भाजपा पुन्हा सत्तेत? भारताचे बाजारी भांडवल प्रचंड वाढणार का ते जाणून घ्या…

 

 

आर्थिक वर्ष २०२४ मध्ये भारतीय इक्विटी बाजारात जबरदस्त वाढ झालेली आहे. बेंचमार्क निर्देशांकात निफ्टी व सेन्सेक्स अनुक्रमे २२५२६.६० व ७४२४५.१७ पातळीवर पोहोचले आहे. भारतीय इक्विटी बाजारात गेल्या ४ वर्षाच्या तुलनेत सर्वाधिक वाढ यंदा झाली आहे. मार्च २०२३ मध्ये अंकात सुधारणा (करेक्शन) होत मोठी वाढ झाली आहे. विशेषतः एनएससी (NSE) मिडकॅप व स्मॉलकॅपमधील मूल्यांकनात अनुक्रमे ६०.०६ टक्के व ६३.०७ टक्क्याने वाढ झाली आहे. फेब्रुवारी २०२४ मध्ये भारताचे बाजारी भांडवल (मार्केट कॅपिटलायझेशन) ४.५ ट्रिलियन डॉलर्सवर पोहोचले आहे.

 

वस्तूंच्या मागणीत वाढ झालेली असतानाच पुरवठ्यात देखील वाढ झाल्याने परिणामी नफ्यात देखील वाढ झाली आहे. याशिवाय वस्तूंच्या किंमती देखील आटोक्यात राहणे शक्य झाले आहे. येणाऱ्या तिमाही निकालात कंपनी आर्थिक निकषावर चांगल्या प्रदर्शन करतील असा अंदाज या अहवालात केला गेला आहे. औद्योगिक उत्पादनात वाढ झाल्याबरोबर पीएमआय (Purchasing Manager Index) चे अनुकूल आकडे पाहता आगामी काळात यात आणखी भर पडू शकते.

 

उत्पादन सोबतच सीपीआय (Consumer Price Index) आटोक्यात राहिल्याने महागाई आरबीआयच्या २ ते ४ टक्के टप्यातील नियंत्रणात राहिली आहे. आरबीआयच्या मते ही महागाई भाजीपाल्यात राहण्याची शक्यता आहे. परंतु आर्थिक दृष्ट्या सरकारने यावर तोडगा शोधण्याचे ठरवले असल्याचे या अहवालात म्हटले आहे.

 

 

भारतीय आयपीओ बाजारातही मोठी कामगिरी मार्केटने बजावल्याचे या पेटोंमाथ अहवालात म्हटले आहे. आर्थिक वर्ष २०२३-२४ मध्ये ७६ कंपन्यांनी आयपीओ (Initial Public Offer) माध्यमातून ६२००० कोटींचा निधी जमा केला असल्याचाच म्हटले आहे. इयर ऑन इयर बेसिसवर मागील वर्षीच्या तुलनेत यंदा आयपीओ निधीत १९ टक्क्याने वाढ झाली आहे.

आयपीओमधील पहिल्या दिवशी २८ टक्क्याने निधी जमवला आहे. ५५ समभागांपैकी ७० टक्के वाटा इश्यू प्राईजपेक्षा अधिक भावाने विकले गेल्याचे या अहवालात म्हटले आहे. यामध्ये देशांतर्गत गुंतवणूकीबरोबर परदेशी गुंतवणूकदारांनी गुंतवणूक केल्याने आयपीओत मोठ्या प्रमाणात वाढ झाली आहे.

 

आर्थिक वर्ष २०२४ मध्ये निफ्टी ५० २९ टक्क्याने वाढले आहे. ज्यामध्ये निफ्टी स्मॉलकॅप १०० व निफ्टी मिडकॅप १०० निर्देशांकात ७० ते ८० टक्क्याने वाढ झाली आहे. म्युचल फंडमधील गुंतवणूकीत मोठी वाढ झाली आहे. म्युचल फंड गूंतवणूकीत १.९ ट्रिलियनने वाढ झाली असून परदेशी गुंतवणूकदारांकडूंन २ ट्रिलियन डॉलर्स ची गुंतवणूक आयपीओत वाढली आहे. मागील आर्थिक वर्षी एस अँड पी सेन्सेक्स निर्देशांकात ६९ टक्क्याने वाढ झाली आहे. एकूण एफपीओ (FPO) ओएफएस (OFS) व इतर उत्पन्नातून १४२ टक्क्याने वाढ होत आर्थिक वर्ष २३-२४ मध्ये ७६९११ कोटीवरून गुंतवणूक वाढत १.८६ लाख कोटींवर गुंतवणूक पोहोचली आहेत. 

 

 

या वर्षी विविध क्षेत्रातील संशोधन व विकास पाहता भारतीय बाजारात मोठी वाढ होण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. घरगुती भांडवलात झालेली वाढ, सुसुत्रता, उदयोगातील भरभराट , पारदर्शकता यामुळे बाजारात गुंतवणूकीत वाढ होणे शक्य होत आहे.

 

या रिसर्च रिपोर्ट विषयी प्रतिक्रिया देताना मधु लुनावत, कार्यकारी संचालक आणि CIO, इंडिया इन्फ्लेक्शन अपॉर्च्युनिटी फंड, म्हणाल्या, “आमच्या माननीयांच्या आग्रहाप्रमाणे पंतप्रधान, कॉर्पोरेट्सनी कॉर्पोरेट संस्कृतीचे आधारस्तंभ म्हणून पारदर्शकता आणि उत्तरदायित्वासह कॉर्पोरेट गव्हर्नन्सची सर्वोच्च मानके स्वीकारली पाहिजेत. कर-नियोजित ताळेबंदांपासून दूर जात, कॉर्पोरेट्सनी व्यवसायांचे एकत्रीकरण केले पाहिजे आणि संशोधन आणि नावीन्यपूर्णतेच्या आधारे स्केल साध्य करण्यासाठी कार्य केले पाहिजे. कॅपिटलाइझ आणि स्केलनुसार नवीन भारताच्या अमृतकालमध्ये प्रवेश करताना व्यवसायांनी सक्रियपणे वाढीचे भांडवल उभारण्यासाठी आणि जागतिक केंद्रस्थानी उदयास येण्यासाठी स्वत:ला तयार केले पाहिजे.”

 

आयपीओ क्षेत्रात अनेक कंपन्या प्रवेश करण्याच्या तयारीत असल्याने गती स्पष्ट आहे. एकूण ५६ कंपन्यांनी SEBI कडे ७००००० कोटी उभारण्याचे लक्ष्य ठेवून त्यांची कागदपत्रे दाखल केली आहेत.सध्या, १९ कंपन्यांनी प्रभावी २५००० कोटी उभारण्यासाठी SEBI ची मंजूरी मिळवली आहे, तर अतिरिक्त ३७ कंपन्या, ४५००० कोटींची भर घालत आहेत आणि नियामक मंजुरीची आतुरतेने वाट पाहत आहेत. उल्लेखनीय म्हणजे, या ५६ संभाव्य आयपीओ उमेदवारांपैकी, ९ नवीन-युगातील तंत्रज्ञान कंपन्या आहेत, जे एकत्रितपणे सुमारे २१००० कोटी उभारण्याचा प्रयत्न करत आहेत.

 

आयपीओबाबत प्रतिक्रिया देताना महावीर लुनावत म्हणाले,“ विविध प्रकारच्या ऑफरिंगसह आणि वाढीच्या भांडवलाची उत्कट इच्छा, FY2025 मधील IPO लँडस्केप गतिशील आणि दोलायमान असण्याचे आश्वासन देते, गुंतवणूकदार आणि कंपन्यांना सारख्याच आकर्षक संधी देतात. आमचा अंदाज आहे की FY25 मध्ये IPO द्वारे इक्विटी-उभारणी १ लाख कोटींपेक्षा जास्त असू शकते. भारतीय बाजारावर कोणतेही जागतिक धक्के न आल्यास हा आकडा आणखी वाढू शकतो."

 

प्रसन्न पाठक, मॅनेजिंग पार्टनर, इंडिया इन्फ्लेक्शन अपॉर्च्युनिटी फंड, म्हणाले, “ भारताची मजबूत जीडीपी वाढ, मध्यम चलनवाढ, स्थिर रुपया आणि सरकारी खर्च आणि कॅपेक्स (Capital Expenditure) यांनी भारताला गुंतवणुकीच्या आकर्षक ठिकाणांपैकी एक बनवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. आम्ही गेल्या १-२ वर्षांच्या धावपळीनंतर आर्थिक वर्ष २५ हे एकत्रीकरणाचे वर्ष असण्याची अपेक्षा आहे.'

 

भारत पुढील १० वर्षांत विकासाचे इंजिन बनणार असल्याचे या अहवालात म्हटले आहे. ७ % च्या प्रभावी जीडीपी ( सकल देशांअंतर्गत उत्पादन) वाढीसह, चीनलाही मागे टाकून भारत सर्वात वेगाने वाढणारी अर्थव्यवस्था म्हणून उदयास आला आहे. ग्रॉस फिक्स्ड कॅपिटल फॉर्मेशन हे एक महत्त्वाचे पॅरामीटर आहे जे विशेषतः भारतासारख्या वाढत्या आणि विकसनशील अर्थव्यवस्थांसाठी जीडीपीचे भवितव्य ठरवते. २०२३ मध्ये सकल स्थिर भांडवल निर्मिती जीडीपीच्या ३०% च्या आसपास होती.

 

२०३० पर्यंत देशाच्या जीडीपीमध्ये जास्त फायदा न घेता दुप्पट करण्यासाठी, भारताला पुढील 7 वर्षांसाठी दरवर्षी २.५ लाख कोटींच्या अतिरिक्त भांडवली भांडवलाची आवश्यकता असेल.

 

सध्याचे भारताचे बाजारी भांडवल - ३१० लाख कोटी रुपये आहे

 

अहवालात म्हटल्याप्रमाणे कंपन्यांचे प्रमोटर (संस्थापक) यांचे भागभांडवल एकूण भांडवलापैकी ५० टक्के आहे.

 

या अहवालात काढलेल्या निष्कर्षावर प्रतिक्रिया देताना महावीर लुनावत म्हणाले ,“आमच्या विश्लेषणानुसार, मागणीच्या दृष्टीकोनातून किंवा गुंतवणूक करण्यायोग्य निधीच्या दृष्टीकोनातून किंवा सर्वसमावेशकतेच्या दृष्टिकोनातून, भारताला दरवर्षी ₹ २.५ लाख कोटी इक्विटी भांडवलाची नितांत आवश्यकता असेल. एवढी मोठी गुंतवणुकीची उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी भांडवली बाजार एक सहाय्यक ठरेल. बाजाराच्या या सद्य स्थितीने उद्योग आणि परिसंस्थेच्या विस्तृत स्पेक्ट्रममध्ये सर्वसमावेशक वाढ आणि भांडवल उपलब्धतेसाठी मोठी संधी निर्माण केली आहे. सतत मजबूत नियामक फ्रेमवर्कसह, आम्ही वापरकर्ते आणि भांडवल पुरवठादार दोघांनाही अपेक्षित संधी प्रदान करण्यासाठी भांडवली बाजाराची खोली आणि रुंदी सुधारली पाहिजे.'