Marathi News | Mumbai Tarun Bharat Tags

Ranjeet Patil

मुंबईत रुखई सापाची नवी प्रजात ?; विक्रोळी-कांजुरमार्गमध्ये सापडलेल्या सापावर संशोधन

मुंबईत 'ब्राॅन्झबॅक ट्री स्नेक' म्हणजेच रुका किंवा रुखई या सापाची नवीन प्रजात सापडण्याची शक्यता संशोधनाअंती व्यक्त करण्यात आली आहे (new species of bronzeback).

हरिश्चंद्रगडावरुन धनगरी फेट्याच्या नव्या प्रजातीचा शोध; वाचा धनगरी फेट्याविषयी...

गिर्यारोहनासाठी प्रसिद्ध असलेला हरिश्चंद्रगड जैवविविधतेच्या अनुषंगाने देखील महत्त्वाचा असल्याचे समोर आले आहे. (new species of Eriocaulon)

संकटग्रस्त 'मलबारी ट्री टोड'

महाराष्ट्रातील केवळ एकाच तालुयात आढळणारा बेडूक म्हणजे ‘मलबार ट्री टोड’. राज्यात केवळ दोडामार्ग तालुयापुरताच सीमित असणार्‍या या बेडकाच्या अधिवासाची माहिती देणारा हा लेख...

तांबूसपाठी टाचणीच्या नव्या प्रजातीचा शोध; ही आहेत वैशिष्ट्य

महाराष्ट्रातील तरुण संशोधकांनी अरुणचाल प्रदेशमधून टाचणीच्या नव्या प्रजातीचा शोध लावला आहे (New damselfly species). नव्या टाचणीचे नामकरण कलिफिया सायनुफुरकाटा (Caliphaea sinuofurcata) असे करण्यात आले आहे (New damselfly species). इंग्रजीमध्ये या टाचणीला त्यांच्या चेहऱ्यावर असलेल्या दाट काळ्या केसांसारख्या काट्यांमुळे 'बियर्डेड ब्रॉन्झबॅक' असे नाव देण्यात आले आहे. (New damselfly species)

अनसुऱ्यातल्या देव गिरेश्वरच्या कुशीत सापडली गोगलगाईची नवी प्रजात; 'ही' आहेत वैशिष्ट्य

महाराष्ट्रातील कोकण किनारपट्टी आणि किनारपट्टीजवळच्या पश्चिम घाटातील वनांमधून गोगलगाईच्या नव्या प्रजातीचा शोध लावण्यात आला आहे (snail species discovered from ansure). देव गीरेश्वर मंदिर (अनसुरे , रत्नागिरी), उत्तमराव पाटील जैवविविधता उद्यान (चिखली, चिपळूण-गुहागर रस्ता, रत्नागिरी), केशरनाथ विष्णू मंदिर (शेडवई, रत्नागिरी) आणि फणसाड अभयारण्य अशा कोकणातील वेगवेगळ्या भागात ही प्रजात आढळल्याने तिचे नामकरण ‘थिओबालडियस कोंकणेंसिस' असे करण्यात आले आहे. (snail species discovered from ansure)

सांगलीत ‘अर्बन हॉर्नबिल वॉच’

शहरी भागात नांदणार्‍या पक्ष्यांच्या काही प्रजाती असल्या, तरी यापूर्वी हरित क्षेत्रात आढळणार्‍या मात्र आता शहरी अधिवासाशी जुळवून घेतलेल्या काही प्रजाती आहेत. भारतीय राखी धनेश हा त्यामधीलच एक पक्षी. सांगलीतील शहरी भागात नांदणार्‍या या पक्ष्याविषयी माहिती जाणून घेण्यासाठी विशेष उपक्रमाचे आयोजन करण्यात आले आहे. त्याविषयी माहिती देणारा हा लेख...

आंबोलीमधून कोळ्याच्या नव्या प्रजातीचा शोध; जैवसमृद्ध गावातून आजवर २५ नव्या प्रजातींचा उलगडा

सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील आंबोली या जैवविविधता संपन्न गावामधून कोळ्याच्या नव्या प्रजातीचा शोध लावण्यात आला आहे (new spider species from amboli). या प्रजातीचे नामकरण आंबोली गावाच्या नावे 'इंडोथेल आंबोली', असे करण्यात आले आहे (new spider species from amboli). या प्रजातीच्या शोधामुळे आंबोली-चौकुळ या जैवसंपन्न प्रदेशामध्येच सापडणाऱ्या प्रजातींची संख्या २४ झाली आहे. (new spider species from amboli)

कोल्हापूरमधून विंचवाच्या नव्या प्रजातीचा शोध; झाडांच्या सालींमध्ये राहणारा 'ज्ञानदेवाय' विंचू

कोल्हापूरमधून विंचवाच्या नव्या प्रजातीचा शोध लावण्यात आला आहे (new species of scorpion). जिल्ह्यातील पट्टणकोडोली परिसरात ही प्रजात आढळून आली आहे (new species of scorpion). 'आयसोमेट्रस' कुळातील या प्रजातीचे नामकरण डाॅ.डी.वाय. पाटील यांच्या नावावरुन 'आयसोमेट्रस ज्ञानदेवाय', असे करण्यात आले आहे. (new species of scorpion)

गोष्ट एका परदेशी शिंपल्याची...

पाणथळ जागेचा आंतरराष्ट्रीय ‘रामसर’ दर्जा प्राप्त ठाणे खाडीत दक्षिण अमेरिकेतील चारू शिंपल्यांनी ( Foreign Mussel ) बस्तान बसवले आहे. ज्याप्रमाणे विदेशी झाडे ही स्थानिक पर्यावरणीय परिसंस्थेच्या मुळावर उठली आहेत, त्याचप्रमाणे या चारू शिंपल्यांनी ठाणे खाडीतील किनारी परिसंस्थेला धक्का देण्यास सुरुवात केली आहे. याविषयी उहापोह करणारा लेख...

९२ वर्षांनी लागला 'या' माशाचा पुनर्शोध; तेजस ठाकरे आणि सहकाऱ्यांची कामगिरी

'स्नेकहेड' या मत्स्यप्रजातीमधील जगातून नामशेष झाल्याची शक्यता असणाऱ्या 'चन्ना एम्पिबियस' या प्रजातीचा ९२ वर्षांनी पुनर्शोध लावण्यात आला आहे (rediscovery of Channa amphibeus) . पश्चिम बंगालमधील चेल नदीमध्ये ही प्रजात सापडली असून १९४० साली तिचा शोध लावण्यात आला होता (rediscovery of Channa amphibeus). या शोधामुळे या दुर्मीळ प्रजातीचे छायाचित्रही पहिल्यांदाच जगासमोर उलगडले आहे (rediscovery of Channa amphibeus). आकर्षक चमकदार रंग असणाऱ्या 'चन्ना' कुळातील माशांना मत्स्यपालन व्यवसायात मोठी मागणी असल्याने त्यांच्य

आंतरराष्ट्रीय पुष्प दिन; विदेशी फुलझाडांचा बहर चांगला की वाईट ?

रविवार, दि.19 जानेवारी रोजी आंतरराष्ट्रीय पुष्प दिवस पार पडला. भारतीय झाडांच्या फुलांची जंत्री निराळी व दिलखेचक आहेच (exotic flower species). तशीच बाहेरच्या देशातून आपल्या देशात असंख्य फुलझाडे आली (exotic flower species). ती इथल्या देशी फुलझाडांची जागा खातात, हे खरे असले तरी, मोजक्यांची इथे थोडक्यात ओळख करून घेऊ....(exotic flower species)

भारतीय वनस्पतींच्या मुळावर आणखी दोन विदेशी प्रजाती; आफ्रिकेतील प्रजाती आल्या भारतात

भारतीय जंगलांमध्ये काही विदेशी झाडे, झुडूपे आणि वेलींनी आपली पाळेमुळे पसरली असतानाच यामध्ये अजून दोन प्रजातींची भर पडली आहे (exotic plant species). आफ्रिका खंडात आढळणाऱ्या 'हिबिस्कस सिडिफॉर्मिस' या औषधी वनस्पतीची आणि 'कॉन्व्होल्वुलस फॅरिनोसस' या वेलीची भारतामधून प्रथमच नोंद करण्यात आली आहे (exotic plant species). या प्रजाती अनुक्रमे गुजरात आणि तामिळनाडूमध्ये आढळून आल्या आहेत. त्यामुळे भारतीय प्रजातींवर अजून दोन नव्या विदेशी प्रजातींचे आक्रमण झाले आहे. (exotic plant species)

भारतातील खवले मांजराच्या प्रजातीमध्ये भर; 'या' राज्यातून नव्या प्रजातीचा शोध

यापूर्वी भारतात केवळ भारतीय आणि चायनीज खवले मांजर या दोन प्रजाती सापडत होत्या (New species of pangolin). या शोधामुळे भाारतातील खवले माजंऱ्याच्या प्रजातीमध्ये भर पडली आहे. (New species of pangolin)

सिंधदुर्गातील कातळ सड्यावरुन वनस्पतीच्या नव्या प्रजातीचा शोध; कोथिंबिरीच्या कुटुंबातील वनस्पती

सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील चौकुळ गावातील कातळ सड्यावरून कोथिंबिरीच्या कुटुंबातील वनस्पतीच्या नव्या प्रजातीचा शोध लागला आहे (sindhudurg new plant species). पावसाळ्यामध्येच उगवणार्‍या या प्रजातीचे नामकरण ज्येष्ठ वनस्पतीशास्त्रज्ञ डॉ. श्रीरंग यादव यांच्या नावे ‘टेट्राटेनियम श्रीरंगी’ असे करण्यात आले आहे (sindhudurg new plant species). या प्रजातीच्या शोधामुळे जगात केवळ आंबोली-चौकुळ या जैवसंपन्न प्रदेशामध्येच सापडणार्‍या प्रजातींची संख्या २३ झाली आहे. (sindhudurg new plant species)

अरुणाचल प्रदेशमधून 'ड्रॅगन' सरड्याच्या नव्या प्रजाती शोध; ही आहेत वैशिष्ट्य

हिमालयाच्या पर्वंतरांगांमधून वाहणार्‍या सुबानसिरी नदीच्या खोर्‍यामधून सरड्याच्या नव्या प्रजातीचा शोध लावण्यात आला आहे (Calotes sinyik). या प्रजातीचे नामकरण कॅलोटस सिनिक (Calotes sinyik), असे करण्यात आले असून ही प्रजात दिनचर आहे. (Calotes sinyik)

Damselfly; भारतामधील टाचणींच्या यादीत भर; नव्या कुळाच्या नोंदीसह नव्या प्रजातीचा शोध

महाराष्ट्रातील संशोधकांनी भारतामधून प्रथमच टाचणीच्या 'देवदत्ता' कुळातील नव्या प्रजातीचा शोध लावला आहे (new damselfly species). अरुणाचल प्रदेशमध्ये पार पडलेल्या या शोधामुळे भारतामधून 'देवदत्ता' कुळातील टाचणीची पहिल्यांदाच नोंद झाली असून ही टाचणी विज्ञानासाठी नवीन असल्याने तिचे नामकरण 'देवदत्ता आदी', असे करण्यात आले आहे (new damselfly species). यामुळे भारतातील चुतरांच्या यादीत भर तर पडली आहेच, सोबतच नव्या कुळाचा समावेश देखील झाला आहे. (new damselfly species)

जगात केवळ कोकणातील सड्यावर सापडणाऱ्या ५ दुर्मीळ वनस्पती

(Konkan) विषारी सापांचे माहेरघर कोकणचे किनारी सडे Species & Habitats Awareness Programme. The First Ever Wildlife Video Series In Marathi.

भुशी धरणातील पाणवनस्पती ‘नामशेष’; ‘IUCN’कडून पहिल्यांदाच सह्याद्रीतील वनस्पती नष्ट झाल्याची घोषणा

पुणे जिल्ह्यातील लोणावळास्थित भुशी धरण परिसरातून १९१८ साली शोधण्यात आलेली ‘लिम्नोफिला लिम्नोफिलॉइड्स’ ही पाणवनस्पतीची प्रजात नामशेष झाली आहे (Limnophila limnophiloides plant species endemic to bhushi dam). ‘इंटरनॅशनल युनियन फॉर कन्झर्वेशन ऑफ नेचर’ने (आययूसीएन) या संदर्भातील घोषणा केली आहे. ‘आययूसीएन’ने आपल्या ‘लाल यादी’त या प्रजातीला ‘नामशेष’ म्हणून नमूद केले आहे. या प्रजातीच्या शोधानंतर गेल्या कित्येक वर्षांत या प्रजातीचा मागमूस न लागल्याने आणि भुशी धरण क्षेत्रात झालेल्या पर्यटनवाढीमुळे जगात केवळ या परिसर

विशाळगडावरुन कंदीलपुष्पाच्या नव्या प्रजातीचा शोध; महारांजाच्या नावे नामकरण

कोल्हापूर जिल्ह्यातील विशाळगडावरुन कंदीलपुष्प म्हणजेच 'सेरोपेजिया' वनस्पतीच्या नव्या प्रजातीचा शोध लावण्यात आला आहे (new species of ceropegia). या प्रजातीचे नामकरण छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या नावे 'सेरोपेजिया शिवरायीयाना', असे करण्यात आले आहे (new species of ceropegia). वेलवर्गीय असणाऱ्या या कंदीलपुष्पाच्या केवळ चार वेल संशोधकांना विशालगडावर आढळून आल्या आहेत. (new species of ceropegia)

‘संकटग्रस्त’ खरचुडीचे कंद खावेत का ?

‘इंटरनॅशनल युनियन फॉर कॉन्झर्वेशन ऑफ नेचर’ म्हणजेच ‘आययूसीएन’च्या ‘वेस्टर्न घाट प्लांट स्पेशालिस्ट ग्रुप’ने ‘खरचुडी’ म्हणजेच ‘कंदीलपुष्प’ या नावाने सुपरिचित असलेल्या वनस्पतीच्या महाराष्ट्रात आढळणार्‍या काही प्रजातींना नुकतेच ‘संकटग्रस्त’ म्हणून घोषित केले (iucn red listed maharashtra's ceropegia species). परिणामी अधिवास नष्टता आणि हंगामी खाद्य म्हणून वापरल्यामुळे नामशेष होण्याच्या वाटेवर असलेल्या या वनस्पतीच्या संवर्धनाची नितांत गरज निर्माण झाली आहे,त्याविषयी आढावा मांडणारा हा लेख... (iucn red listed mahara

संशोधनात्मक संवर्धनाची पायाभरणी

अनेक दुर्मीळ आणि नष्टप्राय प्रजातींवर संशोधनात्मक अभ्यास करणारे, धनेशाच्या प्रजाती तसेच काही ठरावीक प्रजातींच्या संवर्धनाचे काम गेली अनेक वर्षे करणार्‍या डॉ. रोहित नानिवडेकर यांच्या प्रवासाविषयी...

अर्धे वर्ष पाताळात, तर अर्धे वर्ष जमिनीवर; देवीच्या नावे पालीच्या नव्या प्रजातीचे नामकरण

तामिळनाडू राज्यात पसरलेल्या दक्षिण-पश्चिमी घाटामधून निमास्पिस कुळातील पालींच्या दोन नव्या प्रजातींचा शोध लावण्यात संशोधकांना यश मिळाले आहे (new gecko species). या प्रजातीचे नामकरण 'निमास्पिस पर्सेफनी' आणि 'निमास्पिस 'सँक्टस' असे करण्यात आले आहे. (new gecko species)

सह्याद्रीमधून पालीच्या ४ नव्या प्रजातींचा शोध; सह्याद्री व्याघ्र प्रकल्प, कोल्हापुरात आढळ

महाराष्ट्रातील सह्याद्री पर्वतरांगांमधून पालींच्या चार नव्या प्रजातींचा शोध लावण्यात 'ठाकरे वाईल्डलाईफ फाउंडेशन' आणि 'शिवाजी विद्यापीठ, कोल्हापूर' मधील संशोधकांना यश मिळाले आहे (geckos in sahyadri). यासोबतच पालीच्या 'निमास्पिस गिरी' गटातील इतर नऊ प्रजातींचे नव्याने वर्णन करुन जुन्या संशोधन निबंधांमधील विसंगती दूर करण्यात आल्या आहेत.(geckos in sahyadri)

गवताळ प्रदेशातील वृक्षारोपाणामुळे गमवाव्या लागतात ४ स्थानिक प्रजाती; संशोधन

गवताळ प्रदेशांमध्ये (grassland) वृक्षारोपण आणि शेती केल्यास त्याच्या परिणाम गवताळ प्रदेशातील स्थानिक प्रजातींवर पडत असल्याचे संशोधन समोर आले आहे. गवताळ प्रदेशांवरील (grassland) वृक्षरोपणामुळे प्रामुख्याने चार आणि शेतीमुळे सहा स्थानिक प्रजातींच्या अस्तित्त्वावर गदा येते. या दोन्ही लागवडीमुळे गवताळ प्रदेशातील (grassland) एकंदरीत ६५ स्थानिक प्रजातींना धोका निर्माण होतो, असे 'जर्नल ऑफ इकोलॉजी' या आंतरराष्ट्रीय नियतकालिकामध्ये नुकत्याच प्रकाशित झालेल्या संशोधनामध्ये नमूद करण्यात आले आहे. (grassland)

पर्यावरणातील नवदुर्गा : डॉ. सशीरेखा कुमार

नवरात्रौत्सवाच्या पार्श्वभूमीवर सर्वच ठिकाणांवरून स्त्री शक्तीचा जागर सुरू आहे. पर्यावरणात, वन्यजीवांवर आणि संशोधनाच्या क्षेत्रात भरीव कामगिरी करणार्‍या पर्यावरणातील नवदुर्गांच्या कार्याचा हा अल्पपरिचय...

पॅच बर्डिंग

पक्षीजगत मधील पहिला भाग तुम्हाला आवडला असेलच. पक्षीनिरीक्षण करताना अनेक पद्धती वापरता येतात. एखादा विशिष्ट परिसर निवडून त्यात पक्षीनिरीक्षण म्हणजेच ’झरींलह इळीवळपस’ बद्दल सांगणारा आजचा हा लेख...

‘स्पिसीज अ‍ॅण्ड हॅबिटॅट्स वॉरियर्स’चा उद्या सन्मान

मुंबई : दै. ‘मुंबई तरुण भारत’ आणि ‘महाएमटीबी’तर्फे ‘जागतिक पर्यावरण दिना’च्या पूर्वसंध्येला, दि. ४ जून रोजी ‘स्पिसीज अ‍ॅण्ड हॅबिटॅट्स वॉरियर्स अवॉर्ड्स - २०२३’चे आयोजन करण्यात आले आहे. या पुरस्कार सोहळ्यात पर्यावरण क्षेत्रात उल्लेखनीय कामगिरी करणार्‍या एकूण १३ पुरस्कारार्थींना गौरविण्यात येणार आहे. रविवार, दि. ४ जून रोजी सायंकाळी ५ वाजता मुंबईतील भायखळा येथील लोकशाहीर अण्णाभाऊ साठे सभागृहात हा पुरस्कार प्रदान सोहळा आयोजित करण्यात आला आहे.

डॉ. नंदिनी देशमुख यांना ‘स्पिसीज अ‍ॅण्ड हॅबिटॅट्स वॉरियर्स’ जीवनगौरव पुरस्कार

मुंबई : दै. ‘मुंबई तरुण भारत’ आणि ‘महाएमटीबी’तर्फे ‘जागतिक पर्यावरण दिना’च्या पूर्वसंध्येला, दि. ४ जून रोजी ‘स्पिसीज अ‍ॅण्ड हॅबिटॅट्स वॉरियर्स अवॉर्ड्स-२०२३’चे आयोजन करण्यात आले आहे. या पुरस्कार सोहळ्यात पर्यावरण क्षेत्रात उल्लेखनीय डॉ. नंदिनी देशमुख ‘जीवनगौरव’ पुरस्काराच्या मानकरी कामगिरी करणार्‍या एकूण १३ पुरस्कारार्थींना गौरविण्यात येणार आहे. यावेळी पर्यावरणविषयक दीर्घकाळ लेखन आणि जनजागृतीमध्ये भरीव योगदान देणार्‍या डॉ. नंदिनी देशमुख यांना ‘जीवनगौरव’ पुरस्काराने सन्मानित करण्यात येणार आहे.

दक्षिण पश्चिम घाटातून पालीच्या नव्या जातीचा शोध

तमिळनाडूच्या तिरूनेलवेली जिल्ह्यातील अगस्त्यमलई पर्वत रांगेतून पालीच्या एका नवीन जातीचा शोध लावण्यात आला आहे. पालींच्या क्रायटोडॅकटायलस प्रजातीत नव्या पालीची भर पडली आहे. या बाबतचा शोधनिबंध शुक्रवारी दि. १९ ऑगस्ट रोजी जर्मनीतील विख्यात जर्नल 'वर्टीब्रेट झुलोजी' मध्ये प्रकाशित करण्यात आला.

कर्नाटकातून नव्या खेकड्याच्या प्रजातीचा शोध; प्रजातीचे संस्कृत नामकरण

कर्नाटकातील उत्तर कन्नड जिल्ह्यातील बरे गावातून गोड्या पाण्यातील खेकड्यांच्या नव्या प्रजातीचा शोध लावण्यात आला आहे. या प्रजातीला घाटियाना द्विवर्णा असे नाव देण्यात आले आहे. या खेकड्याच्या अंगावर दोन प्रकारचे रंग असल्याने या खेकड्याला घाटियाना द्विवर्णा असे नाव देण्यात आले आहे. ठाकरे वाइल्डलाइफ फाऊंडेशन, भारतीय प्राणी सर्वेक्षण (पुणे) आणि कर्नाटक वन विभाग यांच्या सहकार्याने केलेल्या संशोधनातून या खेकड्याची नोंद करण्यात आली आहे. या नवीन प्रजातींचे वर्णन करणारा संशोधन लेख ‘नौप्लियस’ या ब्राझिलियन क्रस्टेशियन स

राजपक्षी कोकण किनाऱ्याचा

वास्तव सिंधुदुर्गातील हत्तींचे

| Elephants | Species & Habitats awareness programme | MahaMTB

तमिळनाडूतून नव्या विंचवाच्या जातीचा शोध!

तमिळनाडूमधून नव्या विंचवाच्या प्रजातीचा शोध लावण्यात आला आहे. नव्याने सापडलेली प्रजाती ही हॉरमुरीडी कुळातल्या चिरोमॅचेटस या जातीमधील आहे. या बाबतचा शोधनिबंध हा निबंध दि. २२ जून रोजी अमेरिकेच्या मार्शल विद्यापीठाच्या 'युस्कॉर्पिअस' या आतंरराष्ट्रीय संशोधन पत्रिकेतून प्रकाशित करण्यात आला आहे. ठाकरे वाईल्डलाईफ फाउंडेशनच्या अक्षय खांडेकर; तेजस ठाकरे; स्वप्निल पवार; सत्पाल गंगलमाले; आणि विवेक वाघे यांनी संयुक्त पणे हा शोध लावला आहे.

तमिळनाडूतून तीन नव्या पालींचा शोध!

तमिळनाडूतून तीन नव्या पालींचा शोध लावण्यात आला आहे. ठाकरे वाईल्डलाईफ फाऊंडेशनच्या तेजस ठाकरे, अक्षय खांडेकर आणि इशान अगरवाल यांनी अशा तीन दुर्मिळ पालींचा शोध लावला आहे. जर्मनीमधून प्रकाशित होणाऱ्या ‘व्हर्टब्रेट झुलॉजी’ या आंतरराष्ट्रीय संशोधन पत्रिकेत त्यांचा यासंबंधीतील शोध निबंध प्रकाशित झाला आहे.

महाराष्ट्राच्या सारस संख्येत घट

गेल्या आठवड्यात पार पडलेल्या 'सारस क्रेन' पक्षी गणनेत महाराष्ट्रात केवळ ३७ सारस पक्षी असल्याचे समोर आले आहे. महाराष्ट्रातील गोंदिया आणि भंडारा जिल्ह्यात ही गणना पार पडली. गेल्या दोन वर्षांच्या तुलनेत यंदा सारस पक्ष्यांच्या संख्येत घट झाल्याने या पक्ष्यांच्या संवर्धनासाठी धोरणात्मक पाऊल उचलणे आवश्यक आहे.

संशोधकांसाठी संरक्षित वनक्षेत्र या प्रयोगशाळाच!

जागतिक पर्यावरण दिनानिमित्त यावर्षी दै. ‘मुंबई तरुण भारत’कडून ‘स्पिसिज अ‍ॅण्ड हॅबीटॅट्स वॉरियर्स’ पुरस्काराचे आयोजन करण्यात आले होते. हा पुरस्कार सोहळा मंगळवार दि. 7 जून रोजी सकाळी 11 वाजता ‘संजय गांधी राष्ट्रीय उद्याना’च्या निसर्ग माहिती केंद्रात पार पडला. या कार्यक्रमाला ‘सी-टेक’ आणि ‘संजय गांधी राष्ट्रीय उद्याना’चे सहकार्य मिळाले होते. यावेळी प्रधान मुख्य वनसंरक्षक (वन्यजीव) सुनील लिमये प्रमुख अतिथी म्हणून उपस्थित होते. अपर प्रधान मुख्य वनसंरक्षक (कांदळवन कक्ष) विरेंद्र तिवारी, अपर प्रधान मुख्य वनसंरक्षक

मुंबईत होणार वसुंधरेच्या रक्षणकर्त्यांचा सन्मान

जागतिक पर्यावरण दिनानिमित्त यावर्षी दै. 'मुंबई तरुण भारत’कडून ‘स्पिसिज अँड हॅबीटॅट्स वॉरियर्स’ पुरस्काराचे आयोजन करण्यात आले आहे. हा पुरस्कार सोहळा दि. ७ जून रोजी सकाळी ११ वाजता 'संजय गांधी राष्ट्रीय उद्याना'च्या निसर्ग माहिती केंद्रात पार पडणार आहे. या सोहळ्याला प्रधान मुख्य वनसंरक्षक (वन्यजीव) सुनील लिमये हे प्रमुख अतिथी म्हणून उपस्थित राहणार आहेत. 'सी-टेक' आणि 'संजय गांधी राष्ट्रीय उद्याना'च्या सहकार्याने या सोहळ्याचे नियोजन करण्यात आले आहे.

साताऱ्याच्या सड्यावरून नव्या वनस्पतीचा शोध!

सातारा जिल्ह्यातील पठरांवरून एका प्रदेशनिष्ठ वनस्पती प्रजातीचा शोध लावण्यात आला आहे. 'लेपिडागेथिस महाकस्सपेयई' ही 'अक्यांथेसी' कुळातील वनस्पती शोधण्यात आली आहे. याबाबतचा शोधनिबंध 'नॉर्डिक जर्नल ऑफ बॉटनी' ह्या जागतिक जर्नलमध्ये नुकताच प्रकाशित करण्यात आला. यातून जैवविविधतेचे महत्व पुन्हा एकदा अधोरेखित होत आहे.

सिंधुदुर्गातून चतुराच्या नव्या जातीचा शोध

सिंधुदुर्गातील चौकुळ गावातून चतुराच्या नव्या जातीचा शोध लावण्यात आला आहे. या बाबतचा शोधनिबंध ‘झूटॅक्सा’ या आंतरराष्ट्रीय ‘जर्नल’मध्ये दि. ५ मे २०२२ रोजी प्रकाशित करण्यात आला आहे.

चीनच्या 'जम्पिंग स्पायडर'ची भारतात उडी; कोळ्यांच्या प्रजातीत भर

भारतात नुकत्याच २ नवीन ‘जम्पिंग स्पायडर’च्या नोंदी झालेल्या असताना, त्यात आता आणखीन एका कोळ्याची भर पडली आहे. ‘डेक्सिपस पेंगी’ (वांग आणि ली २०२०) या प्रजातीची नोंद प्रथमच भारतात करण्यात आली आहे. भारताच्या ईशान्य प्रदेशातील मेघालयात नियमित अभ्यास सहलीवर असताना हा कोळी आढळून आला.

भारतातील पालींच्या जातीत भर; कर्नाटकातून दोन नव्या जातींचा शोध

कर्नाटकातील जोगा आणि तुमकुरू या गावांमध्ये हेमिडाक्टाइलस प्रजातीतील पालींच्या दोन नव्या जातींचा शोध लावण्यात आला आहे. नव्याने शोधण्यात आलेल्या जातींचे नाव हेमिडॅक्टाइलस महोनी आणि हेमिडाक्टाइलस श्रीकांथनी आहे. या बाबतचा शोधनिबंध दि. २७ एप्रिल रोजी आंतरराष्ट्रीय जर्नल ‘झुटॅक्सा’ मध्ये प्रकाशित झाला.

व्यथा खंडित ‘कॉरिडोर’ची

वन्यजीवांसाठी त्यांचा अधिवास आणि त्यांच्या भ्रमणासाठी ‘कॉरिडोर’ महत्त्वाचा असतो. सद्यपरिस्थितीत जगात वन्यजीवांच्या अधिवासाचा होणारा र्‍हास आणि नष्ट होणार्‍या ‘कॉरिडोर’ची समस्या गंभीर आहे. त्या विषयावर उहापोह करणारा हा लेख...

नाशिकमधून जम्पिंग स्पायडरच्या नव्या प्रजातीचा शोध!

भारतातून 'स्टेनेलुरीलस’ या कुळातील तीन नव्या प्रजातींचा शोध लावण्यात आला आहे. या तीन प्रजातींपैकी एक महाराष्ट्रातील नाशिकच्या सिन्नर मधून तर इतर दोन प्रजाती आंध्रप्रदेश राज्यातून शोधल्या गेल्या आहेत. हे कोळी 'जम्पिंग स्पायडर' या जाती चे असून त्यांच्या डोळयांच्या विशिष्ठ रचना आणि सतत उडी मारण्याच्या गुणधर्मामुळे ओळखली जाते.

तामिळनाडूतून पालीच्या नव्या प्रजातीचा उलगडा; ही आहेत वैशिष्ट्य...

दक्षिण पश्चिम घाटात वसलेल्या कन्याकुमारी वन्यजीव अभयारण्यात कातळ पालीच्या नव्या प्रजातीचा शोध लावण्यात आला आहे. सौनक पाल आणि झीशान मिर्झा या तरुण संशोधकांनी हा शोध लावला आहे. या पालीचे शरीर मोठे असून, या पालीचे नामकरण 'हेमिडॅक्टायलस हेगडेई' असे करण्यात आले आहे. ही पालींच्या हेमिडॅक्टायलस कुळातील ४९वी प्रजाती आहे.

आंबोलीतून कोळ्याच्या नव्या प्रजातीचा शोध; अभ्यासक हेमंत ओगलेंच्या नावे नामकरण

सह्याद्रीमधील जैवविविधतेचा हाॅटस्पाॅट मानल्या जाणाऱ्या आंबोलीमधून कोळ्याच्या नव्या प्रजातीचा शोध लावण्यात आला आहे. 'ट्रॅपडोर' कोळ्याची ही नवी प्रजात 'कॉनोथीले' या कुळातील आहे. या कोळ्याचे नामकरण 'कॉनोथीले ओगलेई' असे करण्यात आले असून 'काॅनोथीले' कुळातील ही सहावी प्रजात आहे.

पालींच्या तीन नवीन प्रजाती शोधण्यात संशोधकांना यश

पालींच्या काही दुर्मिळ प्रजातींचा नव्याने शोध लागला आहे. शरीरावर उंचवटे, गोल बुबुळ आणि भरपूर खवले असणाऱ्या पालींच्या दुर्मिळ प्रजाती शोधण्यात संशोधकांना यश आले आहे. ठाकरे वाईल्डलाईफ फाऊंडेशनच्या तेजस ठाकरे, अक्षय खांडेकर आणि इशान अगरवाल यांनी अशा तीन दुर्मिळ पालींचा शोध लावला आहे. जर्मनीमधून प्रकाशित होणाऱ्या ‘व्हर्टब्रेट झुलॉजी’ या आंतरराष्ट्रीय संशोधन पत्रिकेत त्यांचा यासंबंधीतील शोध निबंध प्रकाशित झाला आहे.

Ranjeet Patil

मुंबईत रुखई सापाची नवी प्रजात ?; विक्रोळी-कांजुरमार्गमध्ये सापडलेल्या सापावर संशोधन

हरिश्चंद्रगडावरुन धनगरी फेट्याच्या नव्या प्रजातीचा शोध; वाचा धनगरी फेट्याविषयी...

संकटग्रस्त 'मलबारी ट्री टोड'

तांबूसपाठी टाचणीच्या नव्या प्रजातीचा शोध; ही आहेत वैशिष्ट्य

अनसुऱ्यातल्या देव गिरेश्वरच्या कुशीत सापडली गोगलगाईची नवी प्रजात; 'ही' आहेत वैशिष्ट्य

सांगलीत ‘अर्बन हॉर्नबिल वॉच’

आंबोलीमधून कोळ्याच्या नव्या प्रजातीचा शोध; जैवसमृद्ध गावातून आजवर २५ नव्या प्रजातींचा उलगडा

लांब चोचीचा अ‘सामान्य’ डॉल्फिन

संशोधक मनाचा प्राध्यापक

सिंधुदुर्गातून चतुराच्या नव्या प्रजातीचा शोध; 'कंकासुरा'चा झाला उलगडा

'कुट्या' मुळे आली मत्स्यप्रजातींवर गदा

कोल्हापूरमधून विंचवाच्या नव्या प्रजातीचा शोध; झाडांच्या सालींमध्ये राहणारा 'ज्ञानदेवाय' विंचू

गोष्ट एका परदेशी शिंपल्याची...

९२ वर्षांनी लागला 'या' माशाचा पुनर्शोध; तेजस ठाकरे आणि सहकाऱ्यांची कामगिरी

आंतरराष्ट्रीय पुष्प दिन; विदेशी फुलझाडांचा बहर चांगला की वाईट ?

भारतीय वनस्पतींच्या मुळावर आणखी दोन विदेशी प्रजाती; आफ्रिकेतील प्रजाती आल्या भारतात

भारतातील खवले मांजराच्या प्रजातीमध्ये भर; 'या' राज्यातून नव्या प्रजातीचा शोध

सिंधदुर्गातील कातळ सड्यावरुन वनस्पतीच्या नव्या प्रजातीचा शोध; कोथिंबिरीच्या कुटुंबातील वनस्पती

अरुणाचल प्रदेशमधून 'ड्रॅगन' सरड्याच्या नव्या प्रजाती शोध; ही आहेत वैशिष्ट्य

Damselfly; भारतामधील टाचणींच्या यादीत भर; नव्या कुळाच्या नोंदीसह नव्या प्रजातीचा शोध

जगात केवळ कोकणातील सड्यावर सापडणाऱ्या ५ दुर्मीळ वनस्पती

भुशी धरणातील पाणवनस्पती ‘नामशेष’; ‘IUCN’कडून पहिल्यांदाच सह्याद्रीतील वनस्पती नष्ट झाल्याची घोषणा

विशाळगडावरुन कंदीलपुष्पाच्या नव्या प्रजातीचा शोध; महारांजाच्या नावे नामकरण

‘संकटग्रस्त’ खरचुडीचे कंद खावेत का ?

संशोधनात्मक संवर्धनाची पायाभरणी

अर्धे वर्ष पाताळात, तर अर्धे वर्ष जमिनीवर; देवीच्या नावे पालीच्या नव्या प्रजातीचे नामकरण

सह्याद्रीमधून पालीच्या ४ नव्या प्रजातींचा शोध; सह्याद्री व्याघ्र प्रकल्प, कोल्हापुरात आढळ

गवताळ प्रदेशातील वृक्षारोपाणामुळे गमवाव्या लागतात ४ स्थानिक प्रजाती; संशोधन

पर्यावरणातील नवदुर्गा : डॉ. सशीरेखा कुमार

पॅच बर्डिंग

‘स्पिसीज अ‍ॅण्ड हॅबिटॅट्स वॉरियर्स’चा उद्या सन्मान

डॉ. नंदिनी देशमुख यांना ‘स्पिसीज अ‍ॅण्ड हॅबिटॅट्स वॉरियर्स’ जीवनगौरव पुरस्कार

दक्षिण पश्चिम घाटातून पालीच्या नव्या जातीचा शोध

कर्नाटकातून नव्या खेकड्याच्या प्रजातीचा शोध; प्रजातीचे संस्कृत नामकरण

राजपक्षी कोकण किनाऱ्याचा

वास्तव सिंधुदुर्गातील हत्तींचे

तमिळनाडूतून नव्या विंचवाच्या जातीचा शोध!

तमिळनाडूतून तीन नव्या पालींचा शोध!

महाराष्ट्राच्या सारस संख्येत घट

संशोधकांसाठी संरक्षित वनक्षेत्र या प्रयोगशाळाच!

मुंबईत होणार वसुंधरेच्या रक्षणकर्त्यांचा सन्मान

साताऱ्याच्या सड्यावरून नव्या वनस्पतीचा शोध!

सिंधुदुर्गातून चतुराच्या नव्या जातीचा शोध

चीनच्या 'जम्पिंग स्पायडर'ची भारतात उडी; कोळ्यांच्या प्रजातीत भर

भारतातील पालींच्या जातीत भर; कर्नाटकातून दोन नव्या जातींचा शोध

व्यथा खंडित ‘कॉरिडोर’ची

नाशिकमधून जम्पिंग स्पायडरच्या नव्या प्रजातीचा शोध!

तामिळनाडूतून पालीच्या नव्या प्रजातीचा उलगडा; ही आहेत वैशिष्ट्य...

आंबोलीतून कोळ्याच्या नव्या प्रजातीचा शोध; अभ्यासक हेमंत ओगलेंच्या नावे नामकरण

पालींच्या तीन नवीन प्रजाती शोधण्यात संशोधकांना यश

Useful Links

Contact Us