आपल्याला भगतसिंग-सुखदेव-राजगुरू ही त्रयी माहिती आहे. एका इंग्रज अधिकाऱ्याला मारून फाशीवर जाणारे वीर म्हणून शाहिद दिन साजरा करतो आपण. पण त्याआधी २१ वर्षांपूर्वी अजून ३ क्रांतिकारक अशाच एकक्रांतिकारी घटनेत म्हणजे एका इंग्रज अधिकाऱ्याचा खून केल्या ..

रामजन्मकथा ही आपली सगळ्या भारतीयांची एक लाडकी गोष्ट आहे. आपल्याच घरात एक बाळ जन्माला आलंय त्याचा जन्मसोहळा आपण दरवर्षी त्याच उत्साहाने साजरा करतो. पण आता मी जी सांगतेय, ती गोष्ट आहे, 'राम जन्मला' या गीताच्या जन्माची. या गाण्यात त्या सर्व सोहळ्याचे, ..

छत्रपती शिवाजी महाराजांनी आपल्यासाठी मिळवलेले स्वराज्य आज आपण चार शतकांनंतरही मिरवतो. आपल्या राजांचा पराक्रम, त्यांची दूरदृष्टी यांचे कौतुक करताना त्यांचे अष्टप्रधान मंडळ आणि त्यांचे १२ मावळातले मावळे यांचे आपण तोंडभरून कौतुक करतो. परंतु, राजांना ..

शरद जोशी... हे नाव ऐकल्यावर तुम्हाला आठवत असेल, तो शेतकरी नेता. पण, हे पुस्तक मात्र त्या नेत्याचं नाही. हे आहे त्याच्या नेतेपणाच्या चेहर्‍याआड असलेल्या माणसाचं. ..

मुले पुस्तके वाचत नाहीत, त्यांना वाचनाची आवड नाही असा आपला गोड गैरसमज असतो. मुळात पुस्तकं वाचण्यामागचा हेतू आपण पहिले लक्षात घ्यायला हवा. आज बाल पुस्तक दिन आहे आणि त्यानिमित्ताने पुस्तकांशी दोस्ती करण्याच्या क्लुप्त्या, मुलांना कोणती पुस्तके दयावी ..

व्यवस्थापनापासून दुर्धर दगडात शोधलेल्या वाटांवरचा प्रवास केलेले प्रशिक्षक, प्रस्तरारोहक चारुहास जोशी यांच्या आजवरच्या बहुआयामी व्यक्तिमत्त्वाविषयी... ..

‘गौतमी माहात्म्य व तिच्या अष्टांग स्थानांचा सांस्कृतिक अभ्यास’ हा तीन खंडातील ग्रंथ ‘महाराष्ट्र राज्य साहित्य संस्कृती मंडळा’ने प्रकाशित केला आहे. या तीनही ग्रंथांचे संपादन डॉ. अरूणचंद्र शं. पाठक यांनी केले आहे. दै. ‘मुंबई तरुण भारत’ला विशेष दिलेल्या ..

पिपांत मेले ओल्या उंदिर ही मर्ढेकरांची कविता कुणाला कशी आवडू शकते हा माझा प्रामाणिक प्रश्न. बीभत्सतेत सौन्दर्य असतं, किंवा मृत्यूच्या वर्णनात वेदना असते, मान्य. पण तिचं साग्रसंगीत वर्णन? कविता कळायला केवळ वयाचा प्रौढपणा पुरेसा नाही तर अनुभव विश्वही ..

नुकताच ’ब्राह्मोस एका अज्ञात संशोधनयात्रेची यशोगाथा’ या अभय सदावर्ते यांच्या अनुवादित पुस्तकाला ’साहित्य अकादमी’चा २०२३ सालचा ’उत्कृष्ट अनुवादाचा पुरस्कार’ जाहीर झाला. मराठी भाषेसाठी मिळालेला हा पुरस्कार आहे. त्यानिमित्त त्यांच्याशी साधलेला संवाद... ..

कला हा मानवी जीवनाचा एक अविभाज्य घटक. गेल्या अनेक वर्षांपासून मुंबईच्या मध्यवर्ती भागात कलाकारांना कलासंस्कार देणारे एक महाविद्यालय म्हणून मुंबईतील जेजे महाविद्यालयाची ख्याती आहे. दरवर्षी या महाविद्यालयात विद्यार्थ्यांच्या कलाकृतींचे वार्षिक संमेलन ..

स्त्री जाणती झाली, तिला आवाज फुटला की ती बोलू लागते. बहुतेकदा हा आवाज घराच्या चार भिंतींबाहेर ऐकू येत नाही. पण, जागृत झालेले आत्मभान आणि भाषेची जोड याच्या आधारे ती काळाच्याही कराल भिंती लांघून बोलू लागते, ती लिहू लागते, जनमानसापर्यंत पोहोचते. तेव्हा ..

प्रवास मनुष्याला समृद्ध बनवतो. या प्रवासाची वर्णनेही अगदी अनादिकालापासून मोठ्या प्रमाणावर लिहिली गेली. आपला प्रांत सोडून जाऊ न शकणार्‍यांना ही प्रवासवर्णने दृष्टी देतात. परंतु, अजूनही हा साहित्यप्रकार मुख्य प्रवाहात म्हणावा तेवढा रुळलेला दिसत नाही. ..

घर नसलेल्या एका कलाकाराने आपल्या अमूर्त चित्रांसोबतच्या प्रवासात मुंबईसारख्या शहराला आपले घर केले. जे. जे. महाविद्यालयात आजही मार्गदर्शकाची भूमिका बजावणार्‍या, डॉ. गणेश तरतरे यांच्याविषयी... ..

नवनवीन प्रदेशांच्या शोधात फिरस्ती करताना आपली संस्कृती, परंपरा आणि विविध भागांतील लोकांचे जीवनमान समजून घेण्याचा ध्यास घेतलेल्या, विनीत साळगांवकरविषयी.....

सनातन म्हणजे सदा नित्य नूतन. जे केव्हाच जुने होत नाही असे. गेले दोन महिने आपण काही वेगळे अनुभवतो आहोत, असे वाटते का? काही नवीन, पण तरीही ओळखीचे असे? ‘राम’ नामाची एक लाटच आलीये जशी. गाण्यांपासून सोशल मीडिया आणि रिल्सपासून ते थेट ‘एआय’पर्यंत, सगळं ..

घरातली लाडकी अल्लड मुलगी जेव्हा मुख्याध्यापिका होते, तेव्हा आलेल्या जबाबदार्‍यांसोबत एक मराठी माध्यमाची संस्था टिकवण्यासाठी, एकाकी लढा देणारी पल्लवी चौधरी हिची यशोगाथा... ..

खर सावरकरांची’चा ‘पूर्वार्ध’ प्रकाशित केल्यानंतर ‘उत्तरार्ध’ प्रकाशित करावा, असा मानस प्रकाशकांचा होता. परंतु, सावरकरांच्या कार्याचे तीन टप्पे लेखकाने विभागून सांगितले. पहिला म्हणजे सशस्त्र क्रांती, द्वितीय तो सामाजिक समरसतेचा आणि तिसरा हिंदुत्वनिष्ठ ..

विद्यादान हा आपला धर्म! त्यावर नियतीचीही टाच येऊ नये, यासाठी सदैव जागरूक असलेल्या, उल्का वर्तक यांच्या कार्याविषयी... ..

अखिल भारतीय साहित्य संमेलनातून संपूर्ण तीन दिवस चालणारा गझल कट्टा यावर्षीपासून केवळ तीन तास असेल, असा निर्णय नुकताच साहित्य महामंडळाने घेतला. त्यानंतर गझलकारांनी गझल सादरीकरणासाठी स्वतंत्र व्यासपीठ निर्माण करायचे ठरवले. याच धर्तीवर ‘पहिले एल्गार ..

चरणदास जाधव याचा पारोळा जळगाव ते मुंबई प्रवास आणि त्याच्या कारकिर्दीची ऑफिस बॉय ते स्वतःचा स्वतंत्र स्टुडिओ अशी पुढे गेलेली वाट शोधण्याचा या लेखातून केलेला हा प्रयत्न... ..

'डबल लाईफ’ या विनोदी संगीत नाट्याचा शुभारंभाचा प्रयोग नुकताच संपन्न झाला. पाश्चात्य संस्कृती, भारतीय प्राचीन परंपरा, संगीत, हिंदुस्थानी रागसंगीत, नातेसंबंध आणि बदलता काळ अशा अनेक मुद्द्यांना विनोदी शैलीत गुंफून तयार झालेली ही खुसखुशीत कलाकृती. आपल्या ..

ना. म. जोशी विद्या संकुल आणि दामोदर हॉल या दोन्ही वस्तूंचे नूतनीकरण करण्याचा निर्णय झाल्यानंतर सुरुवातीला नाट्यगृह पाडण्यात आले. परंतु, नवी वस्तू केव्हा व कुठे उभारणार याविषयी निर्णयात पारदर्शकता नसल्याने कलाकारांनी आणि रसिकांनी आंदोलन पुकारले. ..

मुंबई ही महाराष्ट्राची राजधानी आहेच; पण संपूर्ण देशाची आर्थिक राजधानीसुद्धा. मुंबई म्हणजे बेटांचा समूह आणि पोर्तुगीजांकडून आंदणात मिळाल्यानंतर ब्रिटिशांनी ही मुंबानगरी वसवली. पण, या मुंबईत अगदी हाकेच्या अंतरावर अशा अनेक वास्तू आधुनिक इतिहासाची साक्ष ..

दरवर्षी दि. १९ ते २५ नोव्हेंबर या कालावधीत ‘जागतिक वारसा सप्ताह’ देशविदेशात साजरा केला जातो. जगभरातील संस्कृती आणि वारशाचे जतन, संरक्षण, संवर्धन आणि याविषयीची जनजागृती असा या सप्ताहाचा उद्देश. तेव्हा या सप्ताहाच्या निमित्ताने भारताचा वारसा, संस्कृती ..

आपल्याला गोष्टी ऐकायला आवडतात. झोपताना, जेवताना गोष्ट ऐकायची परंपराच असते लहानपणी. आई, आजी व आजोबांकडे वार लागलेले असतात. लहान वयात जन्मजात असलेली ज्ञानतृष्णा, अशी कथा ऐकून शमवली जाते आणि म्हणूनच आपल्या हिंदू संस्कृतीत, भारतीय परंपरेत गोष्टींतून ..

विजया मेहता यांच्या ‘झिम्मा : आठवणींचा गोफ’ या आत्मचरित्राच्या प्रकाशनाला ११ वर्षे, तर विजयाबाईंना वयाची ८९ वर्षेदेखील आजच्या दिवशी पूर्ण होत आहेत. बाईंची नाट्यक्षेत्रातील कारकिर्दच जवळपास ५० वर्षांची. भारताने नुकतेच स्वातंत्र्य मिळवले होते. त्या ..

अनेक महान माणसांच्या स्वाक्षर्‍या टिपणारा, सामाजिक कार्यात रुची असणारा आणि आपल्या आजोबांच्या कार्याचा वारसा पुढे चालवणार्‍या कौस्तुभ साठे याच्याविषयी... ..

२०२३चा साहित्य क्षेत्रातील ‘नोबेल पुरस्कार’ जॉन फॉसे या नॉर्वेजियन लेखकाला नुकताच जाहीर झाला. त्यानिमित्ताने लेखक जॉन फॉसे आणि त्यांच्या साहित्य कारकिर्दीचा आढावा घेणारा हा लेख... ..

‘अवघा देहची वृक्ष जाहला’ या वीणा गवाणकर यांच्या पुस्तकाला ‘महाराष्ट्र ग्रंथोत्तेजक संस्थे’चे नुकतेच पारितोषिक मिळाले. १८९४ साली या संस्थेची स्थापना झाली आणि तिच्या माध्यमातून अनेक उत्तमोत्तम पुस्तकांशी परिचय झाला. हे पुस्तक केवळ रिचर्ड बेकरचे चरित्र ..

'कुपारी’ हे वसईजवळ राहणार्‍या एका समाजाचं नाव. वसईवर पोर्तुगिजांचा अंमल होता. तेव्हा या भागात मोठ्या प्रमाणावर धर्मांतर झाले व सर्वच समाजात ख्रिस्ती आणि हिंदू असे विभाजन झाले. ब्रिटिशांच्याही पूर्वी पोर्तुगीज राजवटीत हे धर्मांतर झाले असले, तरीही ..

संगीता त्यांच्यातील आई, गृहिणी, ब्युटीशियन, सायकलिस्ट, परोपकारी व्यक्तिमत्व ते सामाजिक कार्यकर्त्या याबद्दल सांगणारा हा व्यक्तिपरिचय ... ..

आपल्या बुद्धिमत्तेच्या जोरावर यश संपादन करून, त्या ज्ञानाचा फायदा इतरांनाही व्हावा. या एकमेव उद्देशाने पूर्वानुभव नसताना राजकीय वर्तुळात पाय रोवून उभे राहण्याची दुर्दम्य इच्छा बाळगणार्‍या सरपंच सोनाली मेस्त्री यांच्याविषयी... ..

भारताला स्वातंत्र्य मिळावं, यासाठी स्वातंत्र्यसंग्रामात उडी घेतलेल्या अनेकांसोबतच मिळवलेलं स्वातंत्र्य अबाधित राहावं, स्वातंत्र्याचा अर्थ लोकांस समजावा, यासाठी झटणारीही अनेक थोर व्यक्तिमत्त्वे होती. या अनेकांपैकी एक म्हणजे लेखक, संपादक, शिक्षक आणि ..

दि. १५ ऑगस्ट रोजी भारतवासीय ७६वा स्वातंत्र्य दिन दरवर्षीप्रमाणे यंदाही मोठ्या उत्साहात साजरा करतील. परंतु, स्वातंत्र्योत्तर भारतात दुर्देवाने पूर्वांचलचा प्रदेश कायमच दुर्लक्षित, उपेक्षित प्रदेश राहिला. २०१४ साली मोदी सरकार केंद्रात सत्तेत आल्यापासून ..

‘साहित्य अकादमी’चा ‘उत्कृष्ट बालसाहित्य पुरस्कार-२०२३’ बालसाहित्यकार एकनाथ आव्हाड यांच्या ‘छंद देई आनंद’ या पुस्तकास नुकताच घोषित झाला. त्यानिमित्त त्यांच्या साहित्यप्रवासाचा घेतलेला वेध... ..

चित्रपट एक माध्यम आहे. भाषेची अडचण न भासणारं एक सार्वत्रिक माध्यम. दृक्श्राव्य माध्यम म्हणतो आपण त्याला. पण, तेवढ्यापुरतं मर्यादित नाही. एक सहज लक्षात न येणारी तिसरी बाजू म्हणजे अनुभव. तो अनुभव मूर्त नसतो. जे अमूर्त ते घडवण्याची कामगिरी दिग्दर्शक ..

मनीषा बाठे या संत वाङ्मय व बहुभाषा अभ्यासक व लेखिका. तब्बल ११ भारतीय भाषा त्यांना अवगत असून, त्यांनी त्या-त्या भाषांच्या काही राज्यांतील पदव्युत्तर व पदविका संपादित केल्या आहेत. आजवर सात संशोधनपर ग्रंथांचे लेखनही बाठे यांनी केले असून त्यांनी संशोधित ..

एकमेकांपासून दूर असताना आपल्या माणसांशी संवाद साधण्याचं एकुलतं एक माध्यम म्हणजे पत्र. माणूस बोलू लागला तशी भाषेची आणि संवादाची गरज निर्माण झाली. आपला आवाज पोहोचू शकणार नाही, अशा व्यक्तीसमोर व्यक्त होण्याच्या इच्छेतून लिपीचा जन्म झाला. कुणापर्यंत ..

पुढील वर्षी फेब्रुवारीत अमळनेर येथे होणार्‍या ९७व्या अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनाच्या अध्यक्षपदी साहित्यिक आणि कादंबरीकार डॉ. रवींद्र शोभणे यांची अध्यक्षपदी निवड झाली आहे. त्यानिमित्ताने संमेलनासंबंधी वाद, साहित्याचे नवे प्रवाह आणि मराठी भाषा ..

‘आषाढी पर्वकाळ एकादशी दिन। हरि जागरण देवा प्रिय॥ निराहारे व्रत जो करी आवडी। मोक्ष परवडी त्याचे घरी॥’ असा हा आषाढीचा महिमा. आज आषाढी एकादशीनिमित्त लाडक्या विठूरायाच्या दर्शनासाठी पंढरपुरातील चंद्रभागेच्या तिरी वारकर्‍यांचा अफाट भक्तिसागर उफाळून येतो. ..

व. पु. काळेंची ओळख लेखक म्हणून असली तरीही मला ते कथाकार म्हणूनच जास्त भावतात. भाषा हे शेवटी अभिव्यक्त होण्याचे माध्यम आहे. आपले अनुभव आपल्या कल्पना कोण्या एका माध्यमातून लोकांसमोर मांडण्यापेक्षा त्यांनी कथाकथन केले. कथा ऐकणं म्हणजे केवळ कानांचं ..

‘विठ्ठल माझा सोबती’ हा चित्रपट येत्या शुक्रवारी दि. २३ जून रोजी आषाढी एकादशीच्या निमित्ताने प्रदर्शित होणार आहे. अभिनेता संदीप पाठक या चित्रपटात आपल्याला प्रमुख भूमिकेत दिसेल. तसं ‘संदीप पाठक आणि वारी’ हे कित्येक वर्षांपासूनचं दृढ नातं. तेव्हा, ..

आपल्या जीवनाचा उद्देश काय असतो? जन्म मृत्यूच्या फेऱ्यात आपण हरवून जाऊ नये यासाठी आपण सतत प्रयत्न करत असतो, प्रतिष्ठा प्रसिद्धीसाठी झटत असतो. अमर व्हायचं असत आपल्याला. परंतु आपले वेगळे विचार, सामाजिक स्थितीतील त्रुटींना दिलेली धडक आणि अनेकांच्या ..

याचा अर्थ असा की जंगलाच्या राज्यावर ना अभिषेक होतो ना कोणते धार्मिक संस्कार होतात. आपल्या स्वबळावर, कर्तृत्वावर त्याला जंगलाचं राज्यपद मिळतं. पण म्हणून काही तो स्वयंघोषित राजा नाही. शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक झाला आणि ते छत्रपती झाले. म्हणून ..

नुकतीच गोनीदांची (गोपाल नीलकंठ दांडेकरांची) २५वी पुण्यतिथी झाली. या औचित्याने हा दिवस ’दुर्गदिन’ म्हणूनही ओळखला जातो. परंतु, गोनीदांची ओळख तेवढीच आहे का? दांडेकरांनी दुर्गभ्रमंतीसोबतच चरित्रे लिहिली, प्रवासवर्णने, कादंबर्‍या, स्थळवर्णने, आध्यात्मिक-धार्मिक ..

स्वातंत्र्यवीर विनायक दामोदर सावरकर यांच्या जयंतीनिमित्त त्यांच्या जीवनावर आधारित अनेक बाबींवर चर्चा होते. परंतु, त्यांनी समाजाला दिलेली काव्याची देणही तितकीच कालातीत आहे. कोणत्याही काळात समाजप्रबोधन करणारी आहे. काळाच्या पुढचे पाहणारी आहे. म्हणून ..

मनोरंजन क्षेत्रात, मालिका, नाटक आणि चित्रपटासाठी लेखन करणार्‍या लेखकांचा सन्मान ‘मानाचि पुरस्कारां’नी केला जातो. यावर्षी ‘मानाचि’चे आठवे वर्ष. यावर्षीच्या पुरस्कारांत गुरु ठाकूर यांना ‘चंद्रमुखी’ या चित्रपटासाठी गीतकार म्हणून ‘मानाचि पुरस्कार’ प्राप्त ..

गडकिल्ले, वीरगळ, शेती अशा अनेक विषयांत रमलेल्या आणि अभ्यासपूर्ण शोधकार्य केलेल्या अनिल दुधाणे यांच्याविषयी... ..

‘आंतरराष्ट्रीय नृत्य दिवस’ नुकताच संपन्न झाला. त्यानिमित्त सुप्रसिद्ध नृत्यांगना सोनिया परचुरे यांच्याशी, कथ्थक, कथ्थक नृत्यासमोरील आजची आव्हाने, मर्यादा आणि त्यांचा एकंदर भरतनाट्यम् ते कथ्थक प्रवास, अशी केलेली ही मनमोकळी बातचीत... ..

नुकताच जागतिक वारसा दिन संपन्न झाला. त्यानिमित्ताने ‘भारतातील मूर्तीशास्त्र’ या विषयाचे गाढे अभ्यासक गो. बं. देगलूरकर यांच्याशी बदलती धार्मिक संस्कृती, आजच्या मूर्तीशास्त्रासमोरील आव्हाने, मूर्ती आणि मंदिर स्थापत्य अशा बर्‍याच विषयांवर अगदी मनमोकळी ..

येत्या रविवारी, १६ एप्रिल रोजी होणार्‍या नाट्य परिषदेच्या निवडणुकीसाठी जेष्ठ रंगकर्मी व दिग्दर्शक विजय केंकरे उमेदवार म्हणून निवडणूक लढवत आहेत. या परिषदेच्या माध्यमातून नाट्यसृष्टीसाठी त्यांची काय उद्दिष्टे आहेत हे जाणून घेण्यासाठी त्यांच्याशी आमच्या ..

समर्थ रामदासांनी संसाराचा त्याग केला आणि ब्रह्मचार्याचा पुरस्कार केला. का? ज्या वयात आपण स्वतःची जबाबदारी घेऊ शकत नाहीत त्या वयात अजून एका माणसाची जबाबदारी घेण्याची वेळ येऊ नये या जाणिवेतून त्यांनीहे पाऊल उचलले. तो काळ होता स्वराज्यस्थापनेपूर्वीचा. ..

इसवीसन १९५४ च्या काळात आकाशवाणी माध्यमाने जनमानसावर आले वर्चस्व प्रस्थपित केले होते. त्यावेळी मनोरंजनाच्या फार सुविधा उपलब्ध नसल्याने आकाशवाणी घराघरातील सर्व वयोगटातील लोकांना परिचित होती. यावेळी तत्कालीन स्टेशन डायरेक्टर सीताकांत लाड यांना समाजप्रबोधन ..

चैत्र पाडवा म्हणजे विक्रम संवत्सरानुसार हिंदू नववर्ष. प्रभू श्रीराम वनवासात असताना दक्षिणेतील राक्षसांचा नायनाट करून महाराष्ट्राला मुक्त केले. हाच तो विजयदिन म्हणून घरोघरी विजयध्वज उभारले गेले. आज नववर्षाच्या स्वागतासाठी ठिकठिकाणी शोभायात्रा काढल्या ..

जगभरातून इतके चित्रपट, लघुपट, गाणी आणि कथा रोज तयार होत असतात, या सर्वांचे लक्ष कुठे ना कुठे अकॅडेमी अवॉर्ड्स म्हणजेच ऑस्कर अवॉर्ड्सच्या नामांकनावर लागलेले असते. आज १५ वर्षानंतर भारतीय गाण्याला नाटु नाटु गाण्याला ऑस्कर मिळाला. त्याचबरोबर द एलिफंट ..

भारतातील प्राचीन मंदिरे ही अनेकांच्या कुतूहलाचा विषय. पण, ही मंदिरे नेमकी कशी पाहावी, याची माहिती नसल्याने अनेकदा फक्त नमस्कार करून आपण बाहेर पडतो. पण, ही मंदिरे म्हणजे आपल्या समृद्ध संस्कृतीचा ठेवा. ही मंदिरे आपल्याला इतिहास सांगतात. ही मंदिरे ..

घर, संसार आणि नोकरीच्या रहाटगाडग्यात महिलांचे बरेचदा आपल्या वैयक्तिक आरोग्याकडे दुर्लक्ष होताना दिसते. तेव्हा, आज, दि. ८ मार्च या जागतिक महिला दिनानिमित्ताने महिलांना त्यांचे शारीरिक व मानसिक आरोग्य कसे संतुलित राखता येईल, यासाठी भिवंडी येथील सुप्रसिद्ध ..

समाजकार्यासाठी पैसाच खर्च करायला हवा, ही समजूत चुकीची आहे, हे सिद्ध करून अनेकांना मदतीचे हात देणारा गणेश गीध आज समृद्ध आणि समाधानी जीवन जगतो आहे. त्याच्याविषयी... ..

माणसं, त्यांची जीवनपद्धती, त्यावर आधारलेली विचारपद्धती एका समूहापुरती न राहता गावं देश जोडत गेली. वाचनसंस्कृतीचा वारसा आपल्याला लाभला आहेच, तो समृद्ध केला अनुवादित साहित्याने. भाषांतरानेही जागतिकीकरण होतं. मूल्यांची, विचारांची देवाणघेवाण होते. मराठी ..

शिवचरित्र रुपेरी पडद्यावर यावं, नव्या पिढीच्या भावविश्वात छत्रपती शिवाजी महाराज पोहोचावे, यासाठी लेखक, दिग्दर्शक, अभिनेता दिग्पाल लांजेकर यांनी ‘शिवराज अष्टक’ ही संकल्पना प्रत्यक्षात आणली. ‘फर्जंद’, ‘फत्तेशिकस्त’, ‘शेर शिवराज हैं’, ‘पावनखिंड’ या ..

भारतीय संस्कृती कुटुंब वत्सल आहे. स्त्रीपुरुषांच्या परस्पर संबंधावर नात्यावर या कुटुंबातील स्निग्धता टिकून असते. भारतीय संस्कृतीतच स्त्री पुरुषाच्या नात्यांचे सण सर्वात जास्त आहेत. आता काळाच्या ओघात काही सणांना उत्सवाचं स्वरूप प्राप्त झालं, परंतु ..

उद्या दि. ३ फेब्रुवारीपासून ते दि. ५ फेब्रुवारीपर्यंत वर्ध्याच्या स्वावलंबी शाळेच्या पटांगणात ९६वे अखिल भारतीय मराठी साहित्य संपन्न होईल. यंदा साहित्य संमेलनाला न्या. नरेंद्र चपळगावकर हे अध्यक्ष म्हणून लाभले आहेत. तेव्हा, साहित्य संमेलनाचे औचित्य ..

जन्मजात कर्णबधिर असलेल्या, नंतर बोलायलाही शिकलेल्या अपूर्वा जोशीने मूकबधिरांना ऐकायला शिकवायचं, हे उद्दिष्ट ठेवून ‘ऑडिओलॉजिस्ट’ म्हणून वेगळी वाट निवडली. तिच्या या अपूर्वाईविषयी…..

महाराष्ट्राला समर्थ स्त्री व्यक्तिरेखांची सशक्त परंपरा तशी फार पूर्वीपासूनच लाभलेली. स्त्रीच्या मनाचा थांग लावता येत नाही, तिची दुःख जशी वेगळी, तशीच तिची सुखसुद्धा अनाकलनीय! १९८४च्या काळात गाजलेलं महिला दिनाचं नाटक म्हणून ‘चारचौघी’ला मिळालेली लोकप्रियता ..

भाषा धर्माशी जोडून आपण नेहमीच गल्लत करतो. भाषा तर संस्कृतीचं प्रतिनिधित्व करते. मग तिला धर्माचं बंधन काय? खरंतर अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलन इतक्या जोशात, मोठ्या प्रमाणात साजरं होत असताना त्याच्याच आजूबाजूला घुटमळणारी विद्रोही संमेलनं, मुस्लिम ..

"राजकीय उदासीनता आणि मराठी भाषिकांमधील निरुत्साहामुळेच मराठी भाषेला अभिजात दर्जा मिळण्यात अडथळा येत आहे." जेष्ठ साहित्यिक लक्ष्मीकांत देशमुख यांनी मराठी भाषेच्या अभिजात दर्जाविषयी भाष्य करताना साहित्यिक वर्तुळात होत असलेल्या राजकीय हस्तक्षेपाबाबत ..

बाहुल्या म्हणजे माणसांचे खेळणे. माणसांची प्रतीकं आणि त्यांचीच दैवतं. या बाहुल्यांना चेहरा नसतो, आणि म्हणून त्यातून निखळ कथा आपण सांगू शकतो. प्रवीण बांदेकरांच्या उजव्या सोंडेच्या बाहुल्या या पुस्तकाला २०२२ चा साहित्य अकादमीचा पुरस्कार मिळाला. त्या ..

दोनच दिवसांपूर्वी आमिर खान आपल्या घटस्फोटित पत्नी किरण राव सोबत सत्यनारायणाच्या पूजेवर बसलेला दिसला. लाल सिंग चड्ढा फ्लॉप गेल्यानंतर गायब झालेला अमीर खान सलाम वेंकी या काजोलच्या चित्रपटातून पुन्हा पाहायला मिळतोय. सत्यनारायण म्हणजे आपल्या घरातील ..

चित्रपट म्हणजे फक्त समाज मनाचा आरसा असतो का? तर नाही. चित्रपट हे कित्येकांचं प्रेरणास्थानही असतं. आणि म्हणून चित्रपटासाठी कथानक निवडताना काळजी घ्यायला हवी. वध हा चित्रपट आजपासून सर्व चित्रपटगृहात प्रदर्शित झाला. चित्रपट प्रदर्शित होण्यापूर्वी अभिनेते ..

दृश्यम च्या पहिल्या भाग आवडल्यामुळे दृश्यम २ पाहायला जाल तर तुमची निराशा होईल. पहिल्या भागात जे कथानक आहे ते अत्यंत उत्कंठावर्धक, भीतीदायक, काहीसं बीभत्स, प्रेम, द्वेष, शौर्य, वीरता दाखवणारं असं नवरसांनी युक्त आणि षड्रिपूंचा पदोपदी प्रत्यय यावा ..

तो काळ होता ब्रिटीश राजवटीविरोधातील लढाईचा. इंग्रजांच्या जुलमी राजवटीविरोधात भारतीय जनता पिचलेली होती. ब्रिटीशांच्या मदतीने चालविल्या जाणाऱ्या मिशनऱ्यांनी तर धर्मांतरणाचं जाळं पसरविण्यास सुरुवात केली होती. पण याविरोधात अखेरपर्यंत निकराचा लढा दिला ..

साहित्य संमेलनाचं प्रयोजन काय? संमेलनाध्यक्षांकडून आणि एकंदरच आयोजन मंडळाकडून अपेक्षा काय? दरवर्षी साहित्य संमेलनाला घेऊन महाराष्ट्रातून वाद निर्माण होतात. खरंय, वाद व्हायलाच हवेत. वाद झाल्याशिवाय समाजव्यवस्थेचे विविध आयाम समोर येत नाही. पण असे ..

आपण हल्ली पंचांग पाहतो का? ख्रिस्त जन्मानंतर सुरु झालेली कालगणना जगन्मान्य झाली आणि आपण सोयीची म्हणून ती वापरू लागलो. अशातच पंचांगाकडे आपले थोडे दुर्लक्ष झालेच. पण जर कधी पंचांग आपण वाचलेच तर तुम्हाला असे दिसेल की प्रत्येक दिवशी अपवाद वगळता काहीतरी ..

दिवाळी झाल्यावर, म्हणजेच कार्तिक महिन्यातील पाचव्या दिवशी आपण पांडव पंचमी साजरी करतो. आता पांडव पंचमी का साजरी केली जाते? तर पांडवांनी कौरवांवर विजय मिळवला तो दिवस आपण पांडव पंचमी म्हणून साजरा करतो. लग्न झालेल्या आणि संतती प्राप्तीसाठी स्त्रिया ..

मुंबईसारख्या गजबजलेल्या शहरात साधारण दोन चौरस किलोमीटरच्या अंतरात धारावी वसलेली आहे. या एवढ्या परिसरात जवळपास एक कोटी इतकी लोकसंख्या आहे. या गर्दीतही इथले हिंदू लोक मोठ्या उत्साहात दिवाळी सण साजरा करतात. ..

विक्रम संवत्सरानुसार आजच्या दिवशी नववर्ष साजरे केले जाते. बलिप्रतिपदेचा मुहूर्त हा महत्वाच्या साडेतीन मुहूर्तांपैकी एक असा शुभ मुहूर्त मानला गेला आहे. दिवाळी पाडव्याच्या म्हणजेच बलिप्रतिपदेच्या दिवशी भल्या पहाटे घरातील केराचा बळी काढून जुन्या केरसुणीसोबत ..

दिवाळी पाडव्याप्रमाणेच नरक चतुर्दशीलासुद्धा आपण सुगंधी उटणे व सुगंधी तेलांचे मर्दन करून मंगल स्नान करतो. याचे कारण तुम्हाला माहिती आहे का? मानवांना हर प्रकारे पीडा देणारा असुर भौमासुर म्हणजेच नरकासुर. या नरकासुराचा वध अश्विन कृष्ण पक्षातील चतुर्दशीला ..

आज जागतिक वारसा दिन आपण साजरा करतो. पण खरंच नेमकं काय करतो? एकतर जुनी मंदिरं किंवा किल्ले, कातळशिल्पे, लेणी हे एवढंच. आपला वारसा एवढयापुरता मर्यादित कसा असू शकेल? आपण हा म्हणजे पाहता येईल. स्पर्श करता येईल असा वारसा ३ भागांत विभागू. एक काळ मुस्लिम ..

करिअरची वेगळी वाट निवडून चोखंदळपणे आपल्या ललाटरेखा जोखत साताऱ्याजवळच्या कराडकन्येचा उद्योजिका होण्यापर्यंत झालेला हा प्रवास. पालघरच्या ऋतुजा दांडेकर यांच्याविषयी....

वैद्यकीय व्यवसाय करणाऱ्या कुटुंबातील मुलगा जेव्हा आपल्या स्वप्नांचा आदर करतो आणि पिढीजात व्यवसायापेक्षा आपल्या अंगभूत कलेवर विश्वास ठेऊन अवघ्या २५ व्या वर्षी विश्वविक्रम करतो तेव्हा या झपाटलेल्या कलाकाराचा प्रवास सांगणारा हा लेख. डिजिटल व्यक्तिचित्रे ..

मुले कुतूहल घेऊनच जन्माला येतात. ही जन्मजात जिज्ञासू मुले ज्ञानार्जनासाठी सतत माध्यम शोधत असतात. आजच्या डिजिटल काळात, मोबाईल-लॅपटॉपपासून पारंपरिक वाचनालये आणि प्रश्नचिन्ह टाकताक्षणी उत्तर देणारे गुगल, हे सगळे त्यांच्या हातात आहे. या सर्वांत वाचनसंस्कृती ..

जे. जे. कला महाविद्यालयाला अनन्य अभिमत विद्यापीठाचा दर्जा नुकताच प्राप्त झाला. त्यानंतर ज्येष्ठ पुरातत्त्वज्ञ डॉ. अरविंद जामखेडकर यांची जे. जे. महाविद्यालयाच्या कुलपतीपदी नेमणूक झाली. यानिमित्ताने कला आणि तिची कालसापेक्षता, कला शिक्षण, विद्यार्थ्यांची ..

मी माझ्या कवितेचा प्रियकर नाही, असं म्हणणारा कवी आपल्याला भुरळ घालेल त्यात नवल ते काय? दुर्बोध वाटल्या तरी का वाचाव्याश्या वाटतात ग्रेसांच्या कविता? ग्रेसांच्या काही पुस्तकांना अर्पणपत्रिका नाही हे कधी लक्षात आलेय? ग्रेस त्यांच्या लेखणीसारखेच गूढ. ..

आज जागतिक कविता दिवस. पण या कवितेचा जन्म कधी झाला आपण सांगू शकतो का? लिपीचा, भाषेचा जन्म आपल्याला शोधता येऊ शकतो. पण कविता? ती लिखितच असावी असं बंधन तिला नाहीच. खरेतर तिला कोणतीच बंधने नाहीत. वृत्ताची, तालाची, अलंकाराची, कोणतीच. मुक्तछंदात सुद्धा ..

आई, पत्नी, सून, मुलगी इथंपासून ते शिक्षिका, समाजसेविका, क्रिकेटर अशी अनेक बिरुदे मिरवणार्‍या आणि तेवढ्याच साकल्याने त्या सर्व जबाबदार्‍या पेलून, आपलं अस्तित्व सिद्ध केलेल्या अभिलाषा वर्तकविषयी... ..

कोकणी भाषेसाठी सुनेत्रा जोग यांना त्यांच्या ’अस्ताव्यस्त बायलो’ या पुस्तकासाठी पुरस्कार प्राप्त झाला. ‘साहित्य अकादमी’चे २०२३ सालचे अनुवादासाठीचे पुरस्कार नुकतेच जाहीर झाले. यात गोव्यातील स्थानिक भाषेत लिहिलेले पुस्तक म्हणून त्यांची निवड झाले. त्यानिमित्त ..

एखादी व्यक्ती शूर असते, बुद्धिमान असते आणि सुस्वभावीही असते. पण तरीही ती जर मुत्सद्दी नसेल तर या सर्व गुणांचा फायदा राजकारणात करता येतो का? संस्कृतची उत्तम जाण, कलावंत मित्रमंडळी, सर्वगुणसंपन्न अशी सहचारिणी, पहाडासारखा बाप आणि साक्षात देवी अशी आजी. ..

जीवाश्मशास्त्रापासून संगीतापर्यंत सर्वच क्षेत्रांत विजय यांचे योगदान आहे. पं. जसराज यांचे शिष्य आणि पुरातत्त्वशास्त्राचे निवृत्त प्राध्यापक अशी ओळख असणार्‍या, डॉ. विजय साठे यांच्या वेगळ्या वाटेच्या आयुष्याबाबत सांगणारा हा लेख... ..

“आधुनिक काळात मराठीचा वापर विविध माध्यमातून, विविध आघाड्यांवर कसा होतोय हे पाहताना त्यांच्या पुढील काळातील विकासाच्या दिशा कोणत्या असतील, यांचा वेध घेणे महत्त्वाचे ठरते,” असे प्रतिपादन ‘महाराष्ट्र राज्य साहित्य संस्कृती मंडळा’चे अध्यक्ष डॉ. सदानंद ..

अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनाचे यंदाचे ९७वे वर्षं. पुढील तीन वर्षांत स्वातंत्र्यपूर्व काळापासून सुरू झालेली ही साहित्य चळवळ शंभरी गाठेल. एके काळी दिग्गजांनी गाजवलेले हे व्यासपीठ आज नेमके कुठे आहे, याचा वेध घेताना संमेलनाविषयी होणारी ओरड आणि ..

मल्लखांब हा अस्सल महाराष्ट्री खेळ. समर्थ रामदासांनी त्याची रुजवात महाराष्ट्रात केली, असेही पुरावे आढळतात. संपूर्ण महाराष्ट्राला संघटित करणार्‍या आणि बलोपासनेतून तरुणांमध्ये आत्मविश्वास निर्माण करणार्‍या या खेळाचा जगभरात प्रचार-प्रसार मात्र उदय देशपांडे ..

एखाद्या निवडलेल्या विषयाचा बहुपैलू वेध घेणारे आणि अनेक आयामांतून त्या विषयाचा एक एक पदर अलगद उलगडून सांगणारे लेखक आणि नाटककार म्हणजे अभिराम भडकमकर. त्यांच्या ’सीता’ या नव्या कोर्‍या कादंबरीचे नुकतेच प्रकाशन झाले. तसेच उद्या, दि. 22 जानेवारी रोजी ..

राम हा समस्त भारतीयांचा आदर्श. या रामाच्या भक्ती आणि प्रेमातून गदिमा आणि बाबूजी या द्वयीने ‘गीतरामायण’ साकारले. ते अजरामर झाले. हेच ‘गीतरामायण’ म्हणजे महाराष्ट्राचं वैभव. त्याचा छंद-वृत्तासहित हिंदीत अनुवाद करण्याचे कौशल्यपूर्ण काम गोव्याच्या दत्तप्रसाद ..

नाशिक येथील ‘गर्गे आर्ट स्टुडिओ’ २०२३ साली १०० वर्षांचा झाला. त्यानिमित्त गेल्या तीन पिढ्यांनी साकारलेल्या कल्पक कलाकृती, शिल्प आणि चित्र तसेच छायाचित्र यांचे प्रदर्शन जहांगीर गॅलरी येथे आयोजित करण्यात आले होते. तेव्हा कलासाधनेत पूर्णपणे रममाण झालेल्या ..

स्वातंत्र्यवीर वि. दा. सावरकरांवर आजवर अनेक विद्वानांनी, तसेच तरूण अभ्यासकांनी सुद्धा प्रदीर्घ लेखन केले आणि अजूनही ही आशयनिर्मितीची प्रक्रिया अव्याहतपणे सुरु आहे. याचाच मूर्त आणि सबळ पुरावा म्हणजे ’बखर सावरकरांची.’ कायद्याचे शिक्षण घेऊन, त्यातच ..

वर्षअखेर म्हणजे विविध साहित्य संमेलनांची पर्वणी. ’अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलना’ची तयारीसुद्धा झोकात सुरू असते. मराठी ही समृद्ध साहित्य संस्कृती लाभलेल्या विशेष पाच भाषांमध्ये मोडते. आजवर या अभिजात मराठीचा प्रवास पाहिला तर तो एकसुरी नाही, विविध ..

महाराष्ट्राला लाभलेली समृद्ध साहित्य परंपरा साहित्य आणि संगीताची देण यांचा आपल्याला नेहमीच अभिमान वाटतो. यात मोलाचं योगदान दिले-ते भक्तिपरंपरेने. संपूर्ण हिंदुस्थानात अनेक संत होऊन गेले, महाराष्ट्रात त्यांचे प्रमाण तुलनेने अधिक होते. यातील काही ..

खेळांतून भारतीय संस्कृतीची ओळख मुलांना करून देण्यासाठी, प्रयत्नशील असलेले चंचल मालवीय यांनी अनेक ’बोर्डगेम्स’ तयार केले आहेत. खेळता-खेळता मुलांवर संस्कार व्हावेत, आपल्या परंपरा, आपल्या कथा यांची माहिती त्यांना बालवयातूनच व्हावी, यासाठी मालवीय गेली ..

संगीत, गायन, लेखन आणि पक्षी निरीक्षण अशा चहू अंगांनी कालवेध घेणारे अरविंद परांजपे यांचा संक्षिप्त परिचय करुन देणारा हा लेख... ..

बोरकरांबद्दल थोडं सांगते, मराठी भाषेतील आणि कोंकणी भाषेतील पद्मश्री पुरस्कारविजेते कवी होते. बोरकरांचा जन्म गोमंतकातील कुडचडे या पावन भूमीत ३० नोव्हेंबर इ.स. १९१० या दिवशी झाला. प्रापंचिक अडचणींमुळे त्यांना मॅट्रिकच्या पुढे शिकता आले नाही. इ.स. ..

आपल्या व्हायोलिनच्या सुरावटींवरून समस्त प्रेक्षकवर्गाला धुंद करणारे ज्येष्ठ कलाकार, व्हायोलिनवादक पं. मिलिंद रायकर. मूळचे गोव्यातील. परंतु, त्यांचा गोवा ते मुंबई प्रवास त्यांच्या संगीत साधनेइतकाच खडतर, रोमहर्षक आहे. त्यांच्या या सूरसाधनेविषयी.. ..

संगीताची आवड असल्याने त्याचाच ध्यास घेऊन घाटंजी ते यवतमाळ, यवतमाळ ते पुणे आणि पुणे ते नाशिक असा प्रवास केलेल्या डॉ. अविराज तायडे यांच्याविषयी.. ..

ईशान्य भारतात जेव्हा परकीयांनी पाय रोवण्यास आणि धर्मांतरास उघड सुरुवात केली, तेव्हा तेथील टोळ्यांनी आपली संस्कृती टिकवण्यासाठी प्राणपणाने लढे दिले. त्यांच्या शौर्यगाथा कथन करणार्‍या या पुस्तकाविषयी... ..

चित्रपट हे केवळ मनोरंजनाचे साधन नाही, काही वेळेस ते समाजप्रबोधन, मूल्यशिक्षण तर काही वेळेस ते कलेचे अविष्कार असतात. चित्रपट हे एका अर्थाने नव्या काळातील साहित्यच! परंतु, ते कसे पाहावे, हे सांगणारा समीक्षक इथे महत्त्वाची भूमिका बजावतो आणि म्हणूनच ..

अनेक गरजूंना मदत करून, उच्च शिक्षण घेऊन, गरिबांचे डॉक्टर म्हणून प्रसिद्धी मिळालेले डॉ. अभिजित सोनावणे यांच्याबद्दल.. ..

नर्मदा नदीकाठी ओंकारेश्वर तीर्थस्थानाजवळ आद्य शंकराचार्यांची १०८ फुटी धातूत घडवलेल्या मूर्तीचे नुकतेच लोकार्पण झाले. ही मूर्ती ज्यांनी घडवली, ते महाराष्ट्रातील सोलापूर येथील भगवान रामपुरे यांच्याविषयी... ..

एका कीर्तन परंपरा असलेल्या कुटुंबातली एक गोष्ट. सांगलीतलं समर्पित असं एक कुटुंब, परंतु प्रत्येकाचं संगीत वेगळं, प्रत्येकाचे गीतप्रकार वेगळे. यातून असलेली सर्वांची मतभिन्नता आणि दोन पिढ्यांमधले अंतर. हे अंतर दूर करणारा एक सेतू अशी रुळलेली कथा घेऊन ..

दै. ‘मुंबई तरुण भारत’ हे प्रारंभीपासूनच कलाकारांना, त्यांच्या कलाकृतींना व्यासपीठ देणारे एक हक्काचे माध्यम. आमच्या या प्रयत्नांत जेजेच्या प्रा. गजानन शेपाळ यांचे भरीव योगदान. ‘कोविड’पूर्वी विविध कलाप्रदर्शनांचा आढावा घेणारे ‘कलादालन’ हे त्यांचे ..

‘चांद्रयान-३’चे यशस्वी लॅण्डिंग झाले आणि संपूर्ण भारतात आनंदकल्लोळ उसळला. कार्यालयांतून, रस्त्यांवरून, सोसायट्यांपासून गावागावांतून, शाळा-महाविद्यालयांतून जल्लोष साजरा होत होता. आपल्या दैनंदिन आयुष्यावर सूर्याप्रमाणेच किंवा काकणभर अधिक प्रभाव असलेला ..

महाराष्ट्राच्या किनार्‍यालगतची समृद्ध लोकसंस्कृती पाहून तिचे नव्या माध्यमांतून दस्तऐवजीकरण करू इच्छिणार्‍या आणि त्यासाठी प्रसंगी पदरमोड करून आपली उद्दिष्टपूर्ती करणार्‍या चिन्मय भावेविषयी... ..

श्रावणसरी नुकत्याच कुठे सुरू झाल्या आणि शब्दवेल्हाळ लखलखती ‘रानकविता’ हरपली. श्रावणमास हा कवींचा लाडका ऋतूच. महानोरांची श्रावणकविता यानिमित्ताने प्रकर्षाने आठवते. त्यांच्या कवितांचे रसग्रहण, चिंतन करावे लागत नाही. वाचता वाचताच, ती कविता आपली होऊन ..

दि. १९ जानेवारी १९७२ रोजी अरुणाचल प्रदेशचे नामकरण करून या राज्याला प्रारंभी केंद्रशासित प्रदेश म्हणून दर्जा देण्यात आला. (पुढे २० फेब्रुवारी १९८७ रोजी अरुणाचल प्रदेशला पूर्ण राज्याचा दर्जा प्राप्त झाला.) या घटनेला ५० वर्षे पूर्ण झाल्याच्या निमित्ताने ..

फलटणमध्ये काही वर्षांपूर्वी ‘टेनिस कोर्ट’ सुरू करण्यात आले. या अत्यंत महागड्या खेळाची ओढ त्यावेळीच्या शाळकरी मुलांना लागली आणि त्यातून एक आंतरराष्ट्रीय खेळाडू तयार झाला. अशा या ऑलिम्पिकसाठी सराव करणार्‍या विश्वजित सांगळेची ओळख करुन देणारा हा लेख... ..

म्हणे मराठी साहित्यिक सत्याला भिडत नाहीत! अर्थात अखिल भारतीय साहित्य संमेलनाच्या अध्यक्षांनी मांडलेला हा मुद्दा आहे, म्हटल्यावर त्याला मान द्यायलाच हवा. नसतील लिहीत लेखक, असतील घाबरत. पण, कोणी मज्जाव केला आहे का? लिहा म्हणावं! वास्तवावर भाष्य करण्यास ..

४ वर्षांचा असल्यापासून अनाथ असलेला विशाल परुळेकर आज ४० अनाथ मुलांचे कुटुंब तुटपुंज्या मिळकतीत अभिमानाने चालवतो आहे.. त्याविषयी.. ..

बुद्धिमत्तेचे मापदंड गेल्या काही दशकांत बदलले. भारताची सांस्कृतिक विविधता आणि तिच्यातील अंतर्गत जटिलता उत्तमरितीने मांडली जाऊ लागली. अशाच एका हिर्‍याला प्रकाशात आणलं, ते विजया मेहतांनी. त्यांनी आपल्या उमेदीच्या काळात अनेक उत्तम नाटके केली. मुळातच ..

चित्रपटाचे बदलते ट्रेंड्स, या माध्यमाचा गेल्या काही दशकांत झालेला अफाट विस्तार आणि जागतिक चित्रपटसृष्टीकडे पाहता, भारतीय सिनेमाचे भवितव्य तसेच या बदलत्या प्रवाहांत विवेक अग्निहोत्रींच्या चित्रपटांची भूमिका, अशा अनेक मुद्द्यांवर सुप्रसिद्ध दिग्दर्शक ..

आवाज हीच ओळख असणार्‍या अनेकांपैकी एक, मोठ-मोठ्या अडथळ्यांतून आपला मार्ग शोधणार्‍या, मराठमोळ्या स्पायडरमॅनला आवाज देणारा कलाकार सचिन सुरेश याविषयी.. ..

समाजप्रबोधन आणि लोकशिक्षण या दोन सारख्या वाटणाऱ्या शब्दांमधील गर्भितार्थ समजावून दोन्हीचे अर्थ किती टोकाचे आहेत हे समजावताना समाजप्रबोधन कसे धोक्याचे आणि लोकशिक्षणाची निकड हे समजावून सांगणारे समाजसुधारक गोपाळ गणेश आगरकर यांची आज पुण्यतिथी...

नाटकाचा विषय जरी एखाद्या काळापुरता मर्यादित असला, तरीही लेखक आणि दिग्दर्शकाचं त्यात पडलेलं प्रतिबिंब हे मात्र कालातीत असतं. म्हणूनच पुलंची नाटकंही त्या काळात फार गाजली. परंपरागत चालत आलेल्या मराठी वाङ्मयाला विनोदाची किनार लावली आणि विनोदातून एक ..

प्रतिकूल परिस्थितीत आपल्या मेहनतीच्या जोरावर अनेक आयुष्य उभी करणार्‍या अर्धशिक्षित निराधार पण खंबीर स्त्रीविषयी. ही कहाणी आहे जया पाटील हिची... ..

लेखक? छे! हा तर मस्त फकीर! आयुष्याच्या कणाकणाचा रसास्वाद घेणारं बहुरंगी बहुढंगी व्यक्तिमत्व. बालवयातच घर सोडून स्वातंत्र्यसंग्रामात भाग घेण्याच्या इर्षेने घर सोडलं आणि हा देश पाहण्याच्या ओढीने महाराष्ट्रभर भ्रमण केलं. तळकोकण आणि सह्याद्रीचे सौंदर्य ..

निसर्गात रमणारे, कातळ शिल्पे, फुलपाखरे, पक्षी यांच्या गोष्टी तळमळीने सांगणारे, निसर्ग आणि इतिहास यासाठी आपले आयुष्य वाहून घेणारे भाई म्हणजेच सुधीर रिसबूड यांच्याविषयी... ..

‘द केरला स्टोरी’ चित्रपट प्रदर्शित होऊन एक आठवडा पूर्ण झाला. वाद-प्रतिवाद, बंदी असतानाही एक कोटींपेक्षा अधिक प्रेक्षकांनी हा चित्रपट आवर्जून पाहिला. तसेच या चित्रपटाने पहिल्याच आठवड्यात कोट्यवधींची बॉक्सऑफिसवर कमाईदेखील केली आहे. त्यानिमित्ताने ..

भारतीय खाद्यसंस्कृतीचा जगात पाचवा क्रमांक लागतो आणि चवीच्या दृष्टीने पाहिल्यास दुसरा क्रमांक! अशी ही भारताची वैविध्याने नटलेली आणि तितकीच समृद्ध खाद्यसंस्कृती. नुकताच ‘आंतरराष्ट्रीय नो डाएट डे’ साजरा झाला. त्यानिमित्ताने मुंबईच्या अगदी जवळ असलेल्या ..

नव्या पिढीला इतिहासाची ओळख करून देण्याचा प्रयत्न करत असलेल्या नवोदित इतिहासकाराविषयी म्हणजेच अंकुर काणे विषयी... ..

अभिनय, दिग्दर्शनाबरोबरच मराठी साहित्यिक-सांस्कृतिक क्षेत्रातील ज्येष्ठ रंगकर्मी प्रमोद पवार यांची नुकतीच संगीत नाटक अकादमीच्या नाटक विभागाच्या सल्लागार समितीवर नियुक्ती जाहीर झाली आहे. तसेच ‘संस्कार भारती’च्या कार्यकारिणीत नाटकविधेचे प्रमुख संयोजक ..

कायद्याचे शिक्षण घेऊन आपल्या संस्कृतीच्या, इतिहासाच्या आणि माणसांच्या कथांमध्ये स्वारस्य असणारा, त्यासाठी भटकंती करणारा आणि आपले अभ्यासपूर्ण अनुभवकथन करत आपल्या लेखणीतून लोकांना महाराष्ट्रातल्या गावागावांच्या अद्भुत गोष्टी सांगणार्‍या प्रणव पाटील ..

‘अभंग ग्रंथदालना’ची स्थापत्यविशारद प्रमोद जोशी यांनी लिहिलेली दोन पुस्तके नुकतीच वाचनात आली आणि आपल्या सनातन धर्माविषयी माहितीत भर पडली. ‘सनातन म्हणजे पुरातन’ असा सहज एक समज आपण करतो. पण, ‘सनातन’ या शब्दाचा खरा अर्थ काय, तर ‘नित्यनूतन ते सनातन.’ ..

मानसोपचारतज्ज्ञ डॉ. आरती सूर्यवंशी यांनी ‘भावनिक बुद्धिमत्ता’ या विषयात पीएचडी केली, पुस्तके लिहिली आणि जनजागृतीसाठी ‘टॉक शो’ सुरू केले. समाजप्रबोधनातून आत्मिक समाधान मिळवणार्‍या डॉ. आरती यांच्याविषयी... ..

धर्मवीर Sambhaji Maharaj यांची आज (मंगळवार) पुण्यतिथी. विक्रम संवत्सराचा शेवटचा दिवस आणि एका युगपुरुषाचा अंत फाल्गुन अमावास्येला झाला. या दिवसाची इतिहासात विशेष नोंद झाली आहे. त्यानिमित्त ख्यातनाम लेखक व अनेक पुरस्कारप्राप्त कादंबरीकार विश्वास पाटील ..

राजस्थानच्या बारमेर खेड्यातून एक संस्था हस्तशिल्प तसेच तत्सम गृहोद्योग करून शेकडो घरे चालवते. तसे म्हटले तर राजस्थानात हस्तशिल्प आणि कलाकुसर काही नवीन नाही. घराघरातून स्त्रिया हेच करताना दिसतात. मग ‘ग्रामीण विकास एवं चेतना संस्थान’चे कार्य काय वेगळे? ..

महिला दिनाच्या दिवशी स्त्री पुरुष समानता, स्त्री मुक्ती, महिला सबलीकरण अन सक्षमीकरण हे विषय चावून चोथा झालेले आहेत. आज प्रत्येक स्त्रीलाच नाही तर पुरुषाला समानतेबद्दल काही म्हणणं असतं. पण जागतिक महिला दिनाच्या निमित्ताने या वर्षी समानता ही थीम ठरवण्यात ..

सातासमुद्रापार अमेरिकेतील न्यूयॉर्कमध्ये जन्मलेली एक ज्यू मुलगी. पण, हिंदू धर्माची, भारताची एक अनामिक ओढ का कुणास ठावूक तिला कायम खुणावत असे. हीच ओढ, याचं आकर्षणाचं रुपांतर झालं हिंदू धर्म स्वीकारण्यात. तिने नुसता धर्मच स्वीकारला नाही, तर भगवद्गीता, ..

नुकताच मराठी भाषा गौरव दिन पार पडला. यानिमित्ताने काळाच्या ओघात मराठीच्या लेखन शुद्धलेखनाच्या झालेले बदल आणि एकूणच परिणाम अशा अनेक विषयांवर विचारमंथन झाले. भाषेचे नवनवीन आयामही नमूद केले गेले. यात लक्षात राहिलेली महत्वाची गोष्ट म्हणजे विस्मृतीत ..

माणसं, त्यांची जीवनपद्धती, त्यावर आधारलेली विचारपद्धती एका समूहापुरती न राहता गावं देश जोडत गेली. वाचनसंस्कृतीचा वारसा आपल्याला लाभला आहेच, तो समृद्ध केला अनुवादित साहित्याने. भाषांतरानेही जागतिकीकरण होतं. मूल्यांची, विचारांची देवाणघेवाण होते. मराठी ..

शिवचरित्र रुपेरी पडद्यावर यावं, नव्या पिढीच्या भावविश्वात शिवाजी महाराज पोहोचावे यासाठी दिगपाल लांजेकरांनी 'शिवराज अष्टक' ही संकल्पना आणली. त्यामागचं प्रयोजन काय, प्रेरणा कोणती आणि आतापर्यंत त्याला मिळालेला प्रतिसाद या सर्व मुद्यांवर आज शिवजयंतीच्या ..

‘सोलो’ भटकंती करताना अनेक सुंदर बांधणीच्या पायविहिरी पाहून आपलं करियर पणाला लावलं. त्या विहिरी स्वच्छ करणं आपल्याला शक्य नसल्याने ‘महाराष्ट्र बारव मोहीम’ सुरु केली. अवघ्या एका वर्षात मोहिमेने बाळसं धरलं आणि तेवढ्याच सहजतेने आपली मोहीम रोहन काळेने ..

धरण बांधण्याचा सरकारचा निर्णय प्रशासन जेव्हा व्यवस्थितपणे हाताळू शकत नाही तेव्हा होणारी सर्वांचीच अपरिहार्यता निर्वासित होणाऱ्या धरणग्रस्तांच्या पिढ्यापिढ्यांतून आयुष्यभर ठसठसत असते. १९५८ साली वैघई नदीवर धारण बांधून झाले. त्या धरणाच्या बांधकामाला ..

एक उत्कृष्ट कल्पनाविस्तार म्हणून रसिक चित्रपटाकडे दुर्लक्ष करतायेत. ऐतिहासिक चित्रपट इतिहास दाखवणारेचअसावेत असा बऱ्याचदा आपला अट्टाहास असतो. पण हा कल्पनाविस्तारच कथानकाला अप्रतिम बनवतो. कथानक थोडक्यात सांगते आणि मग चित्रपट का पाहावा याविषयी बोलू. ..

आज चित्रपटसृष्टीची होत असलेली वाताहत आपण पाहतो आहोत. एकेकाळी या चंदेरी दुनियेचा सुवर्णकाळ होता. चित्रपट म्हणजे निखळ मनोरंजन अशी कल्पना एकेकाळी होती. मात्र जसे घराघरात टेलिव्हिजन येत गेले तशी मनोरंजनाची व्याख्या बदलली, ते पाहून चित्रपटांना आपल्यात ..

"आपल्या देशाचं भवितव्य काय? आजची लहान मुलं हेच आपलं भवितव्य. त्यासाठी समाजापासून तुटलेला प्रत्येक घटक मुख्य प्रवाहात आणणं महत्वाचं आहे." इतिहास तज्ज्ञ व परराष्ट्र संबंधाचे अभ्यासक चंद्रशेखर नेने म्हणाले. हिंदू सेवा संघांचे संस्थापक दामूअण्णा टोकेकर ..

"सामाजिक आणि राजकीय घडामोडींवर भाष्य करताना घटनांचं ठळक चित्र डोळ्यांसमोर उभं होतं, म्हणून ही कादंबरी मला महत्वाची वाटते. अर्थात ही एकच गोष्ट नाही तर लेखकाची लेखनशैली, एखाद्या प्रदेशाबद्दल दिलेले संदर्भ डोळ्यासमोर चित्र उभं करतात." असे साहित्य प्रकाशनच्या ..

कथेची सुरुवात हंपीच्या उध्वस्त भग्न मंदिरापासून होते. रझियाला आपल्यातली लक्ष्मी हे भग्नावशेष पाहताना तिथल्या गारव्यासारखीच बोचत असते. इथून रझियाचं आत्मपरीक्षण सुरु होतं. आणि मग रझियापासून लक्ष्मीपर्यंतचा प्रवास होतो. हा प्रवास दाखवण्यासाठी लेखकानं ..

सुलोचना बाई गेल्याचं समजलं आणि सगळी कलासृष्टी हळहळली. काही माणसं जन्मजात काही खुबी घेऊन येतात. कला ही बहुतेकदा वारसा परंपरेने पुढच्या पिढीकडे जाते. म्हणतो ना, आपला पहिला गुरु म्हणजे आपली आई. आई किंवा घरातली इतर मंडळी.. जन्माला आलेलं मूल आपल्या भोवताली ..

वध हा थरारक चित्रपट येत्या ९ डिसेम्बरला प्रदर्शित होत आहे. या चित्रपटाच्या निमित्ताने मुख्य भूमिकेत असलेले अभिनेते संजय मिश्रा यांची मुलाखत घेतली. मुलाखतीदरम्यान त्यांनी अनेक सामाजिक विषयांवर भाष्य केलं. तसेच स्त्री पुरुष संबंध आणि पालक पाल्य ..

ही घटना घडून गेली. पण पुढे काय? अशा अनेक मुली जन्माला येतील आणि त्यांच्या सहिष्णू वृत्तीचा फायदा घेणारे डोमकावळे टपलेलेच असतील. या मुली मानसिक दृष्ट्या कमकुवत असतात का? तर मुळीच नाही. मायाळू असतात, संवेदनशील असतात, क्षमाशील, आशावादी असतात. उदारमतवादी ..

नुकताच प्रशांत दामले यांच्या एका लग्नाची पुढची गोष्ट या प्रयोगाचा १२ हजार ५०० वा प्रयोग पार पडला. एका लग्नाची गोष्ट ह्या त्यांच्या गाजलेल्या नाटकाचा आणि सध्या सुरू असलेल्या 'एका लग्नाची पुढची गोष्ट'शी तसा काहीही संबंध नाही. प्रशांत दामलेंनी या नाटकाचा ..

आज दि. 5 नोव्हेंबर, म्हणजे मराठी रंगभूमी दिन. रंगभूमी दिनानिमित्त या क्षेत्रातील अभिनेते, दिग्दर्शक, लेखक, संगीत, प्रकाशयोजना आणि नेपथ्य अशा सर्वच भूमिकांचा जवळून अभ्यास केलेल्या किशोर पेणकर यांच्याशी केलेली ही खास बातचित... ..

याच आठवड्यात प्रदर्शित झालेल्या रामसेतू या चित्रपटाचे दिग्दर्शन अभिषेक शर्मा यांनी केले आहे. चित्रपटाचं कथानक अफगाणिस्थानातील एका बुद्ध लेण्यापासून सुरु होतं आणि न्यायालयात येऊन थांबतं. रामसेतू निसर्गनिर्मित की मानवनिर्मित या प्रश्नाच्या उत्तराभोवती ..

महाराष्ट्राला समर्थ स्त्री व्यक्तिरेखांची सशक्त परंपरा फार पूर्वीपासून लाभली आहे. स्त्रीच्या मनाचा थांग लावता येत नाही, तिची दुःखं जशी वेगळी तशीच तिची सुखं सुद्धा अनाकलनीय. या अशाच इतरांसारख्या चारचौघी. प्रत्येकीची स्वप्न वेगळी, प्रत्येकीची कथा ..

भाऊबीज आणि यमद्वितीया : भाउबीज म्हणजे बहिण भावाच्या नात्यांचे सोहऴे. जन्मापासूनच प्रेमऴ धाग्यात गुंफलेलं हे पवित्र नातं. एकमेकांची काऴजी घेत नेहमी एकत्र वाढलेले बहिण भाऊ लग्नानंतर मात्र एकमेकांपासून विलग होतात. बहीण माहेरपणाला का होईना २ दिवस माहेरी ..

दिवाळी हा हिंदू संस्कृतीतील एक महत्वाचा सण. आठ महत्वाच्या सणांचा एकत्रित उत्सव. या चार दिवसांत लक्ष्मी पूजनाचे महत्व उल्लेखनीय आहे. लक्ष्मी पूजन हा सनातन धर्मातील महत्वाच्या सणांपैकी एक सण. दिवाळीच्या शुभ मुहूर्तावर अमावास्येच्या दिवशी लक्ष्मीची ..

दिवाळी हा दिव्यांचा सण आहे आणि नात्यांचा उत्सव आहे. दिवाळीच्या चार दिवसात आपण गोधनाची, धन्वंतरीची, लक्ष्मी व कुबेराची पूजा करतो. नरक चथुर्दशी साजरी करून पाडव्याच्या दिवशी अभ्यंग स्नान करतो. बलिप्रतिपदेनंतर भाऊबीज साजरी करून आपल्या बहीण भावांच्या ..