चाचाभतीजा

सदर्न व्हॅलीच्या निसर्गरम्य परिसरातल्या वेमाऊथव्हिल या चिमुकल्या गावात तीन बँका होत्या. त्यातल्या दोन डबघाईला आलेल्या. वेमाऊथ बँकच सुस्थितीत होती. ती वेमाऊथ कुटुंबाच्या, काकांच्या नावानेच ओळखली जाई. वेमाऊथव्हिलमध्ये या कुटुंबांची आलिशान हवेली होती. तिच्या एका भागात विद्यमान ‘तरुण’ आणि विधुर अध्यक्ष रॉबर्ट वेमाऊथ (वय अवघे ६२), त्याची विधवा कन्या लेटी आणि नातवंडे राहात. दुसर्या भागात काका आणि मलिंदीकाकू राहात. वरच्या मजल्यावर रोखपाल विल्यम वेमाऊथ आणि त्याची पत्नी.

शनिवार उजाडला नि मावळला. रात्री ११ वाजता रॉबर्ट रीडी लेकसाठी रवाना झाला. काकांना अचानक आठवलं. दुपारी दलाईन हॉस्कीन्स नावाची खातेदार पासबुकात वर्षभरच्या नोंदी भरून घ्यायला आली होती. तिला उद्या सकाळी यायला सांगितलं आहे. तिचं काम करून ठेवायला हवं. त्यांनी कपडे बदलले. पत्नीने त्यांना हटकलं. पण तिला न जुमानता म्हातारबुवा काठी टेकत निघाले.

वेमाऊथ निद्रेच्या कुशीत होते. रस्ते निर्मनुष्य. खांबांवरचे कंदील मिणमिणत होते. बँकेचं मागचं दार उघडून काका आत शिरले आणि केबिनमध्ये जाऊन दिवा लावून कामाला बसले. अचानक त्यांना चाहूल लागली.

“काका, या अपरात्री तुम्ही इथं काय करताय?”

 

“काका, या विषयावर वाद घालण्यासाठी तुम्हाला हीच वेळ मिळाली का?” रॉबर्ट चिडून बोलला.

“जास्त बोलू नकोस. मघाशी तू बँकेत आलास तेव्हा मी तिथेच होतो. तुझं कृत्य मी पाहिलेलं आहे. काय वाट्टेल ते झालं तरी ही गोणी मी तुला नेऊ देणार नाही.”

अंकलनी गोणीला हात घातला. तिकडं फलाटावर आलेल्या गाडीनं शिट्टी दिली. रॉबर्टने क्षणभर विचार केला नि गोणीचा नाद सोडून गाडीकडे धावला. तो आत शिरला नि गाडी सुटली.

“काका, आपण आता मंगळवारी बोलू.”

सकाळी सहा वाजता आगगाडी रीडी लेकला पोहोचली. रॉबर्टच्या स्वागतार्थ आर्चिना गाडी घेऊन आला होता.

“काय रे मोकळ्या हाताने आलास?”

“माल आणला होता रे. पण, अचानक काकांनी अडवलं. त्यांनी गोणी माझ्याकडून काढून घेतली. त्याचंही चुकलं असं म्हणता येणार नाही. प्रवासात विचार करून मी एक निर्णय घेतला आहे.”

“काय?”

“तुझ्याप्रमाणे मीही दारू सोडायचं ठरवलं आहे. पण, या सुट्टीत शेवटची मजा करायची म्हणून त्या गोणीत बीअरच्या डझनभर बाटल्या घेतल्या होत्या. दोनशे डॉलर्स पाण्यात गेले रे.”

“आता त्याचा विचार करू नकोस. आपण सुट्टीचा निर्मळ आनंद घेऊ.”