‘संविधान’ हा यंदाचा सर्वोत्कृष्ट ऑक्सफोर्ड हिंदी शब्द

नवी दिल्ली : भारतात आज प्रत्येकाच्या जिभेवर एकच शब्द आहे तो म्हणजे ‘संविधान’. भारतीय राज्यघटनेला २०१९ यावर्षी ७० वर्षे पूर्ण झाली. त्यानंतर नागरिकत्व दुरुस्ती कायद्याच्या बहाण्याने संविधानाबाबत संपूर्ण देशात प्रदीर्घ चर्चा सुरू झाली. आता ऑक्सफोर्ड युनिव्हर्सिटी प्रेसने (OUP) मंगळवारी ‘संविधान’ हा शब्द २०१९चा सर्वोत्कृष्ट ऑक्सफोर्ड हिंदी शब्द म्हणून घोषित केला. ऑक्सफोर्डच्या म्हणण्यानुसार, २०१९मध्ये लोकशाही, धर्मनिरपेक्षता, न्याय, स्वातंत्र्य, समानता आणि परस्पर बंधुतेचे निकष घटनेच्या आधारे तपासले गेले आहे. या वर्षीचा सर्वोत्कृष्ट ऑक्सफोर्ड हिंदी शब्द आधीच्या वर्षाची देशाची मनःस्थिती आणि वातावरणाचा संदर्भ देतो. ऑक्सफोर्ड युनिव्हर्सिटी प्रेसच्या मते, 'संविधान म्हणजे लोकशाही तत्त्वांची एक संस्था, त्यानुसार राज्य किंवा संघटनेस राज्य करण्याची परवानगी आहे'. सन २०१८मध्ये 'नारी शक्ती' हा वर्षातील सर्वोत्कृष्ट शब्द म्हणून मतदान झाले.

‘संविधान’ हा शब्द प्रथम ऑगस्ट २०१९मध्ये चर्चेत आला. ५ ऑगस्ट रोजी जम्मू-काश्मीरमधून अनुच्छेद ३७० हटविण्यात आले. सर्वोच्च न्यायालयाच्या अनेक महत्त्वपूर्ण निर्णयांमध्ये घटनेचा उल्लेख ‘संविधान’ असा करण्यात आला. उदाहरणार्थ, सबरीमाला प्रकरण, महाराष्ट्रातील राजकीय शक्ती प्रदर्शन आणि कर्नाटकातील १७ आमदारांचे सदस्यत्व रद्द करणे अशावेळी हा शब्द वापरण्यात आला.

ऑक्सफोर्ड भाषेसाठी हिंदी भाषा विजेती कृतिका अग्रवाल यांच्या मते, वर्षाचा सर्वोत्तम शब्द लोकांच्या मनातील मनोवृत्ती तसेच सत्तेत असलेल्यांचे लक्ष केंद्रित करतो.

ऑक्सफोर्ड डिक्शनरी टीम आपल्या फेसबुक पेजवरुन वर्षाच्या सर्वोत्कृष्ट हिंदी शब्दासाठी हजारो अर्जांची विनंती करते. त्यानंतर भारतीय संघ भाषा तज्ञांच्या सल्लागार मंडळाच्या मदतीने या शब्दांची निवड करण्यात येते.