मुंबई (विशेष प्रतिनिधी) : (Dr Mark Dyczkowski Passes Away) प्रसिद्ध इंडोलॉजिस्ट, संगीतकार व तंत्र आणि काश्मिरी शैव पंथाचे अभ्यासक डॉ. मार्क एसजी डायकोव्स्की यांचे नुकतेच निधन झाले. वयाच्या ७३ व्या वर्षी त्यांनी अखेरचा श्वास घेतला. आपल्या तरुण वयातच त्यांनी अध्यात्मातील सखोल प्रवासास सुरुवात केली. वयाच्या १४ व्या वर्षी, त्यांनी स्वामी विवेकानंद, योगानंद आणि रामकृष्ण परमहंस यांच्या कार्यात झोकून दिले होते.
हे वाचलंत का? : मूल्यांशिवाय आदर्श समाजाची कल्पना अशक्य : सुरेश सोनी
१९६९ दरम्यान त्यांनी अध्यात्मिक ज्ञानाच्या शोधात भारतभर प्रवास केला; जिथे त्यांनी संस्कृत, तत्वज्ञान आणि तंत्राच्या अभ्यासात स्वतःला झोकून दिले. बनारस हिंदू विद्यापीठातून त्यांनी भारतीय तत्त्वज्ञान आणि धर्म या विषयात बीए व एमए केले. नंतर त्यांनी ऑक्सफर्ड विद्यापीठात प्राध्यापक ॲलेक्सिस सँडरसन यांच्या मार्गदर्शनाखाली डॉक्टरेट केले. १९७६ मध्ये, स्वामी लक्ष्मण जू यांनी त्यांना औपचारिकपणे काश्मिरी शैव धर्मात दीक्षा दिली
"द डॉक्ट्रिन ऑफ कंपने" या त्यांच्या मुख्य कार्याने अनेकांना काश्मीर शैव धर्माच्या गहनतेची ओळख करून दिली. भारतीय शास्त्रीय संगीताची त्यांची सखोल समज त्यांच्या अध्यात्मिक आणि विद्वत्तापूर्ण प्रयत्नांना पूरक ठरली, ज्यामुळे ते पूर्व आणि पाश्चात्य परंपरांमधील एक अद्वितीय पूल बनले. डॉ. डायकोव्स्कीचा वारसा पूर्वीच्या दुर्गम संस्कृत हस्तलिखिते आणि धर्मग्रंथांचे डिजिटायझेशन करून भविष्यातील पिढ्यांसाठी त्यांचे जतन सुनिश्चित करण्याच्या प्रयत्नांमुळे अधिक समृद्ध झाला. त्यांच्या जाण्याने जागतिक अध्यात्मिक आणि शैक्षणिक समुदायांचे मोठे नुकसान झाले आहे. त्यांना मार्च २०२४ मध्ये उपराष्ट्रपती जगदीप धनखड यांच्या शुभहस्ते 'राजनका' पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले होते.
दत्तात्रेय होसबळे यांनी वाहिली आदरांजली
राजनका मार्क डायकोव्स्की यांच्या निधनाने खूप दुःख झाले आहे. काश्मिरी शैव पंथाचे आणि तंत्राचे ते प्रचंड अभ्यासक होते. त्यांच्या सखोल योगदानामुळे असंख्य साधकांसाठी मोलाचा मार्ग प्रज्वलीत झाला आहे. त्यांचा पुढील प्रवासही तितकाच तेजस्वी होवो, हीच प्रार्थना. ओम शांती.
- दत्तात्रेय होसबळे, सरकार्यवाह, राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ