देशातील दहा कोटी लोकांना दुसरी कोरोनाची लस नाही; तिसऱ्या लाटेचा धोका?

नवी दिल्ली :  देशात अजूनही १०० दशलक्ष लोक आहेत ज्यांनी तारखेनंतरही लसीचा दुसरा डोस घेतलेला नाही आहे .ही देशासाठी चिंतेची बाब आहे. केंद्र सरकारने राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांना अशा लोकांची माहिती काढून लवकरात लवकर दुसरा डोस देण्यास सांगितले आहे. तज्ञांच्या मते, असे लोक लसीकरण कव्हरेजमध्ये एक मोठा अडथळा बनू शकतात आणि त्यामुळे सामुदायिक प्रतिकार शक्तीवर परिणाम होऊ शकतो.

 

आकडेवारीनुसार, १७ राज्यांमधील एकूण १०.३४ कोटी लोकांना दुसरा डोस मिळालेला नाही. म्हणजेच दुसऱ्या डोसची तारीख उलटून गेल्यानंतरही डोस घेतला गेला नाही. भारतात कोविशिल्डच्या दोन डोसमधील अंतर १२-१६ आठवडे आहे. त्याच वेळी, कोवॅक्सिनचे दोन डोस ४-६ आठवड्यांच्या अंतराने दिले जातात.१०.३४ कोटींपैकी ३.९२ कोटी लोक आहेत, ज्यांच्या दुसऱ्या डोसची तारीख ६ आठवड्यांहून अधिक झाली आहे. १.५७ कोटी लोक असे आहेत ज्यांचे डोस ४-६ आठवड्यांपासून चुकले आहेत आणि सुमारे १.५० कोटी आहेत ज्यांचे डोस २-४ आठवड्यांसाठी चुकले आहेत.

 

उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश आणि राजस्थानमध्ये दुसरा डोस चुकवलेल्या लोकांची संख्या सर्वाधिक आहे. दुसरा डोस चुकवलेल्या एकूण लोकांपैकी ३५% या तीन राज्यांतील आहेत.

एपिडेमियोलॉजिस्ट डॉ चंद्रकांत लहरिया यांच्या मते, आपल्याला हे लक्षात ठेवावे लागेल की लस तेव्हाच पूर्णपणे प्रभावी आहे जेव्हा त्याचे दोन्ही डोस घेतले जातात.लसीचा एक डोस पुरेसा नाही. जोपर्यंत तुम्ही पूर्णपणे लसीकरण करत नाही तोपर्यंत तुम्हाला पूर्ण संरक्षण मिळत नाही. म्हणूनच तुम्ही लसीचे दोन्ही डोस घेणे फार महत्वाचे आहे.

 

बहुतेक लसींमध्ये एकच डोस परिणामकारकता चाचणी नसते. म्हणजेच, त्यांचा एक डोस किती प्रभावी आहे याबद्दल कोणत्याही चाचण्या केल्या गेल्या नाहीत. म्हणूनच लसीचा एकच डोस किती प्रभावी आहे हे आम्हाला माहीत नाही. कोविशिल्डच्या एकाच डोसवर केलेल्या अभ्यासात असे आढळून आले आहे की कोविशिल्डचा एकच डोस काही संरक्षण प्रदान करतो, परंतु त्याचा परिणाम फार लवकर बंद होतो. त्यामुळे, लसीचे दोन्ही डोस घेतल्यास तुम्हाला पुरेशी प्रतिकारशक्ती मिळू शकते.

नाही. अशा लोकांना पुन्हा पहिला डोस घ्यावा लागणार नाही. जेव्हा तुम्हाला संधी मिळेल तेव्हा तुम्ही दुसरा डोस घेऊ शकता.डोस चुकल्याने अँटीबॉडीज कमी होतील, अशा लोकांना बूस्टर डोस दिला जाईल का?वैज्ञानिक पुराव्याच्या आधारे बूस्टर डोसबद्दल बोलले जात आहे . सध्या उपलब्ध असलेल्या काही लसींवर संशोधन करण्यात आले आहे. या संशोधनातून असे समोर आले आहे की, प्रतिपिंडे कालांतराने कमी होतात, परंतु आमचे लसीकरणाचे उद्दिष्ट लोकांना गंभीर आजार, रुग्णालयात दाखल करणे आणि मृत्यूपासून संरक्षण देणे आहे. जरी आपल्या शरीरात अँटीबॉडीज कमी आहेत, परंतु तरीही ते गंभीर आजार, रुग्णालयात दाखल होणे आणि कोरोनामुळे होणारे मृत्यू यापासून आपले संरक्षण करण्यात प्रभावी आहेत. त्यामुळे, सध्या बूस्टर डोसची शिफारस केली जात नाही, परंतु भविष्यात, बूस्टर डोसची आवश्यकता असू शकते. सध्या, प्राधान्य जास्तीत जास्त लोकांना लसीकरण करणे हे आहे.

काही लसी, जसे की कोवॅक्सिन, एका डोसपासून कोणतेही संरक्षण देत नाहीत. तुम्हाला दुसरा डोस न मिळाल्यास, तुम्ही लसीकरण न केलेल्या लोकांच्या बरोबरीने आहात. म्हणजेच, तुमच्यासाठी एक डोस घेण्यास काही अर्थ नाही. म्हणूनच दुसरा डोस घेणे खूप महत्वाचे आहे. तुम्ही लसीचा एकच डोस घेतल्यास, तुमच्याकडे लसीकरण न केलेल्या लोकांपेक्षा चांगले अँटीबॉडी असू शकतात, परंतु अँटीबॉडीच्या पातळीत फारसा फरक असणार नाही. ५ ते ६ महिन्यांनंतर, तुमची अँटीबॉडी पातळी लसीकरण न केलेल्या लोकांइतकी होईल.

संसर्ग झालेल्या लोकांना गंभीर आजार, रुग्णालयात दाखल करणे आणि मृत्यूपासून संरक्षण करणे ही लसीची भूमिका आहे. लस संसर्गापासून संरक्षण देत नाही. त्यामुळे तिसरी लाट टाळण्यासाठी लसीकरणासोबतच कोविड प्रोटोकॉलचेही अधिक चांगल्या पद्धतीने पालन करणे आवश्यक आहे. तसेच, हे लक्षात ठेवले पाहिजे की जर तिसरी लहर आली तर लसीकरण न केलेल्या लोकांना गंभीर आजार होण्याचा धोका जास्त असतो. त्याच वेळी, लसीकरण केलेल्या लोकांसाठी हा धोका कमी असेल.

 

 

तसेच, कोरोना संपला असा अजिबात विचार करू नका. तुम्ही अजून एकच डोस घेतला नसेल किंवा तुम्हाला दुसरा डोस घ्यायचा असेल, तर शक्य तितक्या लवकर स्वतःची लसीकरण करा. तसेच, लसीकरण न झालेल्या लोकांना लसीकरण करण्यासाठी प्रवृत्त करा.