नृत्य-नाट्य-संगीताचा युवा कलोत्सव

 

 

 

 

मुंबई : स्वातंत्र्याच्या अमृत महोत्सवानिमित्त संगीत नाटक अकादमी आणि पु. ल. देशपांडे महाराष्ट्र कला अकादमी यांच्या संयुक्त विद्यमाने मुंबईत अमृत युवा कलोत्सवांची मालिका १९ जानेवारीपासून २३ जानेवारीपर्यंत होत आहे. यानिमित्त विविध कार्यक्रमांचे आयोजन दार येथील रवींद्र नाट्य मंदिर, मिनी थिएटर येथे आयोजित केले आहात. शुक्रवारी कला समीक्षा या विषयावर कलाकार, पत्रकार आणि काही नामवंत मान्यवरांचा परिसंवाद पार पडला. त्यावेळी अनेक होतकरू तरुणांनी जेष्ठांना प्रश्न विचारले तसेच कलेचा प्रास सर्वदूर व्हावा याउद्देशाने माध्यम प्रतिनिधींशी चर्चा झाली.

 

 

यावेळी, डब्लू २० आणि संगीत नाटक अकादमीच्या अध्यक्ष डॉ. संध्या पुरेच्या, पु ल देशपांडे महाराष्ट्र कला अकादमीचे संतोष रोकडे व कलाकार सत्यशील देशपांडे, प्रमोद पवार,नंदकुमार पाटील, वीर शुक्ल आणि अभिराम भडकमकर व्यासपीठावर उपस्थित होते. नाट्य, संगीत आणि नृत्याची चिकीत्सा कशी करावी, आजचे समीक्षक आय करतात, समीक्षा आणि टीका यातली सूक्ष्म रेषा, नाट्य शास्त्रातील अनेक माहिती नसलेल्या कला, अशा अनेकविषयांवर विस्तृत चर्चाझाली. दरम्यान ऑडिओ व्हिजुअल माध्यमातून देशभरातून कलाकारांनी या चर्चेतसहभाग घेतला.

 

 

 

 

डब्लू २० म्हणजे नक्की काय? तर विमेन २०. W20 हा अधिकृत G20 प्रतिबद्धता गट आहे. जो स्त्रीपुरुष समानतेवर आधारित आहे. समानतेचा विचार G20 चर्चेत मुख्य प्रवाहात आणला जावा आणि G20 नेत्यांच्या घोषणेमध्येसुद्धा समानता आणि महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणाला प्रोत्साहन देणारी धोरणे आणि वचनबद्धता यावी ही W20 ची प्राथमिक उद्दिष्टे आहेत.

डब्लू २० चे आगामी उपक्रम

१३-१४ फेब्रुवारी २०२३, पहिली स्थापना सभा, औरंगाबाद, महाराष्ट्र, भारत

13-14 एप्रिल 2023, आंतरराष्ट्रीय संमेलन, जयपूर, राजस्थान, भारत

19-20 जून 2023, W20 समिट, महाबलीपुरम, तामिळनाडू, भारत

 

 

मुख्य उद्दिष्ट्ये

 

० जागतिक समस्यांचे राजनैतिक निराकरण

० अन्न सुरक्षा आणि पारंपारिक अन्न यावर लक्ष केंद्रित करणे. 2023 मध्ये आंतरराष्ट्रीय बाजरीचे वर्ष साजरे करणे.

० स्वच्छ ऊर्जा आणि जागतिक हवामान संकटावर उपाय

० महिलांमार्फत विकासाचे नेतृत्व

 

 

दृष्टी आणि ध्येय

 

दृष्टी:

समानता आणि समानतेचे जग निर्माण करणे जिथे प्रत्येक स्त्री सन्मानाने जगेल.

ध्येय :

महिलांच्या नेतृत्वाखालील विकासामधील सर्व अडथळे दूर करणे आणि स्त्रियांना त्यांच्या जीवनात भरभराट होण्यासाठी, त्यांच्या पलीकडे जाण्यासाठी आणि तसेच इतरांच्या जीवनात परिवर्तन करण्यासाठी सक्षम वातावरण आणि परिसंस्था सुनिश्चित करणे.

 

 

 

 

संगीत नाटक अकादमी, मार्फत देशातील परफॉर्मिंग आर्ट्सच्या क्षेत्रातील सर्वोच्च संस्था, 1953 मध्ये संगीत, नृत्य आणि नाटकाच्या स्वरूपात व्यक्त केलेल्या भारताच्या विविध संस्कृतीच्या मोठ्या आणि अमूर्त वारशाच्या जतन आणि संवर्धनासाठी स्थापन करण्यात आली. अकादमीचे व्यवस्थापन तिच्या जनरल कौन्सिलकडे असते. अकादमीच्या अध्यक्षाची नियुक्ती भारताचे राष्ट्रपती पाच वर्षांच्या कालावधीसाठी करतात. अकादमीचे कार्य अकादमीच्या मेमोरँडम ऑफ असोसिएशनमध्ये नमूद केले आहे, 11 सप्टेंबर 1961 रोजी सोसायटी म्हणून नोंदणी करताना स्वीकारण्यात आले आहे. अकादमीचे नोंदणीकृत कार्यालय रवींद्र भवन, 35 फिरोज शाह रोड, नवी दिल्ली येथे आहे. संगीत नाटक अकादमी ही भारत सरकारच्या सांस्कृतिक मंत्रालयाची स्वायत्त संस्था आहे.

 

 

संगीत नाटक अकादमीचे आता तीन घटक घटक आहेत, त्यापैकी दोन नृत्य-शिक्षण संस्था आहेत: इंफाळ येथील जवाहरलाल नेहरू मणिपूर डान्स अकादमी (JNMDA), आणि दिल्लीतील कथ्थक केंद्र. जेएनएमडीएचे मूळ भारत सरकारने एप्रिल 1954 मध्ये स्थापन केलेल्या मणिपूर नृत्य महाविद्यालयात आहे. त्याच्या स्थापनेपासून अकादमीने अनुदान दिलेले, ते 1957 मध्ये अकादमीचे एक घटक घटक बनले. त्याचप्रमाणे कथ्थक केंद्र ही कथकमधील अग्रगण्य शिक्षण संस्थांपैकी एक आहे. हे कथ्थक नृत्य आणि गायन संगीत आणि पखवाजमधील विविध स्तरांवर दिल्ली येथे अभ्यासक्रम देते.

 

 

घटक घटकांव्यतिरिक्त, अकादमीची सध्या पाच केंद्रे आहेत:

 

कुटीयट्टम केंद्र, तिरुअनंतपुरम, केरळच्या जुन्या संस्कृत थिएटरचे जतन आणि प्रचार करण्यासाठी, कुतियट्टम.

आसामच्या सत्तरीया परंपरांना चालना देण्यासाठी सत्तरीय केंद्र, गुवाहाटी.

ईशान्य भारतातील पारंपारिक आणि लोककला कला परंपरा जपण्यासाठी उत्तर-पूर्व केंद्र, गुवाहाटी.

उत्तर-पूर्व दस्तऐवजीकरण केंद्र, आगरतळा, ईशान्येकडील उत्सव आणि फील्ड दस्तऐवजीकरण.

पूर्व भारतातील छाऊ नृत्यांना प्रोत्साहन देण्यासाठी छाऊ केंद्र, चंदनकियारी

 

संगीत नाटक अकादमी पुरस्कार हा सराव करणाऱ्या कलाकारांना दिला जाणारा सर्वोच्च राष्ट्रीय पुरस्कार आहे. अकादमी प्रख्यात कलाकार आणि संगीत, नृत्य आणि नाटकाच्या अभ्यासकांना फेलोशिप देखील प्रदान करते; आणि 2006 मध्ये तरुण कलाकारांसाठी वार्षिक पुरस्कारांची स्थापना केली - उस्ताद बिस्मिल्ला खान युवा पुरस्कार. ऑडिओ आणि व्हिडीओ टेप्स, छायाचित्रे आणि चित्रपटांचा समावेश असलेले अकादमीचे संग्रहण देशातील सर्वात मोठे आहे आणि ते परफॉर्मिंग आर्ट्समधील संशोधनासाठी मोठ्या प्रमाणावर घेतले जाते.

 

 

 

 

पु. ल. देशपांडे महाराष्ट्र कला अकादमीची स्थापना महाराष्ट्र सरकारने स्वर्गीय श्री. पु. ल. देशपांडे यांच्या स्मरणार्थ मराठी साहित्य, रंगभूमी आणि संगीतातील त्यांच्या अतुलनीय आणि अमूल्य योगदानाबद्दल करण्याचे योजले. 17 नोव्हेंबर 2002 रोजी तत्कालीन मुख्यमंत्र्यांच्या हस्ते अकादमीचे उद्घाटन करण्यात आले.

 

 

अकादमीमधील सुविधांमध्ये 911 आसन क्षमतेचे रवींद्र नाट्य मंदिर, 199 आसन क्षमतेचे मिनी थिएटर आणि एक आर्ट गॅलरी यांचा समावेश आहे. कला-प्रदर्शन आयोजित करण्यासाठी दोन प्रदर्शन हॉल आहेत. याशिवाय, तालीम, प्रशिक्षण कार्यक्रम आणि सेमिनार इत्यादींसाठी A/C आणि नॉन A/C हॉल देखील आहेत.

 

 

या अकादमीचा मुख्य उद्देश महाराष्ट्राचा समृद्ध सांस्कृतिक वारसा आणि चित्रकला, शिल्पकला, छायाचित्रण आणि ग्राफिक्सच्या रूपात संगीत, नृत्य आणि नाटक आणि व्हिज्युअल आर्ट्ससह शास्त्रीय, पारंपारिक आणि समकालीन कला कला यांचे जतन आणि संवर्धन करणे हा आहे.

 

 

इतर उद्दिष्टांमध्ये संगीत, नृत्य आणि नाटक यांचे संवर्धन, वाढ आणि पुनरुज्जीवन आणि संगीत, नृत्य आणि नाटकाच्या विविध प्रकारांशी संबंधित सामग्रीचे जतन, दस्तऐवजीकरण आणि प्रसार आणि उत्कृष्ट कलाकारांच्या परफॉर्मिंग कलांमध्ये योगदानाची ओळख पटवणे यांचा समावेश आहे.

 

 

नाटक, संगीत नाटक, बालरंगभूमी आणि लोकनाट्य आणि रंगभूमी यासारख्या विविध प्रकारच्या नाटकांच्या विकासाला चालना देण्यासाठी आणि त्यांच्या विकासाची सोय करण्यासाठी  महाराष्ट्रातील सर्जनशील व्हिज्युअल आर्ट्सच्या क्षेत्रातील क्रियाकलापांना प्रोत्साहन देणे आणि समन्वयित करणे, ज्ञानाचा प्रसार करणे, सामान्य लोकांमध्ये परफॉर्मिंग आणि व्हिज्युअल आर्ट्सची जागरूकता आणि प्रशंसा करणे आणि नवोन्मेषाला प्रोत्साहन देऊन पुढील विकासाच्या उद्देशाने परफॉर्मिंग आर्ट्स, व्हिज्युअल आर्ट्स आणि साहित्याच्या क्षेत्रात वैज्ञानिक संशोधन प्रायोजित करणे किंवा हाती घेणे. तसेच आंतरराज्यीय सांस्कृतिक देवाणघेवाण करण्यासाठी काम करणे, शो, परफॉर्मन्स, गायन किंवा परफॉर्मिंग आर्ट्सचे इतर कोणतेही कार्यक्रम आयोजित करणे, आणि अशा कार्यक्रमांच्या कोणत्याही प्रक्रियेद्वारे लेखन, डिजिटल रेकॉर्डिंग किंवा रेकॉर्ड तयार करण्याची व्यवस्था करणे

आणि, वर नमूद केलेल्या उद्दिष्टांच्या पूर्ततेसाठी परिषदा, परिसंवाद, अभ्यास अभ्यासक्रम, प्रशिक्षण कार्यक्रम, व्याख्याने आणि कार्यशाळा आणि तत्सम इतर उपक्रम हाती घेणे, आयोजित करणे आणि सुलभ करणे.