कोण होणार पुढचे राष्ट्रपती? 'एनडीए'ला लागणार ९१९४ मते

नवी दिल्ली: निवडणूक आयोगाने राष्ट्रपती निवडणुकीची तारीख जाहीर केली आहे. दि. १८ जुलै रोजी मतदान होणार असून दि. 21 जुलैला देशाचा पुढचा राष्ट्रपती निवडला जाणार आहे. विद्यमान राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद यांचा कार्यकाळ दि. २५ जुलै रोजी संपत आहे. त्यापूर्वी निवडणूक प्रक्रिया पूर्ण होईल. लोकसभा, राज्यसभा सदस्य आणि आमदार राष्ट्रपतींच्या निवडणुकीत मतदान करतील. तर, विधान परिषदेचे सदस्य आणि दोन्ही सभागृहातील नामनिर्देशित सदस्यांना मतदानाचा अधिकार नाही. भारतातील राष्ट्रपती निवडणुकीची सध्याची पद्धत १९७४ पासून सुरू आहे. आणि हीच पद्धत २०२६ पर्यंत लागू असेल.

 

निवडणुकीत एकूण ४८०९ मतदार आहेत. त्यात लोकसभेचे खासदार आणि सर्व राज्यांच्या विधानसभांच्या आमदारांचा समावेश आहे. अध्यक्ष म्हणून निवडून येण्यासाठी उमेदवाराला ५० टक्के मतांची आवश्यकता असते. एनडीएच्या बाजूने ४४० खासदार आहेत, तर यूपीएकडे १८० खासदार आहेत. एनडीएकडे जवळपास ५,३५,००० मते आहेत. यात मित्रपक्षांसह खासदारांच्या समर्थन मोजले तर ३,०८,००० मतांचा समावेश आहे. राज्यांमध्ये भाजपला सर्वाधिक ५६, ७८४ मते उत्तर प्रदेशात आहेत. उत्तरप्रदेशमध्ये त्यांचे २७३ आमदार आहेत. उत्तर प्रदेशात प्रत्येक आमदाराला सर्वाधिक २०८ मते आहेत. तर, एनडीएला बिहारमध्ये दुसऱ्या क्रमांकाची सर्वाधिक मते मिळतील. बिहारमध्ये १२७ आमदार आहेत. आणि प्रत्येक आमदाराची १७३ मते आहेत. यामुळे एकूण २१, ९७१ मते मिळतील. त्यापाठोपाठ महाराष्ट्रात १८,५५० मते आहेत. कारण इथे १०६ आमदार आहेत आणि प्रत्येकी १७५ मते आहेत.

 

२०१७च्या राष्ट्रपती निवडणुकीच्या तुलनेत, भाजप आणि राष्ट्रीय लोकशाही आघाडीच्या (एनडीए) मित्रपक्षांच्या आमदारांची संख्या कमी झाली आहे. परंतु त्यांच्या खासदारांची संख्या निश्चितपणे वाढली आहे. भाजपकडे ४६५, ७९७ मते आहेत आणि त्यांच्या मित्रपक्षाला ७१,३२९ मते आहेत. म्हणजेच एकूण ५,३७,१२६ मते आहेत. एनडीएला विजयासाठी आणखी ९१९४ मतांची गरज आहे. बहुमताचा आकडा सहज पार करण्यासाठी भाजपची बीजेडी आणि वायएसआर काँग्रेसशी चर्चा अंतिम टप्प्यात आहे. २०१७च्या राष्ट्रपती निवडणुकीत भाजपला पाठिंबा देताना दोन्ही पक्षांनी रामनाथ कोविंद यांना मतदान केले होते. भाजपला पुन्हा एकदा हे दोन्ही पक्ष भाजपच्या उमेदवाराला पाठिंबा देतील अशी अपेक्षा आहे. वायएसआर काँग्रेस किंवा बीजेडीचा पाठिंबा मिळाल्यास एनडीएच्या उमेदवाराच्या विजयाचा मार्ग मोकळा होईल.

 

सर्वसाधारणपणे, निवडणुकीत सर्वाधिक मते मिळविणाऱ्या उमेदवाराला त्याच्या जागेचा विजयी घोषित केले जाते. परंतु राष्ट्रपतीपदाच्या निवडणुकीत पराभव किंवा विजय मतांच्या संख्येवर नव्हे तर मतांच्या मूल्यावर निश्चित केला जातो. राष्ट्रपतीपदाच्या निवडणुकीत उमेदवाराला खासदार आणि आमदारांच्या एकूण मतांच्या निम्म्याहून अधिक मते मिळवावी लागतात. सध्या अध्यक्षपदाच्या निवडणुकीसाठी 'इलेक्टोरल कॉलेज'च्या सदस्यांच्या मतांचे वजन १०, ९८, ९०३ हे. अध्यक्षपद जिंकण्यासाठी उमेदवाराला किमान ५,४६,३२० मतांची आवश्यकता असते. हा आकडा गाठणारा उमेदवार देशाचा राष्ट्रपती म्हणून निवडला जातो.

 

दरम्यान, काँग्रेस अध्यक्षा सोनिया गांधी यांनी राष्ट्रपतीपदाच्या निवडणुकीसंदर्भात राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षाचे (एनसीपी) अध्यक्ष शरद पवार, तृणमूल काँग्रेसच्या अध्यक्षा आणि पश्चिम बंगालच्या मुख्यमंत्री ममता बॅनर्जी यांच्यासह काही विरोधी नेत्यांशी संपर्क साधला आहे. राष्ट्रपतीपदाच्या निवडणुकीत बहुमत नसतानाही काँग्रेसला विरोधकांच्या वतीने समान उमेदवार उभा करता येतो. सोनिया गांधी यांनी एकेकाळी त्यांच्या नागरिकत्वाच्या मुद्द्यावरून पक्ष सोडलेले राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षाचे नेते शरद पवार, तसेच भारतीय कम्युनिस्ट पक्षाचे सीताराम येचुरी आणि तृणमूल काँग्रेसच्या अध्यक्षा आणि पश्चिम बंगालच्या मुख्यमंत्री ममता बॅनर्जी यांच्याशी फोनवर चर्चा केली.

ममता बॅनर्जी यांनी राष्ट्रपतीपदाच्या निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर राजधानी दिल्लीत दि.१५ जून रोजी विरोधी पक्षांच्या नेत्यांची बैठक बोलावली आहे. त्यांनी विरोधी पक्षांच्या मुख्यमंत्र्यांनाही आमंत्रित केले आहे. 'कॉन्स्टिट्यूशन क्लब' येथे ही परिषद होणार आहे. यामध्ये काँग्रेस अध्यक्षा सोनिया गांधी, आम आदमी पक्षाचे निमंत्रक अरविंद केजरीवाल, सीताराम येचुरी, उद्धव ठाकरे यांच्यासह विरोधी पक्षांच्या २२ नेत्यांच्या नावांचा समावेश आहे. राष्ट्रपती निवडणुकीची अधिसूचना 15 जून रोजी जारी होणार आहे. 29 जून उमेदवारी अर्ज भरण्याची अंतिम तारीख निश्चित करण्यात आली असून 30 जून रोजी नामनिर्देशनपत्रांची छाननी होणार आहे. उमेदवार 2 जुलैपर्यंत उमेदवारी अर्ज मागे घेऊ शकतात.