मुक्यांचे रुदन

सातत्याने तीन दिवस अमर्याद बरसणार्‍या पावसाने मुंबईची नेहमीप्रमाणे त्रेधातिरपिट उडविली आणि मुंबईच्या मर्यादा पुन्हा एकदा स्पष्ट केल्या. सध्याचा पाऊस म्हणजे अनियमित असतो. बरसला तर अमर्याद बरसतो आणि थांबला तर घशाला कोरड पाडतो आणि महापालिकेला पावसाळ्यातच पाणीकपातीची उपाययोजना करावी लागते. मुंबईची ‘तुंबई’ होण्याची अनेक कारणे आहेत. ठेकेदाराने न केलेली नालेसफाई आणि विक्रमी बरसलेला पाऊस ही कारणे आहेतच, पण मनमानीपणे झालेली बांधकामे हे महत्त्वाचे कारण आहे. या बांधकामांमुळे पाण्याचा प्रवाह अडला जातो आणि मग तो सारी बंधने तोडून स्वतःचा मार्ग अवलंबतो. सर्व प्राण्यांमध्ये माणूस हा बुद्धिजीवी प्राणी आहे. पण, स्वार्थ आणि त्यापोटी होणारे अतिक्रमण हा त्या बुद्धीला लागलेला कलंक आहे. सुधारणा हा माणसाचा स्वार्थ झाला आणि त्यासाठी होणारे अतिक्रमण हा कलंक झाला. अमर्याद लोकसंख्येमुळे माणसे जंगलात अतिक्रमण करू लागली. त्यामुळे जंगलातले प्राणी मनुष्यवस्तीत शिरकाव करू लागले. वाढत्या लोकसंख्येला सोयीसुविधा देता याव्यात म्हणून समुद्रात भरावाचे अतिक्रमण होऊ लागले. त्यामुळे समुद्राच्या पाण्याने आपल्या मर्यादा सोडून वस्तीत घुसण्याचा प्रयत्न केला. अजूनपर्यंत गिरगाव चौपाटीवर उंच उसळणार्‍या लाटांचे तांडव पाहायला मिळत होते. पण, आता समुद्राच्या पाण्याचा थयथयाट लोकांना अनुभवायला मिळाला. समुद्राच्या पाण्याने वस्तीत शिरकाव केला म्हणून पावसाचे पाणी अडले गेले आणि त्याने जनजीवन विस्कळीत केले. मुंबईच्या जे. जे. रुग्णालयात शिरलेले पाणी हे त्यापैकी एक उदाहरण आहे. आपत्कालीन उपचारासाठी असलेल्या सुविधा पाण्याच्या वेढ्यात पडल्या, तर उद्या संकटकाळी कुठे धाव घ्यायची, याचा बोध अशा आपत्तीपासून घेणे आवश्यक आहे. कांदिवलीचा डोंगर कोसळणे आणि पेडररोडमध्ये भूस्खलन होणे समजू शकते. पण, दहिसरमध्ये खिडकीतून घरात पाणी शिरून झालेले नुकसान आणि त्यावेळी त्या कुटुंबीयांची झालेली केविलवाणी अवस्था म्हणजे बुद्धिजीवी प्राण्याने स्वार्थासाठी केलेल्या अतिक्रमणाचे फलित म्हणता येईल. या प्रसंगापासून आताच बोध न घेतल्यास मुक्यांच्या रुदनापासून मुंबई समुद्रात कधी बुडेल हे सांगता येत नाही.