युद्धाची आग विझवा!

'हमास’ने इस्रायलवर केलेल्या दहशतवादी हल्ल्यानंतर पाश्चिमात्य देशांसोबतच भारतासारख्या देशांनीसुद्धा इस्रायलला पाठिंबा दर्शवला. त्यासोबतच, इस्रायलच्या दहशतवादविरोधी कारवाईचे समर्थनसुद्धा केले. दि. ७ ऑक्टोबरला ‘हमास’ने केलेल्या हल्ल्यानंतर जगभरात इस्रायलविषयी सहानभूती होती. पण, इस्रायलच्या कारवाईत गाझामध्ये ज्याप्रकारे सामान्य नागरिकांची हत्या होत आहे. त्यामुळे इस्रायलला एक जबाबदार देश म्हणून युद्धविराम करण्याची मागणी जोर धोरत आहे. मात्र, इस्रायलचे पंतप्रधान बेंजामिन नेतन्याहू यांनी ‘हमास’चा नायनाट होईपर्यंत युद्धविराम होणार नाही, या भूमिकेवर ठाम आहेत. नेतन्याहू यांच्या या भूमिकेमुळे इस्रायलचे डोळे झाकून समर्थन करणारे पाश्चिमात्य देशसुद्धा संभ्रमात आहेत.

इस्रायलवर झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यानंतर, बेंजामिन नेतन्याहू यांनी ‘हमास’च्या विरोधात युद्धाची घोषणा केली होती. युद्धाच्या सुरुवातीपासूनच जगाची दोन भागात विभागणी झालेली आहे. पाश्चिमात्य देशांनी दहशतवादी हल्ल्यानंतर इस्रायलला पाठिंबा दिला, तर जगभरातील इस्लामिक देशांनी पॅलेस्टाईनच्या नावाखाली ‘हमास’च्या दहशतवादी कारवाईचे समर्थन केले होते. फक्त मुस्लीम देशच नाहीतर, युरोप आणि अमेरिकेत स्थायिक झालेल्या मुस्लीम धर्मीयांचा सुद्धा पॅलेस्टाईनला पांठिबा आहे. युरोपमध्ये ‘हमास’ आणि पॅलेस्टाईनच्या समर्थनार्थ मोर्चेसुद्धा निघाले होते. त्यामुळे पाश्चिमात्य देशांच्या अंतर्गत शांततेलासुद्धा धोका निर्माण झाला आहे.

दुसरीकडे, भारतासह काही देशांनी इस्रायलच्या दहशतवादविरोधी कारवाईचे समर्थन केले. पण, त्याबरोबरच गाझा पट्टीत मानवीय मदत पोहोचवण्यासाठी प्रयत्न केले. या युद्धाला आता दोन महिन्यांहून अधिकचा काळ लोटलेला आहे. इस्रायलच्या दहशतवादाविरोधी कारवाईमध्ये आतापर्यंत १८ हजारांहून अधिक जणांचा मृत्यू झाला आहे. यामध्ये महिला आणि लहान मुलांचाही समावेश आहे. इस्रायलने केलेल्या नाकेबंदीमुळे गाझापट्टीमध्ये दैनंदिन गरजा भागवण्यासाठी आवश्यक असलेल्या वस्तूंचा तुटवडा निर्माण झाला आहे. अमेरिकेच्या मध्यस्थीनंतर इस्रायलने नाकेबंदीमध्ये शिथिलता आणली, पण ती गाझापट्टीतील लोकांच्या गरजा भागवण्यासाठी अपुरी आहे. त्यामुळे इस्रायलवर मानवीय मदत गाझापर्यंत पोहोचू देण्याचा दबाव वाढत आहे.

इस्रायल आणि ‘हमास’ गाझामध्ये एकमेकांविरूद्ध युद्ध लढत आहेत. दुसरीकडे, सोशल मीडियावर दोन्ही पक्ष जनभावना आपल्याकडे वळवण्याचा प्रयत्न करत आहेत. यासाठी ‘हमास’ने खोटे व्हिडिओ प्रसारित केल्याचे पण समोर आले आहे. याच व्हिडिओंच्या आधारे ‘हमास’ पाश्चिमात्य राष्ट्रांमध्ये सहानुभूती मिळवण्याचा प्रयत्न करत आहे, असा आरोप इस्रायलने केला आहे. सत्य काहीही असो, पाश्चिमात्य देशांमध्ये इस्रायलच्याविरोधात जनभावना तयार होत आहे. त्यामुळे, पाश्चिमात्य देशांनीसुद्धा इस्रायलवर युद्धविरामासाठी दबाव टाकण्यास सुरुवात केली आहे.

सुरक्षा परिषदेमध्ये युद्धविरामाच्या प्रस्तावावर गैरहजर राहणारे देशसुद्धा आता, इस्रायलच्याविरोधात भूमिका घेत आहेत. युद्धविरामच्या प्रस्तावावर नकाराधिकाराचा वापर केल्यामुळे अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष जो बायडन स्वपक्षीयांच्या निशाण्यावर आले आहेत. जो बायडन यांचा डेमोक्रेटिक पक्षात अनेक पॅलेस्टाईन समर्थक नेत्यांचे गट आहेत. या गटांनी बायडन यांच्यावर युद्धविरामासाठी इस्रायलला तयार करण्यासाठी दबाव टाकत आहेत. दुसरीकडे, पुढच्या वर्षी अमेरिकेत अध्यक्षपदासाठी निवडणुका होणार आहेत. अमेरिकेमध्ये इस्रायल समर्थकांचा मोठा प्रभाव आहे. त्यामुळे या मुद्द्यावर जो बायडन यांना तारेवरची कसरत करावी लागत आहे. इस्रायलवर दबाव टाकल्यास मतदार नाराज आणि युद्ध असेच सुरू राहिल्यास, स्वपक्षीयांची नाराजी बायडन यांना ओढावून घ्यावी लागणार आहे. त्यामुळे बायडन यांच्यासाठी ‘इकडे आड तिकडे विहीर’ अशी अवस्था निर्माण झाली.

इस्रायलवर युद्धविरामासाठी दबाव टाकला जात आहे. गाझात निर्माण झालेल्या मानवी संकटामुळे इस्रायलवर दबाव वाढत आहे. त्यामुळे इस्रायल आंतरराष्ट्रीय दबावापुढे झुकतो की आपले अंतिम लक्ष्य गाठतो, हे येणारा काळच ठरवेल.