मुखवट्याआडचे राहुलायन

 

"ऐकले का इंदू, तू लावलेल्या रोपट्याची फळं आपण आज चाखतोय. मी जीवंत असतानाच संघाच्या लोकांचे काम जोरात चालले होते. भविष्यात काँग्रेससमोर त्यांच्या विचारांचे आव्हान असणार, मला वाटलेच होते," त्यांनी कोटातला गुलाब हळुवार गोंजारत म्हटले. यावर त्यांच्या कन्यारत्नाने करारी नजरेने आणि पापण्यांची कैक वेळा उघडझाप करत म्हटले, “हो, पण आपणही काही कमी नाही. वसंतसेना, बाबा वसंतसेना! आज तुमचा, माझा आणि माझ्या नातवाचाही डंका ‘रोखठोक’पणे पिटत आहेत. रशिया-युक्रेनच्या युद्धात त्या मोदींनी तुमची तटस्थ नीती उपयोगात आणली, असेही ते सांगत आहेत. माहिती आहे की नाही?” हं! कुठेतरी मृत्यूनंतरच्या जगात त्या बाप-बेटीची अशी चर्चा रंगली असेल का? छे... छे... त्यांना तिथे तसे वाटले तरी इथे मला त्याचा काही फायदा होणार नाही. महामहिम थोर-थोर आदर्श महापुरुष देशाचे पहिले पंतप्रधान नेहरू यांच्या तटस्थ भूमिकेची कॉपी मोदींनी केली, असे मी म्हटले. ते म्हणणे, दिल्लीच्या तख्तापर्यंत पोहोचले पाहिजे. महामहिम अतिदयाळू मॅडम सरकारच्या चरणी माझे विधान पोहोचले की गंगेत घोडे न्हाले. हं, पण गंगेत नकोच. ते मोदी आणि योगींसारखे गंगा-गंगा करतात. त्यापेक्षा मिठीनदीत घोडे न्हाले, असे म्हणतो. कारण, मिठी नदी आमच्या जवळची आहे. काय म्हणता, मिठी नदी स्वच्छतेच्या प्रकल्पात काही काळेबेरे झाले. त्यामुळे मिठी नदी अजून नालाच आहे? त्या नाल्यात घोडा न्हाणार तर सोडा, सहिसलामत उभा राहिला आणि उभा राहून जगला, तरी खूप मोठे आहे? बस करा. तुम्ही लोकसुद्धा ना इतकं का ‘रोखठोक’ बोलता? मी ‘रोखठोक’ बोलतो, पण ते खोटे असते आणि अतिदयाळू मॅडम त्यांचे अति-अतिदयाळू राजकुमार, माझे आदरणीय काका, आमचे साहेब यांना खूश करण्यासाठीचे असते. तुम्हीसुद्धा माझ्यासाठी असे खोटे, पण स्तुती करणारे बोलत जा. मी अतिदयाळू मॅडम किंवा काका किंवा आमच्या साहेबांपेक्षाही थेट मुळाचीच म्हणजे पंतप्रधान नेहरूंचीच स्तुती केली. होतील ना मॅडम आणि राजकुमार खूश? करतील ना मला ते मुख्यमंत्री? नाही नाही... मला मुख्यमंत्री म्हणायचे नव्हते, ते आपले चुकून ओठावर आले. मी काय म्हणत होतो की, पंतप्रधान नेहरू यांची परराष्ट्रनीती... काय तो तटस्थपणा! काय ते गांधी घराणे!