डॉ.सायरस पूनावाला यांना २०२१ चा लोकमान्य टिळक राष्ट्रीय पुरस्कार जाहीर

पुणे : सीरम इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडियाचे संस्थापक अध्यक्ष डॉ. सायरस पूनावाला यांना यावर्षी लोकमान्य टिळक स्मारक ट्रस्टच्या (हिंद स्वराज्य संघ) वतीने लोकमान्य टिळक राष्ट्रीय पुरस्काराने गौरविले जाणार आहे. पूनावाला समूहाच्या सीरम इन्स्टिट्यूटने आपल्या कोव्हिशील्ड लशीने भारतासह जगभरातील कोट्यवधी नागरिकांना कोरोनापासून सुरक्षित ठेवले. विविध प्रकारच्या लसनिर्मितीमधील अग्रगण्य कंपनी असलेल्या 'सीरम'ने जागतिक स्तरावर मानवी आरोग्याच्या रक्षणार्थ महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. लोकमान्यांच्या चतुःसूत्रीतील स्वदेशीच्या तत्त्वासाठी डॉ. पूनावाला यांच्या नेतृत्वाखाली पूनावाला समूहाच्या या कंपनीने मोठी झेप घेतली. ते अधोरेखित करण्यासाठी टिळक स्मारक ट्रस्टच्या विश्वस्तांनी डॉ. सायरस पूनावाला यांची यंदाच्या लोकमान्य टिळक राष्ट्रीय पुरस्कारासाठी एकमताने निवड केली आहे.

लोकमान्य टिळक स्मारक ट्रस्टचे विश्वस्त डॉ. रोहित टिळक यांनी आज मुंबईत पत्रकार परिषदेत या पुरस्काराची घोषणा केली.

शुक्रवार दि. १३ ऑगस्ट रोजी होणाऱ्या पुरस्कार वितरण सोहळ्यास राज्याचे उपमुख्य मंत्री अजित पवार, माजी केंद्रीय मंत्री आणि टिळक स्मारक ट्रस्टचे विश्वस्त सुशीलकुमार शिंदे प्रमुख पाहुणे आहेत. यावेळी महापौर मुरलीधर मोहोळ यांची सन्माननीय उपस्थिती राहणार आहे. त्या दिवशी सकाळी साडेदहा वाजता पुण्यात टिळक महाराष्ट्र विद्यापीठात हा सोहळा होईल.

 

दरवर्षी लोकमान्यांच्या पुण्यतिथीदिनी दि. १ ऑगस्ट रोजी पुण्यात टिळक स्मारक मंदिरात होणाऱ्या विशेष समारंभात पुरस्काराचे वितरण होते. यंदाचा समारंभ दि. १३ ऑगस्ट रोजी कोरोनाच्या पार्श्वभूमीवर निमंत्रितांच्या उपस्थितीत होणार आहे.स्मृतिचिन्ह, सन्मानपत्र आणि एक लाख रुपये असे लोकमान्य टिळक राष्ट्रीय पुरस्काराचे स्वरूप असून पुरस्काराचे यंदाचे ३८वे वर्ष आहे. १९८३पासून हा पुरस्कार प्रदान करण्यात येतो. यापूर्वी एस. एम. जोशी, कॉम्रेड डांगे, इंदिरा गांधी, डॉ. मनमोहन सिंग, अटलबिहारी वाजपेयी, प्रणव मुखर्जी, राहुलकुमार बजाज, जी. माधवन नायर,एन. आर. नारायण मूर्ती, डॉ. शिवथाणू पिल्ले, माँटेकसिंग अहलुवालिया, डॉ. कोटा हरिनारायण, डॉ. कैलासावडिव सिवन, बाबा कल्याणी यांना हा पुरस्कार देऊन गौरविण्यात आले. गेल्या वर्षी पुरस्कारासाठी सोनम वांगचुक यांची निवड करण्यात आली.


 __ स्वराज्य, स्वदेशी, राष्ट्रीय शिक्षण आणि बहिष्कार ही लोकमान्यांची चतुःसूत्री आजही तितकीच महत्त्वाची आहे असे नमूद करून डॉ. रोहित टिळक म्हणाले की, कोरोनाने संपूर्ण जगात हाहाकार माजवला. लाखो व्यक्तींचे बळी गेले. कोरोनावर लशीची निर्मिती हाच संकटातून वाचण्याचा मार्ग होता. ऑक्सफर्ड - अॅस्ट्राझेन्काच्या सहकार्याने सीरम इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडियाने अत्यंत कमी कालावधीत कोव्हिशील्डच्या कोट्यवधी डोसचे केलेले उत्पादन संपूर्ण मानवजातीसाठी वरदान ठरले आहे. भारताने कोव्हिशील्ड लस अन्य देशांनाही पुरवली. _ 'सीरम'च्या कार्यक्षमतेमागे, सक्षम वाटचालीच्या मागे डॉ. सायरस पूनावाला यांचे द्रष्टे नेतृत्व आहे. सर्वांसाठी आरोग्याचे ध्येय ठेवून डॉ. पूनावाला यांनी 'सीरम'द्वारे प्रारंभापासूनच परवडणाऱ्या दरातील लशींची निर्मिती केली. यामध्ये त्यांनी गुणवत्तेशी कधीही तडजोड होऊ दिली नाही. यातूनच आज लस निर्मितीच्या क्षेत्रात ‘सीरम' इन्स्टिट्यूट

जगात अग्रस्थानी आहे, असे डॉ. रोहित टिळक यांनी नमूद केले. डॉ. सायरस पूनावाला यांनी १९६६मध्ये सीरम इन्स्टिट्यूटची स्थापना केली. प्रारंभी सीरमने धनुर्वात प्रतिबंधक

लस विकसित केली. १९७४ मध्ये डांग्या खोकला, धनुर्वात आणि घटसर्प यापासून संरक्षण देणाऱ्या डीटीपी या त्रिगुणी लशींच्या निर्मितीतून 'सीरम'ने जगभरातील कोट्यवधी मुलांना आरोग्याचे वरदान दिले.सर्पदंशावरील सीरमची लसही महत्त्वपूर्ण ठरली. लस निर्मितीच्या बाबतीत देश स्वयंपूर्ण करण्याचे श्रेय सीरमकडे जाते. केवळ जीव रक्षक औषधे आणि लस बनविणे नव्हे तर प्रत्येक मुलाच्या आरोग्याचे संरक्षण करणे ही सायरस पूनावाला यांची संकल्पना राहिली आहे. डॉ. पूनावाला यांचे शिक्षण बिशप स्कूलमध्ये झाले. बृहन महाराष्ट्र वाणिज्य महाविद्यालयातून त्यांनी सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठाची पीएच.डी. पदवी मिळवली.

आज त्यांचे चिरंजीव आदर पूनावाला सीरम इन्स्टिट्यूटचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी म्हणून समर्थपणे जबाबदारी सांभाळत आहेत. आरोग्य क्षेत्रात घडवलेल्या क्रांतीकारी बदलाबद्दल डॉ. सायरस पूनावाला यांना असंख्य पुरस्काराने गौरवण्यात आले. केंद्र सरकारने २००५मध्ये पद्मश्री किताब देऊन त्यांचा गौरव केला. ग्लोबल अलायन फॉर व्हॅक्सीन अॅण्ड इम्युनायझेशनच्या वतीने 'व्हॅक्सीन हिरो' या पुरस्काराने त्यांना गौरविण्यात आले. ऑक्सफर्ड विद्यापीठाने त्यांच्या कार्याचा डॉक्टरेट देऊन गौरव केला. दी पॅन अमेरिकन हेल्थ ऑर्गनायझेशन, दी पॅन अमेरिकन हेल्थ अँड एज्युकेशन फाऊंडेशन यांनी पूनावाला यांना सन्मानित केले आहे. टिळक महाराष्ट्र विद्यापीठाने सन्माननीय डि.लीट पदवी देऊन डॉ. पूनावाला यांना गौरवले आहे. आंतरराष्ट्रीय माहिती तंत्रज्ञान अणि जैवतंत्रज्ञान परिषदेत तसेच बृहन महाराष्ट्र वाणिज्य महाविद्यालयाच्या हिरक महोत्सवात त्यांना जीवनगौरव पुरस्कार देण्यात आला. पूनावाला समूहाने विविध सामाजिक उपक्रमांना सदैव पाठबळ दिले. यामध्ये शाळांची उभारणी, कुष्ठरोग्यांचे पुनर्वसन यांसह अनेक उपक्रमांचा समावेश आहे.