मु.पो. बोंबिलवाडी : विनोदाच्या हुकमी एक्क्याचा नवा पत्ता

 

 

युद्ध म्हटले की आपल्या डोळ्यांसमोर येतात तोफा, रणगाडे, सैनिक आणि चहुबाजूला पसरलेली युद्धजन्य परिस्थिती. पण, युद्धपरिस्थितीला हास्याची जोड देणे शक्य असेल का? या प्रश्नाचे उत्तर ‘विवेक फिल्म्स’ आणि ‘मयसभा करमणूक मंडळी’ यांची निर्मिती आणि परेश मोकाशींच्या दिग्दर्शनाची जोड असणार्‍या, ‘मु.पो. बोंबिलवाडी’ या चित्रपटाने दिले आहे. खरे तर, 26 वर्षांपूर्वीच, परेश मोकाशी यांनी ‘मु.पो. बोंबिलवाडी’ हे नाटक सादर केले होते. रंगभूमीवर तुफान गाजलेल्या या नाटकाचे माध्यमांतर स्वतः दिग्दर्शकांनीच चित्रपटात केले असून, नवीन वर्षाच्या पहिल्या दिवशी अर्थात दि. 1 जानेवारी 2025 रोजी ‘मु.पो. बोबिंलवाडी’ हा चित्रपट प्रेक्षकांच्या स्वाधीन करण्यात आला आहे.

 

‘विवेक फिल्म्स’ आणि ‘मयसभा करमणूक मंडळी’कृत ‘मु.पो. बोंबिलवाडी’ हा चित्रपट नव्या वर्षात प्रेक्षकांच्या भेटीला आला आहे. चित्रपटाची कथा घडते 1942 मध्ये. गोष्ट आहे ‘बोंबिलवाडी’ नामक एका गावाची आणि या गावातील नाटकवेड्या लोकांची. जगाच्या पाठीवर सुरू झालेले दुसरे विश्वयुद्ध थांबायचे नाव घेत नाही आहे. भारतामध्ये गांधीजींच्या ‘चले जाव’ आंदोलनाचे वारे वाहात आहेत. बोंबिलवाडी या सगळ्यापासून दूर कशी राहील? इंग्रजांच्या गुलामगिरीविरोधात दंड थोपटून, इथली तरुण पिढी उभी राहिली आहे. त्यांना पळवून लावण्याचे नाना प्रकार ते करू पाहात आहेत. अशातच या बोंबिलवाडीमध्ये अवतरतात, अ‍ॅडॉल्फ हिटलर आणि विन्स्टन चर्चिल! त्यांच्या येण्यामुळे गावात एक वेगळीच धमाल उडते. खरा हिटलर कोण, हे साध्य करण्यात गावकर्‍यांची उडणारी धमाल आणि गावात चर्चिल, हिटलर यांच्या येण्यामुळे उडालेला गोंधळ, अधिकच रंजकता वाढवणारा आहे. मुळात नाटकाचे माध्यमांतर चित्रपटात करीत असताना, तांत्रिक, लिखाण, सादरीकरणाच्या बाबतीत घ्यावी लागणारी काळजी, राष्ट्रीय पुरस्कारविजेते दिग्दर्शक परेश मोकाशी यांनी घेतली आहे. चित्रपटात अनेक ठिकाणी, त्यांच्या खास शैलीतील विनोद सखोल संदेश देऊन जातात. चित्रपटात एका प्रसंगात हिटलर आणि चर्चिल यांच्यात, समुद्र किनारी भांडण होताना दिसते. त्यात अगदी ते लहान मुलांसारखे भांडताना दाखवले आहेत. जगातील दोन मोठ्या देशांचे मुख्य प्रतिनिधी, असे अगदी पोरकटपणे भांडताना दाखवण्याचा परेश मोकाशी यांचा दृष्टिकोन एक वेगळीच संकल्पना या दोन व्यक्तींच्या बाबतीत प्रेक्षकांसमोर मांडून जाते. याशिवाय, नाटकवेडे कुटुंब चित्रपटाच्या कथानकात अधिकच रंजकता वाढवताना दिसते. चित्रपटाचे कथानक, सादरीकरण, लिखाण या जमेच्या बाजू नक्कीच आहेत. पण, चित्रपटात अभिनेते प्रशांत दामले यांनी साकारलेला हिटलर, चित्रपटाची उंची अधिक वाढवणारा आहे. मराठी रंगभूमी आपल्या अभिनयाने समृद्ध करणार्‍या प्रशांत दामल यांनी, हिटलरचा अनोखा अंदाज प्रेक्षकांसमोर आणला आहे. व्यक्तिरेखा साकारत असताना, त्यातले बारकावे, त्यातली शक्तिस्थाने, अचूकपणे हेरत ती सक्षमपणे लोकांसमोर मांडण्यात प्रशांत दामले यशस्वी झाले आहेत. विनोदाची स्वतःचीवेगळी शैली जपत, नवनवीन प्रयोग करणारे प्रशांत दामले लोकांच्या पसंतीस उतरतील यात शंका नाही. चित्रपट यशस्वी होण्यासाठी सहकलाकारांची मजबूत फळी तेवढीच आवश्यक असते. बोंबिलवाडीच्या या जत्रेतील सहकलाकारसुद्धा तितकीच अविस्मरणीय कामगिरी बजावताना दिसून येतात. वैभव मांगले आणि गीतांजली कुलकर्णी हे ‘मु.पो. बोंबिलवाडी’ या नाटकातदेखील असल्यामुळे, चित्रपटातील त्यांचा वावर अधिक सोपा झाला आहे, याची प्रचिती बर्‍याच प्रसंगांत चित्रपट प्रेक्षकांना देतो. याशिवाय, आनंद इंगळे यांनी साकारलेल्या चर्चिलमुळे ’चर्चिल असाही असू शकतो?’ हा प्रश्न वारंवार प्रेक्षकांना सतावणार यात शंका नाही. शिवाय, मनमीत पेम, प्रणव रावराने, रितीका श्रोत्री यांनी देखील त्यांच्या अभिनयाची एक वेगळी छाप सोडली आहे.

 

हास्यवीरांची ही आश्वासक फळी चित्रपटात स्वतःचे वेगळे स्थान निर्माण करण्यात यशस्वी झाली आहे. नाट्यवेड्या मंडळींची उडालेली तारांबळ बघताना, निखळपणे आणि अगदी सहज केलेली विनोदनिर्मिती दर्शकांना सुखावणारी आहे. एकामागून एक प्रसंग इतक्या सफाईदारपणे दिग्दर्शकाने मांडले आहेत, की त्यातील मनोरंजकता कमी न होता, वाढतच जाते. नाटकाच्या प्रयोगाला मिळालेली कलाटणी, हिटलर आणि चर्चिल यांच्यातली भांडणे गंमतशीर आहेत. नाटकाचे माध्यमांतर चित्रपटात करण्यासाठी लिखाण, दिग्दर्शन, कलाकार यांसोबतच उत्कृष्ट निर्मात्यांचीदेखील साथ हवी असते. ‘विवेक फिल्म्स’ आणि ‘मयसभा करमणूक मंडळी’ यांनी एकत्र येत, या चित्रपटाला दिलेले आर्थिक सहकार्य किती अनमोल असेल, हे नक्कीच चित्रपटाचा आवाका पाहताना लक्षात येते. काळाचा संपूर्ण पट उभा करण्यात, त्यातले बारकावे टिपत ते प्रेक्षकांसमोर मांडण्यात, चित्रपटाच्या टीमने मेहनत घेतली आहेे, त्यासाठी त्यांचे कौतुक करावे तेवढे थोडे. ‘विवेक फिल्म्स’ने ‘मु.पो. बोंबिलवाडी’च्या निमित्ताने पहिल्यांदाच, सिनेक्षेत्रात पाऊल ठेवले असून देखील चित्रपटनिर्मितीचे आव्हान त्यांनी लीलया पेलल्याचे दिसून येत आहे. कलाकृतीचे माध्यमांतर चित्रपटात करताना, चित्रपटाच्या अनुषंगाने आवश्यक तंत्राला योग्य तो न्याय देण्यात दिग्दर्शक-लेखक-निर्माते यांना यश आले आहे, असे आवर्जून नमूद करावेसे वाटते. बोंबिलवाडीचे काल्पनिकपण आजही प्रेक्षकांना जोडणारे जग उभे करण्यात, चित्रपटाची टीम यशस्वी झाली आहे. काळाचा संदर्भ अगदी अचूक रेखाटत केलेले कलादिग्दर्शन आणि त्यासाठी लागणारी योग्य ती वातावरणनिर्मिती करण्यात, परेश मोकाशींना यश आले आहे. वेशभूषा, केशभूषा यांचेदेखील विशेष कौतुक करावेसे वाटते. 1942चा काळ उभारण्यात या दोन्ही बाजूंची जबाबदारी फार महत्त्वाची असते. तसेच, पार्श्वसंगीतानेही त्या काळाशी प्रेक्षकांना जोडण्यात केलेले परिश्रम हे नक्कीच वाखाणण्याजोगे आहेत. चित्रपटाची निर्मिती करताना वेगवेगळ्या आयामांचा विचार करत, त्या बारकाव्यांवर काम करत एक आगळा-वेगळा चित्रपट ‘मु.पो. बोंबिलवाडी’च्या निमित्ताने प्रेक्षकांच्या समोर ठेवण्यात आला आहे. युद्धाच्या मधोमध हास्यकल्लोळ करणारी बोंबिलवाडीची ही टोळी, युद्ध आणि समाजाच्या जगण्यावर मार्मिकपणे भाष्य करून जाते. स्वातंत्र्य म्हणजे नेमके काय आणि ते मिळवण्यासाठी सुरू असलेला वाद, अत्यंत खुबीने चितारला आहे. काळ कुठलाही असला, तरी त्यातले वास्तव जुने होत नाही, हेच या चित्रपटाचे वेगळेपण आहे. मराठी चित्रपटसृष्टीच्या प्रवाहात वेगळेपण आणण्यासाठी प्रयत्नशील असलेल्या, परेश मोकाशी यांचा हा प्रयोग यशस्वी झाला आहे, हे स्पष्टच आहे. 2025 या वर्षाची सुरुवात ‘मुक्काम पोस्ट बोंबिलवाडी’च्या निमित्ताने अगदी दिमाखात झाली आहे, असेच म्हणावे लागेल.