बांगलादेशच्या शिक्षण क्षेत्रात धर्मांधांची घुसखोरी!

मुंबई : बांगलादेशात इल्सामिक कट्टरपंथींकडून हिंदू अल्पसंख्याकांना ‘टार्गेट’ करत त्यांच्यावर हल्ले, अत्याचार करण्याचा प्रयत्न अद्यापही सुरूच आहे. इस्लाममध्ये मूर्तिपूजा-मंदिरे हराम म्हणून त्यांनी हिंदूंच्या या प्रतिकांवर हल्ले केले. बांगलादेशात एका अर्थाने युनूस सरकार येताच कट्टरपंथी इस्लामिक गटांनी देशातील शिक्षण ( Education ) क्षेत्रावर आपला प्रभाव वाढवण्याचा प्रयत्न केला आहे. शिक्षण क्षेत्रात इस्लामिक कट्टरतावाद्यांची घुसखोरी हा अचानक घडलेला प्रकार नव्हे, तर शेख हसीना यांच्या राजवटीत इस्लामी गटांनी या क्षेत्रात आधीच पाय रोवण्यास सुरुवात केली होती. ’बांग्लादेश इन्स्टिट्यूट ऑफ पीस अ‍ॅण्ड सिक्युरिटी स्टडीज’च्या २०१७च्या सर्वेक्षणातून असे दिसून येते की, बांगलादेशातील खाजगी विद्यापीठे इस्लामिक कट्टरतावादाच्या प्रसारासाठी सुपीक जमिनी बनत चालल्या होत्या.

बांगलादेशची ’नॉर्थ साउथ युनिव्हर्सिटी’ इस्लामिक कट्टरतावादाची केंद्रबिंदू बनली आहे. दि. १६ जुलै २०१६ रोजी प्राध्यापक गियास उद्दीन अहसान, ‘स्कूल ऑफ हेल्थ अ‍ॅण्ड लाईफ सायन्सेस’चे तत्कालीन डीन आणि कार्यवाहक प्र-कुलगुरू यांना प्राणघातक घटनांमध्ये सामील असलेल्या व्यक्तींना फ्लॅट भाड्याने दिल्याबद्दल दोन साथीदारांसह अटक करण्यात आली होती. ढाका येथील होली आर्टिसन बेकरीवर दि. १ जुलै रोजी दहशतवादी हल्ला होता. या घटनेने ‘एनएसयू’ची मूलगामी प्रभावांची असुरक्षितता अधोरेखित केली. याव्यतिरिक्त, दहशतवादी संघटना ’हिजबुत-तहरीर’शी संबंध असल्यामुळे विद्यापीठाच्या अधिकार्‍यांनी यापूर्वी चार प्राध्यापकांना बडतर्फ केले होते. उल्लेखनीय म्हणजे, होली आर्टिसन बेकरीच्या सहा ओळखल्या गेलेल्या हल्लेखोरांपैकी एक हा निब्रास इस्लाम, अबीर रहमान या विद्यार्थ्यांपैकी एक होता. काझी मोहम्मद रेझवानुल अहसान नफीस, जो २०१२ मध्ये न्यूयॉर्क फेडरल रिझर्व्ह बँकेवर बॉम्बस्फोट घडवण्याचा प्रयत्न केल्याबद्दल दोषी ठरला, तोदेखील ‘एनएसयू’मध्ये उपस्थित होता.

याशिवाय २०१३ मध्ये ‘एनएसयू’ विद्यार्थी सदमान यासिर मामून, फैसल बिन नईम द्विप, एहसान रजा रुम्मन, मकसुदुल हसन अनिक, नईम इराद आणि नफीज इम्तियाज यांना ब्लॉगर आणि ‘गणजागरण मंचा’चे कार्यकर्ते अहमद राजीब हैदर यांच्या हत्येप्रकरणी अटक करण्यात आली होती. बांगलादेशी माध्यमांनीसुद्धा नोंदवले आहे की, ‘एनएसयू’, ‘बीआरएसी’ किंवा ‘आययूबी’सारख्या खासगी संस्था ’हिजबुत-तहरीर’चे बालेकिल्ले आहेत. बांगलादेशातील खासगी विद्यापीठांच्या कॅम्पसमध्ये इस्लामिक कट्टरतावाद किती प्रमाणात पसरला होता, हे कोटाविरोधी आंदोलनादरम्यान विद्यार्थी मृत्युमुखी पडण्याची उच्च संख्या दर्शविते, असे अहवाल आहेत.

मोहम्मद युनूस यांच्या नेतृत्वाखाली अंतरिम सरकार सत्तेवर आल्यानंतर, बांगलादेशातील प्राथमिक शाळेतील विद्यार्थ्यांनी घेतलेल्या शपथेमध्ये अल्लाचा संदर्भ समाविष्ट आहे, जो बांगलादेशातील वाढत्या धार्मिक कट्टरवादाचा प्रभाव अधोरेखित करतो. वाढत्या इस्लामी दबावाला प्रतिसाद म्हणून, अंतरिम सरकारने अलीकडेच शिक्षण मंत्रालयाकडून डॉ. के. एम. कबीरुल इस्लाम यांच्या नेतृत्वाखाली पाठ्यपुस्तकांचे पुनरावलोकन आणि सुधारणा करण्यासाठी स्थापन केलेली दहा सदस्यीय समिती विसर्जित केली. अशा समितीच्या स्थापनेला विविध इस्लामी गटांनी विरोध केला होता आणि नवीन चाचणी पुस्तकांचे पुनरावलोकन आणि सुधारणा करणार्‍या समितीमध्ये अशा विद्वानांना समान प्रतिनिधित्व असावे, असे नमूद करून इस्लामी विद्वानांचा समावेश करण्याची मागणी केली होती. पाठ्यपुस्तक समिती बरखास्त करण्याच्या अंतरिम सरकारच्या या निर्णयावर नागरी समाजातून तीव्र टीका झाली. ‘ट्रान्सपरन्सी इंटरनॅशनल बांगलादेश’ (टीआयबी)ने या निर्णयाचा निषेध केला आणि त्याला कट्टरतावादी धमक्यांसह तडजोड म्हणून लेबल केले. सरकारच्या निर्णयाचे वर्णन ’चिंताजनक आणि धोकादायक’ असल्याचे सांगून संघटनेने म्हटले आहे की रद्द करणे हे भेदभावमुक्त ’नव्या बांगलादेश’चे स्वप्न आहे आणि अतिरेकी मागण्यांना बळी पडण्याची चिंताजनक प्रवृत्ती दर्शविते.

खासगी विद्यापीठ - ५०

टक्केकौमी मदरसा - १४

विशेष संस्था नाहीत - १३

आलिया मदरसा - ९

सार्वजनिक (पब्लिक) विद्यापीठ - ६

सरकारी महाविद्यालय - ४

खासगी महाविद्यालय - ४

इस्लामिक कट्टरपंथींनी बांगलादेशातील खासगीच नव्हे, तर सार्वजनिक विद्यापीठांवरही आपला प्रभाव वाढवला आहे. दि. १६ जुलै रोजी ढाका विद्यापीठाच्या छात्र लीगचे अध्यक्ष मजहरुल कबीर शायन यांनी दावा केला होता की, हिजबुत-तहरीर आणि जमात-ए-इस्लामी बांगलादेशसारख्या कट्टरवादी गटांनी चळवळीचा ताबा घेतला आहे. असत्यापित अहवालांनी सूचवले आहे की, नाहिद इस्लाम, सरजिस आलम, हसनत अब्दुल्ला, आसिफ महमूद, अबू बकर मुझुमदार आणि अब्दुल कादर यांच्यासह काही चळवळीचे समन्वयक हिजबुत-तहरीरशी संबंधित होते. शिवाय, ढाका विद्यापीठाच्या कायदा विभागाचे प्राध्यापक आसिफ नजरुल, जे अंतरिम सरकारमध्ये कायदा, न्याय आणि संसदीय व्यवहार मंत्रालयाचे सल्लागार आहेत, तेदेखील हिजबुत-तहरीरचे सदस्य होते.

 बांगलादेशातील हिंदूंवर होणार्‍या अत्याचाराविरोधात कोलकाता येथील ’बंगाली हिंदू संरक्षण संघा’च्यावतीने जोरदार आंदोलन करण्यात आले.

 रविवार, दि. ८ डिसेंबर रोजी दुपारी कोलकाता-ढाका आंतरराष्ट्रीय बस टर्मिनस येथे पारंपरिक बांगलादेशी जामदानी साड्या यावेळी जाळण्यात आल्या.

 आंदोलकांनी बांगलादेशी वस्तूंवर बहिष्कार टाकण्याचे आवाहन केले. यासोबतच तिरंग्याचा अपमान आणि हिंदूंवर हल्ले होत राहिल्यास भारतीय गप्प बसणार नाहीत, असा इशाराही त्यांनी दिला.