बाबा, तुमच्या जयंतीनिमित्त!

डॉ.बाबासाहेब आंबेडकरांची आज जयंती. मानवतेची अभिव्यक्ती जगणार्‍या सगळ्यांसाठीच हा एक मंगल दिवस, मोठा उत्सव. सामाजिक न्यायाची संकल्पना संविधानाने प्रत्यक्ष जगायला लावणार्‍या बाबासाहेबांच्या जन्मोत्सवानिमित्त सभा, संमेलने, जलसा आणि मिरवणुका निघणारच. या पार्श्वभूमीवर गेल्या काही वर्षांपासूनच्या काही घटना पाहता सावधगिरी बाळगणे आवश्यक वाटते.गेल्यावर्षी अहमदनगरमध्ये बाबासाहेबांच्या जयंतीनिमित्त मिरवणूक निघाली. समाज अत्यानंदाने या मिरवणुकीमध्ये सामील झाला. मात्र, या मिरवणुकीमध्ये काही लोक गोल टोप्या घालून हिरवे झेंडे घेऊन घुसले. आयाबायांना त्रास देऊ लागले, तर वस्तीपातळीवरही बारीकसारीक घटना घडल्याच होत्या. पण, सामाजिक सौहार्द कायम राहावे म्हणून त्याची वाच्यता झाली नसावी. तसेच, सर्वांत महत्त्वाचे समाजाच्या मनात एकतर्फी ‘जय भीम, जय मीम’ची संकल्पना बळेबळे भरवणार्‍यांमुळे म्हणा काही समाजकंटकांची हिंमत वाढली आहे. त्यामुळे समाजातील मुलीबाळींना जाळ्यात ओढून त्यांच्यावर अत्याचार होण्याच्या घटना वाढत चालल्या आहेत. चेंबूरच्या रूपाली चंदनशिवेची केस कशी विसरणार? आंबेडकरांच्या विचारांचा तिला खूप अभिमान होता. अभिव्यक्तिस्वातंत्र्याची तिला चाड होती. पण, काय झाले तिच्यासोबत? आधीच दोन पत्नी असलेल्या इकबालची तिला तिसरी पत्नी बनावे लागले. बुरखा घालत नाही, त्याच्या धर्माच्या पद्धतीनुसार वागत नाही म्हणून शेवटी इकबालने तिचा गळा चिरला. त्यामुळेच वाटते की, बाबांनी जे भारतीयत्व सांगितले, ते भारतीयत्व जगण्याची आणि तपासण्याची वेळ आता आली आहे. अर्थात हे सांगणारी मी कोणी खूप बुद्धिमान आणि सर्वअनुभवसंपन्न नक्कीच नाही. मात्र, दर्शन सोळंकी या ‘पवई आयआयटी’च्या विद्यार्थ्याचा मृत्यू आणि त्यानंतर ‘कट्टर आंबेडकरवादी’ म्हणवत काही त्याच त्याच संघटनांनी चालवलेला अजेंडा आठवून हे म्हणते आहे. या संघटना बाबासाहेबांच्या मूल्यवान विचारांना दुर्लक्षित करून, अखंड सामाजिक समतेच्या न्यायाच्या प्रक्रियेलाच विसरून हे सगळे कोणती क्रांती करू इच्छितात? कोणता न्याय प्रस्थापित करू इच्छितात? दर्शनच्या मृत्यूला कारणीभूत कोणत्याही समाजाचा व्यक्ती असता, तर त्याला त्याच्या गुन्ह्याची शिक्षा व्हायलाच हवी. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी आम्हाला दिलेला सामाजिक न्यायाचा अभूतपूर्व वसा अखंड चालत राहावा, हीच सदिच्छा.