जैवयुद्ध आणि चीन
04-Jun-2025
Total Views |
अमेरिकेमध्ये जुनीयाँग लिय आणि जियान या दोन चिनी नागरिकांना नुकतीच अटक करण्यात आली. कारण, त्यांनी चीनमधून ‘फ्यूजेरियम ग्रॅमिनीरम’ ही विषारी बुरशी अमेरिकेत आणली होती. त्या बुरशीमुळे अमेरिकेमधील शेती किड पडून नष्ट होणार होती. तसेच या शेतीच्या उत्पादनाचा वापर करणारे पशू आणि माणूसही भयंकर आजारी पडून मृत्युमुखी पडणार होते आणि जर माणूस जगलाच, तर त्याच्या प्रजनन क्षमतेवर परिणाम होणार होता. असे हे जैवयुद्धाचे हे एक भयंकर रूप!
अमेरिकेने पकडलेल्या जुनीयाँग लिय याने मान्य केले की, त्याला आणि त्याची प्रेयसी जियान हिला चीनकडून आर्थिक साहाय्य मिळते होते. ते चीनच्या कम्युनिस्ट पक्षाशी संबंधित असल्याचे कार्डही त्यांच्याकडे सापडले. अर्थात, या घटनेने अमेरिकाच नव्हे, तर सगळे जग हादरून गेले. कारण, ‘कोरोना’मधून जग आता कुठे सावरत असताना, चीनचे हे जैविक युद्धाचे कारनामे उघड झाले आहेत. जुनीयाँग आणि जियान पकडले गेले म्हणून अमेरिका आणि तिचे भवितव्य वाचले. कारण, ‘फ्यूजेरियम ग्रॅमिनीरम’ या बुरशीपासून ‘डीऑक्सीनिवेलनॉल’ आणि ‘जेरालेनोन’ हे दोन विषारी घटक निर्माण होतात. या घटकामुळे शेती, पशू आणि मनुष्य सगळेच आजारी पडणार होते. उभी शेती बरबाद होणार होती, अन्नधान्याची टंचाई होणार होती. उपासमारीच्या आर्थिक दुर्बलतेने अमेरिका बरबाद होणार होती.
रक्तपात न करता, शत्रूराष्ट्राच्या नागरिकांना आणि साधनसंपत्तीला नष्ट करण्याचे हे असे प्रयत्न पूर्वीही अनेकदा झाले आहेत. उदाहरणार्थ, रोमन सैनिक त्यांच्या तलवारी मलमूत्रांमध्ये बुडवत. शत्रूवर त्या तलवारीने हल्ला करत. शत्रू जर मेला नाही, तरी मलमूत्रयुक्त तलवारीने झालेल्या जखमामध्ये संसर्ग होऊन शत्रू मरत असे. दुसरे उदाहरण आहे मंगोलियाचे. १३४७ साली मंगोलियन सैनिकांनी युरोपहून आक्रमण करण्यासाठी आलेल्या पाश्चिमात्यांच्या जहाजांवर प्लेग संक्रमण झालेले उंदिर सोडले होते. हे जहाज इटलीपर्यंत पोहोचेपर्यंत जहाजामधले सगळे लोक मृत्युमुखी पडले. तिथून पुढे प्लेगचा प्रसार होत स्पेन, इंग्लड, फ्रान्स, ऑस्ट्रिया, हंगेरी, स्वित्झर्लंड, जर्मनी, स्कँडिनेविया आणि बाल्टिक या देशांमध्ये प्रसार झाला. प्लेगमुळे युरोपमध्ये जवळजवळ एक तृतीयांश लोक मृत्युमुखी पडले. पुढे असा दाखला मिळतो की, १४९५ साली स्पेनने शत्रूराष्ट्राला दारू नाममात्र दरात विकली. मात्र, त्या दारूमध्ये कुष्ठरोग्यांचे रक्त मिसळलेले असे, तर अमेरिकेच्या मूळ निवासी लोकांना कांजण्यांचा संसर्ग व्हावा म्हणून १७६३ साली ब्रिटनने कांजण्या झालेल्या रुग्णांनी वापरलेल्या चादरी अमेरिकेच्या मूलनिवासींना वितरीत केल्या होत्या.
असो. जैविक हत्यारांविरोधात १९२५ साली जिनेव्हा येथे आंतरराष्ट्रीय कायदा करण्यात आला, तर पुढे १९७२ साली या कायद्याचा विस्तार करण्यात आला. त्यानुसार मानव आणि नैसर्गिक संसाधनांची हानी करणार्या, विनाश करणार्या जैविक विषाणू, जिवाणू कवकांचा वापर करण्यास निर्बंध आले. सध्या मानवाला हानिकारक होईल, असे कोणतेही जैवसंशोधन आपण करत नाही, असे जगातल्या सगळ्याच देशांनी जाहीर केले आहे. मात्र, अमेरिका, कॅनडा, चीन, क्यूबा, फ्रान्स, जर्मनी, इराण, इराक, इस्रायल, जपान, लीबिया, उत्तर कोरिया, रशिया, दक्षिण आफ्रिका, सीरिया, तैवान आणि ब्रिटन या १७ देशांनी मात्र मान्य केले की, ते मानवासाठी पूरक असलेल्या जैवहत्यारांसंदर्भात संशोधन करत आहेत. त्यांच्या या विधानात कितपत सत्य असेल? कारण, १९३७ साली जपानने एक युनिट तयार केले. आजारांवर संशोधन करतो, असे त्यांचे म्हणणे होते. मात्र, पुढे सिद्ध झाले की, हे युनिट चिनी नागरिकांमध्ये एंथ्रेक्स, टायफस, पॉक्स, हैजा आणि हेपेटायटिस आजारांच्या विषाणूंचा प्रसार करण्याचे काम करत असे. ‘कोरोना’ची महामारी कुणीतरी विसरेल काय? प्रत्यक्ष हत्यारांनी, अण्वस्त्रांनी खेळल्या गेलेल्या युद्धापेक्षा या जैवयुद्धाची व्याप्ती भयंकर आहे. त्यामुळे अमेरिकेमध्ये विषारी बुरशींची तस्करी करणारे चिनी सापडले. चिन्यांचे हे कारनामे जगासाठी चिंतन आणि चिंता करण्यासारखे आहेत.
योगिता साळवी
एम.ए. समाजशास्त्र. सध्या मुंबई तरुण भारत येथे वार्ताहर-उपसंपादक पदावर कार्यरत. राजकीय कार्यकर्ता म्हणून प्रदीर्घ अनुभव. विविध सामाजिक प्रश्‍नांच्या अभ्यासाची आवड व लिखाण. वस्त्यांचे वास्तव हे मुंबई तरुण भारतमधील लोकप्रिय सदराच्या लेखिका.
