस्तित्व शून्य आहे.हे अण्णा भाऊ जाणतात आणि माणसाला केंद्रस्थानी लिखाण करताना त्यांच्या आसपासच्या सर्व गोष्टींची नोंद अण्णा भाऊ घेताना दिसतात. त्यामुळे विविध समाजगटाचे दर्शन अण्णा भाऊंच्या ..