सिंधुदुर्गातील तिलारी परिसर 'संवर्धन राखीव क्षेत्र' म्हणून घोषित

गेल्या कित्येक वर्षांपासून वन्यजीव अभ्यासक आणि पर्यावरणप्रेमीकडून तिलारीच्या संवर्धनाच्या मागणीला अखेर यश मिळाले आहे. आज वन विभागाने अधिसूचना काढून तिलारी हे 'संवर्धन राखीव क्षेत्र' म्हणून घोषित केले आहे. या संवर्धन राखीव क्षेत्रामध्ये तिलारी परिसरातील २९.५३ चौ.किमी राखीव वनक्षेत्राचा समावेश करण्यात आला आहे. यामध्ये बांबर्डे, घाटिवडे, केंद्रे, केंद्रे बुद्रूक, पाटिये, शिरंगे, कोनाळ, ऐनवडे, हेवाळे आणि मेढे या गावातील राखीव वनक्षेत्र आहे. संवर्धन राखीव क्षेत्राच्या व्यवस्थापनाची जबाबदारी ही प्रादेशिक वन विभागाकडे असते. अभायरण्याच्या दर्जाचे काटेकोर नियम 'संवर्धन राखीव क्षेत्रा'ला लागू होत नाही. स्थानिकांचे जंगलामधील हक्क यामध्ये अबाधित राहतात. 'सह्याद्री व्याघ्र प्रकल्पाला' जोडणाऱ्या वन्यजीव भ्रमणमार्गामधील तिलारी हे महत्त्वाचे क्षेत्र आहे. कारण, या परिसरात वाघांचे प्रजनन होते. शिवाय रानटी हत्ती, मोठा धनेश, किंग क्रोबा आणि अनेक प्रदेशनिष्ठ उभयसृपांचा या परिसरात अधिवास आहे.

 

 

 

 

'संवर्धन राखीव क्षेत्र' म्हणून घोषित केलेले तिलारी हे दक्षिण महाराष्ट्रातील पहिलेच क्षेत्र आहे. तर महाराष्ट्रातील हे सातवे 'संवर्धन राखीव क्षेत्र' आहे. तिलारी परिसर हा महाराष्ट्र गोवा आणि कर्नाटक या तीन राज्याच्या सीमेवर स्थित आहे. गोव्यातील म्हादाई अभयारण्य, कर्नाटकातील भिमगड अभयारण्य आणि तिलारी राखीव संवर्धन हे तीन क्षेत्र वन्यप्राण्यांच्या दृष्टीने विशेषत: वाघांच्या भ्रमणमार्गाकरिता अत्यंत महत्वाची भूमिका पार पाडणार आहेत. येणाऱ्या कालावधीत आम्ही 'तिलारी संवर्धन राखीव क्षेत्राचा' दहा वर्षांचा व्यवस्थापन आराखडा तयार करण्याचे काम हाती घेणार असल्याची माहिती कोल्हापूरचे मुख्य वनसंरक्षक व्ही. क्लेमेंट बेन यांनी दिली. यामध्ये कर्नाटक, गोवा आणि राधानगरी अभयारण्यामधून तिलारीशी जोडणाऱ्या वन्यजीव भ्रमणमार्गाच्या संरक्षणाचा मुद्दाही अंतर्भुत असले, असे त्यांनी सांगितले.