योगिक-नियम (लेखांक -७)

आपले संत साहित्य क्रमाने दासबोध, एकनाथी भागवत आणि ज्ञानेश्वरी हे अभ्यासावे लागतात. मनाचे श्लोक वाचून मनाला जेवढं वळण लागतं, तेवढं क्वचितच इतर वाचनाने लागतं. मनावर खरा संस्कार आपलं कर्म करतं. ग्रंथ अभ्यासून आपला आपल्या जीवनाकडे बघण्याचा दृष्टिकोन बदलतो आणि कर्म सुधारले जाते. असे सुधारित कर्माचे संस्कार मनावर होऊन मनःशुद्धी साधते, अन्यथा, काम, क्रोध, लोभ, मद, मत्सर व माया हे प्रकृतीचे षड्रिपू हे प्रत्येकाकडे आहेतच. त्यांचे फायदे आहेत आणि तोटेपण आहेत. त्यांचं व्यवस्थापन संस्कारित मन उत्तमरित्या करतं. आपल्या व्यक्तिमत्त्वात विकास होत राहतो. म्हणून, मनशौच हा अत्यंत महत्त्वाचा नियम आहे. चौथा वस्तूंचा, साधनांचा शौच. जीवनावश्यक वस्तू कशा अर्जित केल्या. वैध मार्गाने की अवैध मार्गाने. आपण मागील लेखांमध्ये बघितलं, हे पूर्ण विश्व स्पंदनांवर, कंपनांवर चालतं. ज्या वस्तू ज्या अवैध मार्गाने मिळवल्या आहेत, त्या नकारात्मक कंपनंच सोडत राहणार. त्यामुळे आपल्या मनात कायम भय वास करून राहणार. भय हे सर्व रोगांना, शारीरिक तथा मानसिक, आमंत्रण देत. सूक्ष्म रितीने विचार केला तर आंतरिक भय हेच रोगांचं मूळ कारण असतं. अवैध मार्गाने संपत्ती मिळविली त्याचंं भय. हडेलहप्पी करून, इतरांना फसवून संपत्ती मिळविली त्याचं भय. असे लोक खरं बोलू शकत नाहीत.

अशांच्या चेहर्‍यावर कधी आनंद झळकत नाही. अशांच्या घरात चैनीच्या वस्तू असतात, पण चेहर्‍यावर कायम उदासी. अशा घरात केव्हाही भकास वातावरण असतं. जे लोक कंपनांचा प्रकार जाणतात, ते अशा घरात जास्त वेळ राहू शकत नाहीत. अशा वस्तू, अशी साधने योग साधनेत व्यत्यय आणतात. जे लोक योग शिकू इच्छितात, ते, खासगीत विचारतात सर! अज्ञानवश हमने तो, ऐसी कमाई कर ली! अब क्या करे? त्यांच्यासाठी उपाय आहे. त्या वस्तू ती साधनं जवळ ठेवू नका. दान करून टाका. ते शक्य नसेल तर त्या वस्तूंच्या, साधनांच्या किमतीएवढं दान करा. तेही शक्य नाही तर किमतीच्या कमीतकमी सव्वासहा टक्के दान करावे, म्हणजे तो दोष निघून जाईल. परत असे करू नका. काही व्यापारी देवाला धंद्यात पार्टनर ठेवतात. वर्षअखेर हिशेब झाले की तेवढी रक्कम देवाला वाहतात व पुनश्च जे करू नये तेच करतात, जणू काही देवाने खोटे व्यवहार करण्याचा परवाना दिला. अशाने कर्मदोष जात नाहीत. ते आहे त्याच स्तरावर राहतात. त्यांचा विकास होत नाही.

 

 

(लेखक योगोपचारतज्ज्ञ, समुपदेशक आहेत.)